3.12 transpiratie, menstruatie, sputum en braaksel

• Basiszorg
• MBO
• Studiejaar 1

3.12 transpiratie, menstruatie, sputum en braaksel

aan het eind van de les kan je:

• observatiepunten beschrijven bij transpireren, menstruatie, braaksel en sputum

Sputum

Vomeren

Menstruatie

Transpiratie

Ongesteld

Transpireren

Braken

Afscheidingsproduct ademhalingsorganen

Wat is transpireren?

Transpireren 

Transpireren: gezonde reactie van het lichaam

Doel: afgeven van lichaamswarmte 

vloeibare afscheiding van de zweetklieren. 

 99% water &

zout &

kleine hoeveelheden afvalstoffen; oa melkzuur, ureum en ammoniak, (de overige 1%)

De uitscheiding (secretie) van zweet gebeurt buiten de wil om, 

De manier waarop het lichaam warmte afgeeft aan de omgeving, is van grote invloed op het gevoel van welbevinden.

Waar kan er sprake van zijn als een zorgvrager hevig transpireert, zonder oorzaak?

Observatie transpiratie

Oorzaak hevig transpireren
koorts, angst, zwakte, afwijkingen in het centrale zenuwstelsel of een hormonale oorzaak, bijv. de 'opvliegers' bij de vrouw in de overgang.

Koud, klam zweet:  kan wijzen op een gevaarlijke toestand (bij flauwvallen of bij shock!!)

Plaatselijk zweten: zweetvoeten en -handen, oksels (onaangenaam)

Transpiratievocht wat naar aceton ruikt: diabetespatiënt die te hoge bloedsuiker heeft.

Rapporteer !.

Zweet is normaal gesproken reukloos. Als het in aanraking komt met bacteriën die op de huid leven, ontstaat die typische zweetlucht. 

Wat is menstruatie?

1. afstoten van een deel van het baarmoederslijmvlies
2. afstoten van het baarmoederslijmvlies
3. klompje cellen dat zich vastzet in het baarmoederslijmvlies
4. de innesteling van een klompje celen in het baarmoederslijmvlies

Verzorging bij menstruatie

Aandachtspunten;

- persoonlijke hygiëne is belangrijk,

- Was de schaamstreek dagelijks, zo nodig vaker, zonder zeep.

- Verschoon maandverband enkele keren per dag.

-  handschoenen

- gebruik wat cliënt prettig vindt, inwendig of uitwendig materiaal

Sputum: 

Iverhoogde slijmproductie die (meestal) ontstaat als de ademhalingswegen ontstoken zijn. Je hoest de sputum dan op door een productieve hoest. 

productieve hoest: Als door een hoestreflex slijm opgegeven wordt. 

Het sputum observeer je op....

1. Kleur
2. Hoeveelheid
3. Consistentie
4. Alle genoemde aspecten

Observatie sputum

1. Hoeveelheid (van enkele milliliters tot enkele honderden milliliters per dag).

2. Kleur en consistentie. 

• Slijmerig sputum: helder en draderig: ontstekingen van de bovenste luchtwegen.
  
• Gele slijmkleur:  virale ontstekingen van de luchtwegen.
  
• Taai sputum: bij bronchitis en longontsteking
• Oranjebruin (door bijmenging van bloed); longontsteking
• Etterig sputum groen en kan klonterig zijn:  bacteriële ontsteking van de luchtwegen. 
• Bloederig sputum, lichtrood schuimend sputum: een longbloeding. 
• Spoortjes bloed kunnen op diverse longziekten wijzen, onder meer op longcarcinoom.
  

3. Geur. Bij verschillende longziekten kan dit zeer onaangenaam zijn.

Onder gezonde omstandigheden wordt er geen sputum geproduceerd. 

sputum = Opgehoest slijm van de slijmvliezen van de ademhalingsorganen

kleuren sputum

Wat is juist over sputum onderzoek?

1. Je kunt sputum het beste ’s ochtends vóór het eten opvangen.
2. Je kunt sputum het beste ’s ochtends na het eten opvangen.
3. Je kunt sputum het beste ’s avonds vóór het eten opvangen.
4. Je kunt sputum het beste ’s avonds na het eten opvangen.

braken

Braken kan veel oorzaken hebben. Afwijkingen aan onder andere welke orgaansystemen kunnen braken veroorzaken?

1. Maag, darmen, alvleesklier, hersenen
2. Keelholte, darmen, bewegingsstelsel, huid
3. Maag, darmen, huid
4. ademhalingsstelsel

Braaksel observeren

Altijd rapporteren!

• Tijdstip en frequentie; ochtend? Na het eten? gedurende de dag?
• Hoeveelheid;
  
• Manier van braken; explosief braken
  
• Bestanddelen; bloed, gal, darminhoud.
  
• Geur; fecaal braken

Zorg bij braken: bakje geven, zorg dat het bed, de kleding en de haren zo schoon mogelijk blijven.

Let op dat de ademhalingsweg vrij blijft. Let op voeding; geen vette producten en geen zware producten. Vraag naar de wensen van de cliënt. Zorg voor privacy en rust!

einde lesonup

Vragen?

huiswerk:

maken 3.12 

opdrachten 1 tm 10

m.u.v 4, 6B, 9

klaar met huiswerkopdracht:

voorbereiden toets mondzorg