hoofdstuk 10

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

hoofdstuk 10

Vragen 

hoofdstuk 7 t/m 9?

Jong geleerd, oud gedaan 

Werken of studeren 

Sparen, beleggen en lenen

Huren of kopen

Ouderdomspensioen

Ook tijd is schaars --> je kan niet alles tegelijk doen

De tijd om te consumeren is beperkt (dag is 24 uur)

Doordat de tijd schaars is moeten consumenten kiezen uit hun behoeftes

Schaarste is er dus in middelen en in tijd

Keuzes

Aan iedere keuze die je maakt zijn opofferingskosten verbonden.

Wat zijn de opofferingskosten van studeren?

Hoge en lage tijdsvoorkeur

Hoge tijdsvoorkeur                                        Lage tijdsvoorkeur

Ruilen over de tijd/intertemporele ruil

Ruilen over de tijd betekent consumptie nu vervangen door consumptie in de toekomst (of andersom).

Sparen en lenen

Wat is de prijs van tijd?

Human Capital, fysiek kapitaal, sociaal kapitaal

fysiek kapitaal = machines en gebouwen waarover bedrijven beschikken om te produceren

human capital = het personeel van een bedrijf

sociaal kapitaal = het sociale netwerk waarover iemand beschikt en dat hem kan helpen om beter te werken

Studeren is ruilen over de tijd

Studeren = investeren in menselijk kapitaal / human capital (kennis en vaardigheden)

Studeren = het vergroten van jouw verdiencapaciteit (het bedrag dat jij maximaal kan verdienen)

Studeren is ook ruilen over tijd !

Enkelvoudige rente

Samengestelde rente

Samengestelde rente

Samengestelde rente = spaarbedrag x (1 + i) ^n

Let op: dit is rente + spaarbedrag

i = rente percentage (dus bij 5% > 1,05)

n= aantal periode dat spaarbedrag op rekening staat

Wat gebeurt er met onze koopkracht van spaargeld?

- Nominale rente = Rente van de bank (wat je krijgt)  (NIC)     

- Inflatie = algemene stijging van het prijspeil  (PIC)               

- Reële rente = Nominale rente gecorrigeerd door inflatie (RIC)

                                                   NIC - PIC = RIC

     

Waarom is er rente?

- beloning of betaling voor de tijd

- beloning voor risico

- compensatie voor inflatie

Beleggen

• aandelen > dividend en koerswinst/verlies

• obligaties > couponrente en koerswinst/verlies

Vormen van consumptiefkrediet

• Persoonlijke lening (aflossen in vooraf afgesproken termijnen)​
• Doorlopend krediet: (betaal je ook in maandtermijnen terug, maar het afgeloste bedrag kun je weer opnemen)
• Rekening-courantkrediet (=rood staan); 
  (tot een bepaald bedrag in het rood → hangt van je salaris af)
• Koop op afbetaling:  achteraf in delen betalen maar wel al eigenaar
• huurkoop: achteraf in delen betalen maar winkelier blijft eigen

Samen maken

10.15

Klaslokaal experiment gevangenisdilemma 

Verplicht volgen:

Zaandam:

maandag 16 december 9.00 (D3.12)

dinsdag 17 december 12.30 (D3.10)

dinsdag 17 december 15.30 (D3.10)

Alkmaar:

maandag 16 december 15.30 (A2.04

In de les maken

10.13 en 10.14

Hoofdstuk 10 deel 2

vragen?

Kopen of huren

woningmarkt 

De markt voor huurwoningen is verdeeld in twee categorieën: Sociale huur en de Vrije sector.

In de vrije sector, huur je een huis van een andere eigenaar, dat is vaak een person of een vastgoedbeheerder.

In de Sociale sector, huur je van een woningbouwcorporatie. Dit is een bedrijf dat veel kleine en goedkope huurwoningen beheert, die bedoeld zijn voor mensen met een lager inkomen. Sommige mensen verdienen misschien niet genoeg om de huur te kunnen betalen, voor deze mensen is er een huurtoeslag. 

Huurtoeslag houdt in dat je van de overheid geld krijgt zodat je toch voor je huur kunt betalen.

Huurtoeslag

Een huurwoning kun je huren via woningcorporaties. Dit zijn stichtingen die veel huurwoningen bezitten en deze verhuren tegen lage tarieven.

Wanneer je weinig inkomen hebt, kun je via de belastingdienst ook huurtoeslag aanvragen. Hier zitten wel hele strenge regels aan.

Huis kopen....?

• Hypothecaire lening, max 30 jaar
• Onderpand

Hypotheekgever en hypotheeknemer

Hypotheek is het onderpand

Hypotheekgever= geldnemer

= huiseigenaar

Hypotheeknemer = geldgever

= bank

Hypotheek = onderpand

Hypothecaire lening

Lineaire hypotheek          Annuïtaire hypotheek

Hypotheekrente Aftrek

Over betaalde rente hoef je geen inkomstenbelasting te betalen

Groot voordeel 

Brutolasten vs Nettolasten

Voordeel huren:

– je hoeft geen geld te lenen. 

– geen zorgen over onderhoud, dat is een taak voor de verhuurder.

– vrijheid, je kan maandelijks opzeggen. 

– mogelijkheid van huursubsidie.

Nadeel huren:

– moderniseren van de woning loont niet. Vaak moet de woning bij vertrek weer in de oorspronkelijke staat opgeleverd worden.

– weinig keuze en mogelijk lange wachttijden.

– je bouwt geen vermogen op. 

Voordeel kopen:

– met een eigen huis doe je wat je wil, jij bent de baas.

– mogelijke waardestijging. Crisis of niet, een huis is een belegging voor de lange termijn.

– je profiteert van de hypotheekrenteaftrek. 

Nadeel kopen:

– het kopen van een huis kost veel geld, zoals overdrachtsbelasting.

– je moet er een grote lening voor afsluiting (van c.a. 30jaar) 

– mogelijkheid van waardedaling. Als de markt tegenzit, kan het verkopen van een huis lang duren.

– het onderhoud is voor jou.

– je betaalt meer gemeentelijke belastingen. 

Levensloop

In je leven doorloop je verschillende fases.

Samen vormen deze levensfases 

je levensloop.

3 Pijlers pensioen

Pijler 3: Zelf gespaard

Pijler 2: Bedrijfspensioen

Pijler 1: AOW uitkering

AOW

Algemene OuderdomsWet

Als je met pensioen gaat dan heb je recht op een AOW.

De AOW wordt betaalt uit de belastingen van de werkenden. Omslagstelsel!

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Waardevast of welvaartsvast

Een pensioen is waardevast of welvaartsvast. 

Waardevast --> Uitkeringen die aangepast worden aan de inflatie

Welvaartsvast --> Uitkeringen die de loonontwikkeling volgen 

Dekkingsgraad

Dekkingsgraad zegt iets over de financiële positie van een pensioenfonds.

Dekkingsgraad van 105% > tegenover elke 105 euro die ze moeten uitbetalen, hebben ze nu 100 euro

Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe meer financiële zekerheid.  

Samen maken

10.27

Klaslokaal experiment gevangenisdilemma 

Verplicht volgen:

Zaandam:

maandag 16 december 9.00 (D3.12)

dinsdag 17 december 12.30 (D3.10)

dinsdag 17 december 15.30 (D3.10)

Alkmaar:

maandag 16 december 15.30 (A2.04

In de les maken

10.26 en 10.28