Thema 4 Ordening B1 Het ordenen van organismen + B2 (vwo) Soorten en rassen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

B1 Het ordenen van organismen

Kennen/Kunnen

• Begrippen: Kenmerk, Domein, Archaea (h+v), eukaryoot, prokaryoot (h+v), Rijk, eencellig, veelcellig, soort, ras
• Je kent de 3 (mavo 2) domeinen, en je kunt een voorbeeld geven van een organisme uit elk domein.
• Je kunt het domein eukaryoten verder indelen in 3 rijken
• Je kent de belangrijke celkenmerken om de 4 grote groepen in te delen
• Je kunt van een cel bepalen uit welk domein/rijk het is door naar de celkenmerken te kijken.
• Je kunt het verschil tussen soort en ras uitleggen

Wat gaan we doen?

• Ordenen wat is dat eigenlijk? 
• Domeinen en rijken 
• Soorten en rassen
• Tijd voor huiswerk
  
• Afsluiten

Bekijk de presentatie die op de volgende pagina staat

https:

Voeg hier een 2 foto's toe van iets in je huis dat volgens hetzelfde kenmerk is geordend?

Stamboom van organismen

(mavo alleen bacterien en eukaryoten)

eencelligen

Domeinen: 

• Bacterien
  
• Archaea
  
• Eukaryoten
  

Prokaryoten

Rijken

• Planten 
• Dieren
• Schimmels

Domeinen & Rijken

De belangrijkste celkenmerken om domeinen en rijken in te delen:

- wel/geen celkern

- wel/geen celwand

- wel/geen bladgroen-korrels

- eencellig of een-/veelcellig

Maak de volgende oefenopgave

https:

Hoeveel procent score had je?

Soorten en rassen

Hoe meer overeenkomst twee organismen vertonen, hoe meer ze bij dezelfde groepen worden ingedeeld.

Lijken op elkaar, zitten in dezelfde familie

Lijken niet elkaar, zitten niet eens in zelfde rijk

Sommige organismen lijken op elkaar, maar behoren niet tot dezelfde soort

Sommige organismen zijn erg verschillend, maar behoren wel tot dezelfde soort

Soort

Organismen behoren alleen tot dezelfde soort als ze zich onderling kunnen voortplanten en de nakomelingen vruchtbaar zijn.

Deze zijn niet dezelfde soort!

Ras

Een soort kan uit verschillende rassen bestaan.

Bijvoorbeeld alle hondenrassen behoren tot de soort hond.

Soort & Ras

• Verschillende rassen van 1 soort kunnen samen vruchtbare   nakomelingen krijgen
• Soms kunnen verschillende soorten samen nakomelingen krijgen, deze zijn dan niet vruchtbaar

DNA

DNA-sequencen = Volgorde van basenparen bepalen van DNA van een organisme

DNA-sequentie = Volgorde van het DNA van een organisme

De DNA-sequentie van organismen van dezelfde soort is vrijwel hetzelfde.

Korte quiz

Welk(e) rijk(en) hebben een celkern?

1. planten, dieren, schimmels en bacterien.
2. dieren, schimmels en bacterien.
3. planten en dieren
4. planten, dieren en schimmels

Welk(e) rijk(en) hebben geen celwand?

1. Schimmels
2. Dieren en schimmels
3. Dieren
4. Bacterien

Wat heeft een bacterie niet en een dier wel?

1. celwand
2. celkern
3. celmembraan
4. cytoplasma

De cellen van een appelboom hebben een kern

1. Juist
2. Onjuist

Een cel die bestaat uit 1 cel, een celwand en celkern heeft maar geen bladgroenkorrels. Dit is een cel van?

1. bacterie
2. schimmels
3. plant
4. dier

Welke celkenmerken heeft het rijk van de dieren?

1. Celwand, celkern
2. Bladgroenkorrels, celkern
3. Celkern
4. Celwand, celkern, bladgroenkorrels

De cellen van mijn spieren hebben een kern

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer behoort een organisme tot dezelfde soort?

1. als het een populatie is
2. als het zich kan voortplanten
3. als het samen leeft
4. als het zich kan voortplanten en vruchtbare nakomelingen krijgt

Als je een verschillende ras bent dan ben je ook een verschillende soort

1. juist
2. onjuist

Vertonen organismen die tot dezelfde soort behoren meer of minder overeenkomsten in DNA?

1. minder
2. meer

Huiswerk:

M (rood): Leren en maken B1 (opdracht 2 t/m 4) en B11 (Opdracht 42 en 43)
+ foto-opdracht

H (wit): Leren en maken B1 (opdracht 2 t/m 6 (je mag opdracht 7 ook proberen))
+ foto-opdracht

V (blauw): Leren en maken B1 + 2 (opdracht 2 t/m 6) + foto-opdracht

Afsluiting

• Begrippen: Kenmerk, domein, Archaea, eukaryoot, prokaryoot, rijk, eencellig, veelcellig, soort, ras
  
• Je kent de 3 domeinen, en je kunt een voorbeeld geven van een organisme uit elk domein.
  
• Je kunt het domein eukaryoten verder indelen in 3 rijken
  
• Je kent de belangrijke celkenmerken om de 4 grote groepen in te delen
  
• Je kunt van een cel bepalen uit welk domein/rijk het is door naar de celkenmerken te kijken.
  
• Je kunt het verschil tussen soort en ras uitleggen