Verzorging, les 6, uitscheiding transpiratievocht, menstruatiebloed, sputum, en braaksel

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Verzorging 

les 6

Uitscheiding van transpiratievocht, menstruatiebloes, 

sputum en braaksel

Terugblik les 5

Uitscheiding van Feces

feces

les 6

Uitscheiding: transpiratievocht, menstruatiebloed, 

sputum en braaksel

Transpiratievocht, menstruatiebloed, sputum en braaksel zijn allemaal uitscheidingsproducten. Ze hebben allemaal een functie voor het lichaam, hoe vervelend deze uitscheidingsproducten soms ook kunnen zijn. 

In dit hoofdstuk komt het observeren van de diverse aspecten van deze uitscheidingsproducten aan bod. Daarnaast is aandacht voor hulp bij de hygiënische verzorging en het achterhalen van oorzaken als deze uitscheidingsproducten problematisch zijn.

Leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe het lichaam de lichaamstemperatuur van 37 °C handhaaft.

Je kunt uitleggen wat normaal en abnormaal is op het gebied van transpireren.

Je kunt toelichten welke zorg en ondersteuning je als pedagogisch werker kunt bieden bij (hevig) transpireren.

Je kunt uitleggen hoe de menstruatie van een meisje/vrouw verloopt.

Je kunt toelichten welke (zelf)zorg nodig is tijdens de menstruatie.

Je kunt uitleggen wat sputum is en waar het uit bestaat.

Je kunt toelichten waarom sputum altijd alertheid van jou als pedagogisch werker vraagt.

Je kunt toelichten wat de geur en consistentie van sputum zeggen over wat er aan de hand kan zijn.

Transpiratie 

Zweten doet iedereen. Meestal is dit een normale gezonde reactie van het lichaam. Het kan ook een aanwijzing zijn dat er iets aan de hand is met iemands gezondheid.

Wat is de normale lichaamstemperatuur?

1. 36
2. 37
3. 38
4. 39

Hoe raakt het lichaam zijn warmte kwijt?

• Convectie; door een koude luchtstroom langs het lichaam wordt de warmte meegenomen.
• Straling;  warmte wordt afgevoerd naar gemiddelde oppervlakte temperatuur van de omliggende wanden en materialen.
• Geleiding; warmteafgifte doordat het lichaam in aanraking komt met een koud oppervlak.  
• Verdamping; vindt voortdurend plaats door transpiratie.

Observeren en rapporteren

De zweetklieren in de huid produceren transpiratievocht, dit bestaat voor 99% uit water. De overige 1% zijn afvalstoffen.

Hoge buitentemperatuur, warme kleding en spierarbeid zorgen ervoor dat je meer gaat zweten.

Bij koud, klam zweet kan dit wijzen op een gevaarlijke toestand, flauwvallen, shock. 

Zweet is reukloos totdat het in aanraking komt met bacteriën op de huid.

Als een diabetes patiënt hoge bloedwaarden heeft kan zijn zweet naar aceton ruiken.

Als je afwijkingen signaleert rapporteer je dit.

Hevig zweten kan een lichamelijke en psychische last zijn.

Menstruatie 

Een periodieke bloeding (ongeveer maandelijks) van het baarmoederslijmvlies bij geslachtsrijpe vrouwen die niet zwanger zijn.

Hoeveel dagen menstrueert een vrouw ongeveer? tussen de

1. 1-8
2. 4-6
3. 2-10
4. 1-5

De hoeveelheid is meestal niet meer dan 100 milliliter (een kopje vol)

Wat er tijdens de menstruatie uit de vagina komt, is een mengsel van bloed en vocht met daarin slijmvliesrestjes en kleine bloedstolsels. 

Wat zijn veel voorkomende klachten bij vrouwen tijdens de menstruatie?

- opgezette buik in de dagen voor de menstruatie;

- sneller geëmotioneerd of geïrriteerd in de dagen voor de menstruatie;

- pijn in de onderrug tijdens de menstruatie;

- opgezet gevoel omdat vocht wordt vastgehouden;

- vermoeidheid;

Hygiëne is belangrijk, was dagelijks en bij voorkeur zonder zeep.

Afhankelijk van wat de jongere prettig vind gebruik je tampons of maandverband.

Sputum

De slijmvliezen in de luchtwegen produceren slijm. 

Sputum is speeksel met slijm uit luchtwegen of longen. Soms is er een verhoogde slijmproductie. Dit ontstaat meestal doordat de slijmvliezen van de ademhalingswegen ontstoken zijn. Sputum bevat vaak bacteriën. 

Sputum komt naar buiten door te hoesten.

De hoeveelheid sputum, kan variëren van enkele milliliters per dag tot enkele honderden milliliters. 

Kleur en consistentie:

Slijmerig sputum bijvoorbeeld is helder en draderig. Het komt voor bij ontstekingen van de bovenste luchtwegen. 

Taai sputum komt voor bij bronchitis en longontsteking. 

Het sputum bij een longontsteking kan oranjebruin zijn. 

Etterig sputum is groen van kleur en kan klonterig zijn.  

Bloederig sputum, lichtrood schuimend sputum, wordt opgegeven bij een longbloeding. 

Het opgeven van sputum en hoesten is altijd afwijkend, dus je moet dit melden. Daarbij let je op de hoeveelheid, kleur en consistentie, maar ook op het hoesten en de eventuele benauwdheid.

Denk om de hygiëne ivm de bacteriën en besmetting.

Braaksel

Opgeven van de maaginhoud via slokdarm en mond. Ook wel: overgeven.

Het braakcentrum ligt in de hersenen en kan door allerlei oorzaken geprikkeld worden:

• prikkeling of ontsteking van het maagslijmvlies, bijvoorbeeld door besmet voedsel;
• hersenaandoeningen, zoals een hersenschudding;
• vergiftiging door medicijnen;
• nervositeit, angst;
• aangeboren afwijkingen; bij zuigelingen kan braken veroorzaakt worden door een volledige of gedeeltelijke afsluiting in het spijsverteringskanaal;
• zwangerschapsbraken, vooral in het begin van de zwangerschap onder invloed van hormonen.

Braken is voor de meeste mensen een vervelende gebeurtenis. Van belang dat de ademhalingsweg vrij blijft. Als braaksel in de longen terechtkomt, is er een grote kans op het ontstaan van een longontsteking.

Wees extra oplettend als een kind bij het braken geen controle heeft over de luchtwegen. Help het kind in een comfortabele houding. Een stabiele zijligging, met het hoofd achterover en de neus en de mond naar de grond gericht, is bij een bewusteloze de beste houding. Hiermee voorkom je dat braaksel in de luchtpijp terechtkomt en verstikking veroorzaakt.

Om misselijkheid en braken tegen te gaan, of te verminderen, kan de cliënt medicijnen gebruiken, zoals tabletten tegen reisziekte. Als een jongere al misselijk is en/of braakt, wordt een antibraakmiddel in de vorm van een zetpil gegeven (bijvoorbeeld een Domperidon zetpil).

Maak alle opdrachten en stellingen en 1 praktijksituatie in thieme.

opdracht 5 mag je overslaan