Lesweek 10 In zo een land wil ik leven.

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat geeft deze wereldkaart weer?

Economische welvaart

Op basis van data van de Wereldbank over ontwikkeling, laat de kaart van Global Finance ons zien hoe de wereld er uit ziet in 2015 – als de grootte van een land gebaseerd zou zijn op economische welvaart. Zoals je ziet, de noodzaak om groei in Afrika te stimuleren is niet alleen duidelijk, maar ook noodzakelijk.

Brede moraal

Een theorie die aangeeft wat de overheid moet doen om het geluk van haar burgers te bevorderen.

(Verzorgingsstaat.)

Smalle moraal

Een theorie die aangeeft dat de overheid zich niet (zo min mogelijk) moet bemoeien met de manier waarop mensen hun leven leiden.  

(Nachtwakersstaat.)

Welke moraal heeft jouw voorkeur en waarom?

John Rawls

• Voorstander smalle moraal
• Mensen hebben drie dingen nodig om hun eigen leven in te richten:
• vrijheid
• keuzemogelijkheden
• welvaart

Vrijheid en keuzes

Vrijheid is niet gelijk aan keuzemogelijkheden. Je kunt in een vrij land leven, maar bij een hongersnood is er weinig te kiezen.

Ook zijn keuzemogelijkheden niet voor iedereen hetzelfde.

Welke factoren hebben invloed op de keuzemogelijkheden van mensen?

Bijvoorbeeld: afkomst, sekse, talenten.

Theorie van de rechtvaardigheid

Hoe richt je een rechtvaardige samenleving in waarin iedereen evenveel kansen heeft op een goed leven?

Gedachte-experiment:

de sluier van onwetendheid

Gedachte-experiment

deel 1

Stel je mag helemaal opnieuw beginnen met het opbouwen van een samenleving. Hoe zou je rechten, eigendom, arbeid en onderwijs verdelen?

Gedachte-experiment

deel 2

Om te voorkomen dat je principes kiest die jou het beste uitkomen, stelt Rawls de 'oorspronkelijke positie' voor waarbij je verkeert achter een sluier van onwetendheid. Je weet dus niet welke maatschappelijke positie jij straks inneemt.

Opdracht

• Bekijk de vier groepen mensen met de verschillende eigenschappen voor succes.
• Bekijk de tabel met de verdeling van rijkdom in de landen 1, 2 en 3.
• Beantwoord voor jezelf de vragen.

In welk land zou jij willen leven en waarom?
(vanuit het idee van de 'oorspronkelijke positie')

Het lot bepaalt nu wat voor mens je bent en welke positie je dus inneemt. Heb jij spijt van je keuze? Waarom?

Conclusie Rawls

1. Iedereen moet gelijke en maximale vrijheid hebben die verenigbaar is met de vrijheid voor anderen. Iedereen moet een gelijke kans krijgen om zich te ontwikkelen.
2. Sociale en economische ongelijkheden mogen wel bestaan, mits deze ongelijke verdeling in ieders voordeel is en de samenleving als geheel niet benadeelt.

Vraag stellen: welk land past hier dan het beste bij? Waarom denk je dat?

Volgens lessenserie van SLO (vraagstuk 14) is dit land 3.