3 havo §1.1 - Stofeigenschappen - zuivere stoffen/mengsels 2024

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Scheikunde!

Havo 3

§1.1 Materialen

Doel van deze uitleg:

• Je kan het verschil uitleggen tussen natuurlijke en synthetische producten
• Alvast het verschil uitleggen tussen zuivere stoffen en mengsels
• Uitleggen wat grondstoffen zijn
• Uitleggen wat een composiet is
• Een aantal materiaal- en stofeigenschappen benoemen
• Berekeningen maken met dichtheid

Natuurlijke materialen: 

Materialen van natuurlijke oorsprong

hout

textiel

glas

ijzer

Synthetische materialen

Materialen die je met chemische processen uit grondstoffen maakt 

Plastics

Grondstoffen

Grondstoffen zijn materialen die je nodig hebt om nieuwe stoffen en/of producten te maken. Deze stoffen moeten eerst worden bewerkt voordat je ze kan gebruiken. Biologische grondstoffen zijn onuitputtelijk.

Zuivere stof en Mengsels

Binnen scheikunde maken we onderscheid tussen 

ZUIVERE STOFFEN en MENGSELS

Zuivere stof: bestaat uit één stof 

bijvoorbeeld: suiker

Mengsel: bestaat uit twee of meer verschillende stoffen

bijvoorbeeld: bier 

Lucht

Zuurstof

Koolstofdioxide

Kraanwater

Cola

Melk

Suiker

Zeewater

Rivierwater

ZUIVERE

STOF

MENGSEL

Koffie

Waaraan kun je STOFFEN
herkennen?

Hoe kun je stoffen herkennen?

Stofeigenschap: Eigenschappen waar je een stof aan herkent. Je kunt stofeigenschappen niet veranderen (zonder iets anders toe te voegen).

Voorbeelden van stofeigenschappen: 

- Hardheid

- Oplosbaarheid (Hydrofobe stoffen/ Hydrofiele stoffen)

- Warmtegeleiding

- Kookpunt/Smeltpunt

Stofeigenschappen

Stofeigenschappen die we nu gaan bespreken zijn nog kenmerkender dan de vorige.

- Dichtheid

- Oplosbaarheid

- Smelt- en kookpunt

- Elektrisch geleidbaarheid

WEL of GEEN stofeigenschap? Slepen maar!

WEL

NIET

kleur

vloeistof

smeltpunt

geur

kookpunt

dichtheid

vorm

massa

locatie

brandbaarheid

volume

bestand tegen zuren

giftig

smaak

oplosbaar

in water

temperatuur

lengte

Lucht is een zuivere stof

1. Juist
2. Onjuist

Suiker is een zuivere stof

1. Juist
2. Onjuist

Een stof is gasvormig.
Dat is een stofeigenschap.

1. Juist
2. Onjuist

Een stof is vloeibaar bij kamertemperatuur: dat is een stofeigenschap

1. Juist
2. Onjuist

Tussen welke van deze vier keuzes
staat een eigenschap die géén stofeigenschap is? (KT = kamertemperatuur)

1. geur, kleur, massa,
2. fase bij KT, geur, kleur
3. kookpunt,smeltpunt, kleur
4. fase bij KT, geur, smaak

Enkele stofeigenschappen zijn:

1. geur, vorm, massa
2. kleur, geur, smaak
3. toestand, geur, gewicht
4. vorm, kleur, geur

Composieten 

Een composiet is een materiaal dat bestaat uit verschillende materialen. Hier ook worden deze materialen gemaakt zodat ze de beste eigenschappen hebben.

Additieven:

Toevoegingen om een eigenschap aan het materiaal toe te voegen

weekmakers

kleurstoffen

conserveringsmiddelen

Soms is er voor een bepaalde toepassing geen geschikt materiaal Beschikbaar

Tot slot: Soms is er voor een bepaalde toepassing geen geschikt materiaal Beschikbaar...

Nieuw materiaal ontwikkelen

Eigenschappen van bekende materialen combineren

Composiet

Doelen

Als het goed is kan ik nu:

1. het verschil uitleggen tussen natuurlijke en synthetische materialen.
2. uitleggen wat grondstoffen zijn.
3. uitleggen wat een composiet is.

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Aan de slag!

Lezen §1.1 (m.u.v. stofeigenschappen) 

Maken opgaven: 1, 2, 4, 7, 8

Hoofdstuk 1. Materialen en stoffen

§1.1 Materialen

Dichtheid = een stofeigenschap!

Het verband tussen inhoud en massa

Dichtheid

Dichtheid

Dichtheid: de  dichtheid van een stof is gelijk aan de massa van de stof per volume-eenheid. 

Een paar mogelijke eenheden van dichtheid:

g/mL                 g/cm3               kg/L

Bv: de dichtheid van water is 1,00 g/cm3

In een flesje kwik zit 500 mL kwik.
De dichtheid van kwik is gelijk aan 13,55 g/mL.
Bereken de massa van de kwik in het flesje.

Aan de slag:

Maak de rest van de opdracht 1 t/m 9 voor de volgende keer.