Thema 6 BS 2 Het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Waarneming en gedrag

Havo 4

Thema 6

Basisstof 2

Planning

• Herhalen basisstof 1
• Uitleg basisstof 2 beeldvorming
• Zelfstandig werken 
• Uitleg basisstof 2 netvlies
• Zelfstandig werken

Zet in de juiste volgorde:

1

2

3

4

5

6

Prikkel

Receptor

Impuls

Hersenen

Impuls

Effector

Bij wie hebben de reukzintuigcellen de laagste prikkeldrempel voor geur?

1. Hond
2. Mens

We kunnen harde en zachte geluiden van dezelfde toonhoogte van elkaar onderscheiden. Dit zou kunnen komen doordat

1. de geleidingssnelheid voor harde en zachte geluiden verschillend is
2. de impulsen van beide oren niet gelijktijdig de hersenen bereiken
3. de sterkte van de impulsen in de gehoorzenuwen kan variëren
4. de impulsfrequentie in de gehoorzenuwen kan variëren

Je springt in een zwembad met koud water. Na een tijdje voel je niet meer dat het koud is, hoe komt dit?

1. Dit komt door adaptatie, de impulsfrequentie neemt af
2. De prikkeldrempel wordt lager
3. De prikkeldrempel wordt hoger
4. A en C zijn beide juist

Match de adequate prikkel met het juiste zintuig

druk

zwaarte-

kracht

smaak-

stof

licht

lichte 

aanraking

drukzintuig

gezichts-

zintuig

evenwichts-

zintuig

smaakzintuig

tastzintuig

LEERDOELEN 6.2

1. Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.
   
2. Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.
   
3. Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.
   
4. Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

Het oog

Adequate prikkel => licht

Orgaan =>        het oog

Zintuig   =>      lichtzintuig
                             fotoreceptoren

Accomoderen = ooglens kan boller of platter worden

Kijken in de verte

• Gespannen lensbandje
• Platte lens 

Kijken dichtbij

• Ontspannen lensbandje
• Bolle lens 

beeldvorming door lenzen

Optisch chiasma

• Linkerdeel van gezichtsveld valt op rechterdeel van je netvlies en andersom
  
  
• Impulsen van het linkerdeel gaan via de oogzenuwen naar het linker gezichtscentrum en andersom
  
  
• Optisch chiasma = waar de uitlopers van de oogzenuwen elkaar gedeeltelijk kruisen

Zelfstandig werken

Lees blz.  92-97 en maak opd. 16 t/m 19

Straks: uitleg werking netvlies

Lens

Pupil

Iris

Hoornvlies

Harde oogvlies

Vaatvlies

Netvlies

Glasachtig lichaam

Oogzenuw

Oogspier

Bouw van het oog: binnenkant

Licht valt op

gele vlek
met veel
zintuigcellen

in het netvlies

Het netvlies

Licht valt:

• eerst op zenuwcellen
• dan op zintuigcellen
• daarna wordt overig licht geabsorbeerd door pigmentlaag

Vaatvlies zorgt voor voedingstoffen en zuurstof en afvoer afvalstoffen.

Netvlies

Je netvlies is bedekt met zintuigcellen:

kegeltjes (5%) en staafjes (95%).

gele vlek: vooral kegeltjes

blinde vlek: 

geen 

Staafjes

Kegeltjes

Staafjes

• Lage prikkeldrempel voor licht
  
• Gevoelig voor bijna alle kleuren, behalve rood
• Alleen contrast in zwart-wit zichtbaar
• Minder gedetailleerd beeld, want 50-100 staafjes per zenuwcel

Kegeltjes

• Hogere prikkeldrempel dan staafjes (je ziet geen kleur in het donker)
• Drie typen, ieder gevoelig voor 1 kleur: rood, groen, blauw
• Kleuren zichtbaar
• Gedetailleerd beeld, want 1 kegeltje per zenuwcel

Verdeling staafjes en kegeltjes

Zelfstandig werken

Lees blz.  98-102 en maak opd. 20 t/m 28

Klaar?

- Kijk het huiswerk na met het antwoordmodel

- Herhaal de stof van basisstof 1+2 (flitskaarten, test-jezelf, mindmap, elkaar overhoren etc.)
- Werk aan de stof van de les vanmiddag: bs. 3 (tijdens de 2e les is er weinig/geen zelfstandig werken tijd)