1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij.
3. Kom in de LessonUp met je eigen naam.
4. Toppertjes!!!

Stadhuis van Amsterdam

De Amsterdamse regenten vonden dat het tijd werd voor een nieuw stadhuis. Het moest een prachtig gebouw worden dat goed liet zien hoe belangrijk en rijk Amsterdam was. Jacob van Campen werd de architect. Het stadhuis werd tussen 1648 en 1655 gebouwd.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling Paragraaf 1.2
2. Leerdoelen
3. Start p. 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw.
4.  Stapelmarkt
5. Immigratie
6. Grachtenpanden en buitenhuizen
7. Aan de slag

Herhaling: Wat is een compagnie

1. Specerijen
2. Handelsbedrijf
3. Een soort schip
4. Pakhuis voor goederen

Herhaling: Hoe zorgden de losse compagnieën ervoor dat iedereen minder verdiende?

Herhaling: Waar staan de letters WIC voor?

1. West-Indische Compagnie
2. Westers Ingestelde Compagnie
3. West-Iconische Compagnie
4. Welvaart-Indische Compagnie

Geweren, stoffen, alcohol etc.

Plantageproducten

Slaven

Herhaling: Je weet het verschil tussen de VOC en de WIC

Kaapvaart

Specerijen

Slavenhandel

Driehoekshandel

Monopolie

1602

Aandelen

1621

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip stapelmarkt betekent. 
   
2. Ook weet je waarom Amsterdam een goede handelsplek was.
3. Ook kun je uitleggen hoe de Republiek rijk werd in de zeventiende eeuw. 
4. En je kent het begrip Immigratie en weet waarom er veel immigranten kwamen naar de Republiek.

1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

Amsterdam als stapelmarkt

• Handel Oostzee (?) > Verkoop Republiek > Overige verkoop Zuid-Europa.
• Producten Oostzee, VOC & WIC moesten opgeslagen worden.
• Amsterdam & Antwerpen liggen halverwege Noord/Zuid-Europa.
• Via de rivieren handel drijven met Duitsland

• Stapelmarkt - Plaats waar handelsproducten tijdelijk worden opgeslagen om van daaruit verder te worden verhandeld. 

Grachtengordel

De grachten gordel is het netwerk van vier hoofdgrachten in het centrum van Amsterdam, gebouwd in de 17e eeuw. Grote pakhuizen moesten alle handelsspullen opslaan om later door te verkopen.

Oostzee

Amsterdam als stapelmarkt

• In de pakhuizen werden de volgende goederen opgeslagen: Stof, hout, kaas, graan, haring, wijn & specerijen.

• Hoe werd Amsterdam rijk?
• Het opslaan en wegen van de goederen leverde veel geld op!
• De republiek werd rijk door?
• Handel, opslaan en wegen van goederen!

Opgeslagen in Amsterdam (stapelmarkt) om daaruit verder te worden verhandeld. Kijk maar naar de blauwe lijnen!

LD: Waarom was Amsterdam een goede handelsplek?

Immigratie

• Immigratie - Mensen naar een ander land verhuizen om daar te wonen en werken.

• Amsterdam werd een wereldstad.
• Veel mensen trokken naar Amsterdam.
• Waarom:
• Rijkdom in Amsterdam.

• Minder oorlog dan in Europa.
• Godsdienstvrijheid in Amsterdam.

• Rond 1625 was 40% van de Amsterdammers migrant.

Wat is GEEN reden voor de vele migranten naar de Republiek?

1. Rijkdom in de Republiek
2. Migranten kregen gratis land in de Republiek
3. In de Republiek was minder oorlog
4. Godsdienstvrijheid in de Republiek

Grachtenpanden en buitenhuizen

• Het werd erg druk in Amsterdam. 
• Keizersgracht, Prinsengracht & Herengracht.
• Rijke kooplieden kochten dure huizen in de grachten.
• Druk, rumoerig, stank & ziektes.
• In de zomer verhuizen naar een buitenhuis.
• Familie, personeel, kleding, meubels, servies, boeken etc.

Herteveld

Herteveld was de naam van het buitenhuis van de Amsterdamse koopmansfamilie Van Zinnick. Het staat aan de rivier de Vecht, tussen Amsterdam en Utrecht. Aan de Vecht zijn in de Gouden Eeuw tientallen buitenhuizen gebouwd.

Amsterdam werd drukker en drukker....

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip stapelmarkt betekent. 
   
2. Ook weet je waarom Amsterdam een goede handelsplek was.
3. Ook kun je uitleggen hoe de Republiek rijk werd in de zeventiende eeuw.
   
4. En je kent het begrip Immigratie en weet waarom er veel immigranten kwamen naar de Republiek.

LD: Wat is een stapelmarkt?

LD: Wat is immigratie en waarom vond dit plaats in de republiek?

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat het begrip stapelmarkt betekent.
LD2: Ook weet je waarom Amsterdam een goede handelsplek was.
LD3: Ook kun je uitleggen hoe de Republiek rijk werd in de zeventiende eeuw.
LD4: En je kent het begrip Immigratie en weet waarom er veel immigranten kwamen naar de Republiek.

Ja!

Nee

Een beetje...

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo

Paragraaf 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

Opdrachten 2, 3, 4 & 5

Welkom bij GS!

1. Telefoon in de tas!
2. Pak je laptop en schrift erbij.
3. Kom in de LessonUp met je eigen naam.
4. Toppertjes!!!
5. Google: Wat is inpolderen?

Plattegrond Beemster

De grond in de Beemster werd volgens een strak plan ingedeeld in wegen, sloten en boerderijen. Plattegrond uit 1685.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Herhaling vorige les 
2. Leerdoelen
3. Afmaken 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw.
4.  Inpolderen
5. Afsluiting van de Schelde
6. Aan de slag

Herhaling: Wat is de stapelmarkt?

1. Dat is een plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen.
2. Dat is land dat vroeger een meer was, maar is drooggelegd.
3. Dat is de naam voor de zeventiende eeuw.
4. Dat zijn grachten die rond het centrum van Amsterdam zijn aangelegd.

Herhaling: Wat is een stapelmarkt?

Herhaling: Wat is immigratie en waarom vond dit plaats in de republiek?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip droogmakerij betekent.
2. Wat de oorzaak van de droogmakerij in het gewest Holland was.
3. En ook weet je wat de gevolgen van het afsluiten van rivier de Schelde waren voor de Republiek.

Inpolderen

• De bevolking in het westen groeide snel (?).
• Er was te weinig landbouwgrond voor voedsel > te weinig voedsel.
• De helft van gewest Holland bestond uit meren en moeras.

• Jan Adriaanszoon Leeghwater bedacht hoe hij meren kon droogleggen.
• Droogmakerij - Polder: Land dat vroeger een meer was, waaruit het water is weggepompt.

Jan Adriaanszoon Leeghwater

Hij was de zoon van een timmerman. Hij bedacht een ander soort molen, die veel beter was. Ook bedacht hij hoe je meren kon droogleggen, waardoor er meer grond kwam voor landbouw en woningen.

Beemster werd drooggelegd voor landbouwgrond

De grond in de Beemster werd volgens een strak plan ingedeeld in wegen, sloten en boerderijen. Plattegrond uit 1685.

Beemster

LD: Wat is droogmakerij?

Wat was het voordeel van een droogmakerij?

1. Er kwam minder grond beschikbaar.
2. Er kwam meer landbouwgrond.
3. Er kwamen meer meren.
4. Er kwam een nieuwe handelsstad.

Afsluiting van de Schelde

Spanje

De Republiek

Afsluiting van de Schelde

• Zuiden was in Spaanse handen.
• Antwerpen was in die tijd een stapelmarkt. 
• De rivier de Schelde liep vanuit de Republiek naar deze stad. 
• Door deze rivier (de Schelde) af te sluiten moesten schepen nu wel naar Amsterdam varen.  

Antwerpen

Afsluiting van de Schelde

Gevolgen:

1. Amsterdam werd de grootste stapelmarkt van Europa.
   
2. Veel handelaren uit Antwerpen verhuisden naar Amsterdam.
   
3. Deze handelaren waren protestantse mensen.
4. Deze handelaren brachten veel geld en kennis met zich mee.

Godsdienstvrijheid

Katholiek

Leerdoelen

Aan het eind van deze les weet je:

1. Wat het begrip droogmakerij betekent.
   
2. Wat de oorzaak van de droogmakerij in het gewest Holland was.
   
3. En ook weet je wat de gevolgen van het afsluiten van rivier de Schelde waren voor de Republiek.

LD: Waarom was een droogmakerij een 'grote verandering'?

LD: Wat zijn 2 gevolgen van de afsluiting van de Schelde?

1. Veel handelaren verhuisden naar Amsterdam.
2. Veel handelaren verhuisden naar Antwerpen.
3. Antwerpen werd de grootste stapelmarkt van Europa.
4. Amsterdam werd de grootste stapelmarkt van Europa.

Ik kan antwoord geven op de leerdoelen:
LD1: Wat het begrip droogmakerij betekent.
LD2: Wat de oorzaak van de droogmakerij in het gewest Holland was.
LD3: En ook weet je de gevolgen van het afsluiten van rivier de Schelde waren voor de Republiek.

Ja!

Nee

Een beetje...

Oefening:
Leg uit hoe Nederland in de zeventiende eeuw rijk werd.
Gebruik in je antwoord de begrippen: stapelmarkt en Gouden Eeuw

Aan de slag!

Boek 2 vmbo-t/havo

Paragraaf 1.3 Amsterdam in de Gouden Eeuw

Opdrachten: 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9 & 10

Extra: 11