Paragraaf 5.4A: Gevolgen geldeconomie en Investituursstrijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesdoel

Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de opkomst van de geldeconomie voor het bestuur.

Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar.

Terugblik: Wat is het leenstelsel?

Terugblik: Welke veranderingen waren er in de tijd van Steden en Staten?

Terugblik: Wat hebben agrarische-stedelijke samenleving en geldeconomie met elkaar te maken?

Handboek Blz. 81

In tijd van Steden en Staten ontstond:

- Agrarisch-stedelijke samenleving

- Geldeconomie

- Steden

Handboek Blz. 81

In tijd van Steden en Staten ontstond:

- Agrarisch-stedelijke samenleving

- Geldeconomie

- Steden

Nadeel voor de vorsten: Weinig invloed op de steden.

Handboek Blz. 81

In tijd van Steden en Staten ontstond:

- Agrarisch-stedelijke samenleving

- Geldeconomie

- Steden

Nadeel voor de vorsten: Weinig invloed op de steden.

Voordeel voor de vorsten: Via belastingen profiteren van rijkdom van steden en boeren betalen pacht in geld. -> Vorsten krijgen meer geld binnen.

Handboek Blz. 81

Vorsten hadden dus meer geld. Gevolgen:

1. Vorsten konden met geld ambtenaren in dienst nemen die hielpen met het bestuur.

Wat zijn ambtenaren?

Waarom waren ambtenaren voor de vorst beter dan leenmannen?

Handboek Blz. 81

Vorsten hadden dus meer geld. Gevolgen:

1. Vorsten konden met geld ambtenaren in dienst nemen die hielpen met het bestuur.
2. Vorsten konden oorlog voeren met behulp van een huurleger, in plaats van met leenmannen zoals vroeger was.

Wat is een huurleger?

Waarom is een huurleger beter dan een leger van leenmannen?

Handboek Blz. 81

Vorsten hadden dus meer geld. Gevolgen:

1. Vorsten konden met geld ambtenaren in dienst nemen die hielpen met het bestuur.
2. Vorsten konden oorlog voeren met behulp van een huurleger, in plaats van met leenmannen zoals vroeger was.

Dus: Macht van de adel (leenmannen) werd minder, macht van de vorst werd meer.

Handboek Blz. 82

Lees eerste alinea van blz. 82.

Wat is een bisschop?

Waarom benoemden vorsten bisschoppen?

Waarom was de paus het hier niet mee eens? (tweede alinea)

Handboek Blz. 82

Vorsten benoemen bisschoppen.

Paus vindt dat hij de enige is die bisschoppen mag benoemen.

-> 

11e eeuw: Ruzie tussen Duitse keizer en de paus.

Handboek Blz. 82

Vorsten benoemen bisschoppen.

Paus vindt dat hij de enige is die bisschoppen mag benoemen.

-> 11e eeuw: Ruzie tussen Duitse keizer en de paus.

1122: Einde ruzie. Paus mocht als enige bisschoppen benoemen, maar mocht zich niet meer bemoeien met bestuur van het land. Keizer mocht zich niet bemoeien met de kerk.

Toetsstof

Leren voor de toets:

- Paragraaf 5.1 t/m 5.5, Paragraaf Afsluiting

- Tijdvakken en periode (Blz. 9: V.2.2)

- Blz. 10-11: V2.5, V3.1, V3.2

Huiswerk

Paragraaf 5.4: Zie leerdoelenkaart.

Deadline: Maandag 14 juni 07.00