literatuur-vertelstandpunt-perspectief-openplekken

• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Literatuur

Vorige les

Hebben we het gehad over verschillende relaties tussen tekstdelen

FUNCTIEWOORDEN

Even kort checken wat we nog weten

Wat doen functiewoorden?

1. Die geven aan welke functie een bepaald tekstgedeelte heeft.
2. Die geven aan wat de betekenis is van de alinea.
3. Die geven aan wat de schrijver bedoelt.
4. Die geven aan waar je belangrijke informatie kan vinden.

Welk functiewoord is van toepassing op deze alinea?

1. argument
2. tegenwerping
3. nuancering
4. vraagstelling

Welk functiewoord is van toepassing op deze alinea?

1. constatering
2. aanleiding
3. nuancering
4. vraagstelling

Inhoud van deze les over literatuur

Doel: aan het eind van de les weten we wat de verschillende vertelstandpunten zijn en hoe open plekken in een verhaal ontstaan. 

Eerst even: Waarom literatuur!?

Vertelstandpunt

Een schrijver kiest een perspectief 

van waaruit hij het verhaal vertelt.

Hij bepaalt vanuit welk personage 

hij de gebeurtenissen laat zien. 

Dit heet vertelstandpunt.

Uitleg nieuwe lesstof

Vertelstandpunten - vanuit welk personage laat de 

schrijver het verhaal zien? 

• vertelstandpunt eerste persoon: perspectief ligt bij de ik-persoon. Dit is meestal niet dezelfde persoon als de auteur.  Je weet alleen wat de ik-persoon voelt of denkt. 
• vertelstandpunt derde persoon: Het verhaal wordt vanuit een hij of zij verteld. Je weet van de andere personen niets. 
• wisselend perspectief: perspectief vanuit meerdere personages. Je komt van meerdere verhaalpersonages te weten, hoe zij gebeurtenissen beleven. 

Voorbeelden

• vertelstandpunt eerste persoon: perspectief ligt bij de ik-persoon. Je weet dus alleen wat de ik-persoon denkt en voelt. 

Voorbeeld hij-/zij-perspectief (derde persoon)

Uitleg nieuwe lesstof

Interpreteren - Als je fictie leest, ga je een verhaal interpreteren.

Je bepaalt dan wat de bedoeling is van wat je leest: Waarom doet de hoofdpersoon? Wat wil de auteur hiermee zeggen? 

Soms zijn bepaalde zaken door een auteur bewust niet ingevuld. Dat noem je open plekken. 

Open plekken: zijn vaak bewust nog niet door de schrijver ingevuld. De lezer vult het verhaal met fantasie en leeservaring. Open plekken roepen vaak spanning op, waardoor je als lezer blijft doorlezen. 

Uitleg nieuwe lesstof

Interpreteren - Als je fictie leest, ga je een verhaal interpreteren.

Je bepaalt dan wat de bedoeling is van wat je leest: Waarom doet de hoofdpersoon? Wat wil de auteur hiermee zeggen? 

Soms zijn bepaalde zaken door een auteur bewust niet ingevuld. Dat noem je open plekken. 

Open plekken: zijn vaak bewust nog niet door de schrijver ingevuld. De lezer vult het verhaal met fantasie en leeservaring. Open plekken roepen vaak spanning op, waardoor je als lezer blijft doorlezen. 

Open plekken

Soms roepen tekstpassages vragen op die je als lezer wilt invullen. Open plekken maken een verhaal spannend. 

Als je aan het einde van de tekst alle open plekken kunt invullen, heeft de tekst een gesloten einde. Als je de tekst helemaal uit hebt en er zijn nog belangrijke open plekken over, dan heeft de tekst een open einde. 

HEX & OPEN PLEKKEN

Even een beroep doen op jullie olifantengeheugen:

Had het verhaal HEX open plekken? Zo ja, welke?

Huiswerk

Lezen: 2.1. FICTIE (bladzijde 54-57)

Maken: opdracht 5 +6 

Opdracht 5.

Van welk vertelperspectief was er sprake
in dit verhaal?

1. ik-persoon
2. derde persoon (hij-/zij-verteller)

Opdracht 6. Noem eens wat open plekken in dit verhaal?

Maken

Lezen 3.2 Leestaak

Talent blz. 110- 111 opdracht 19, 20, 22, 23 en 25