Les 2 H8 Totaal

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Verder met H8

Oefenen richting de toets

Bij welk voorbeeld gaat het niet over 'Onderhandelen'?

1. Werkgever en werknemer
2. Overheid en burger
3. Koper en verkoper
4. Politieke partijen

Hoge verzonken kosten:

1. Dit is het deel van je investering die meteen als verloren kunt beschouwen
2. Is in feite het risico wat je loopt als bedrijf in een bepaald project, deze investering kan niet op een andere manier gebruikt worden
3. Deze kosten moet je meteen betalen, als je lage verzonken kosten hebt hoef je dit niet te betalen

Voorbeeld van een voordeel als je hoge verzonken kosten hebt....

1. Je word als betrouwbaarder gezien door je zakenpartners
2. Zakenpartners minder vertrouwen in je
3. Verzonken kosten hebben geen voordeel

Soorten loonstijging

Prijscompensatie: Een loonstijging die gelijk is aan de stijging van het algemeen prijspeil (de inflatie). De koopkracht van de werknemer blijft dan dus gelijk.

Initiele loonstijging: Wanneer de werknemers in een bedrijfstak een loonsverhoging krijgen bovenop de prijscompensatie (door bijv. gestegen Apt) --> de koopkracht van werknemers zal verbeteren.

Incidentele loonstijging: Een loonstijging per individu, door bijv promotie.

Prijscompensatie

Initiële loonstijging

Incidentele loonstijging

RIC = PIC

Promotie

RIC > PIC

Waardevast

Vakbond heeft veel macht (CAO)

Gelijk aan consumentenprijsindex

Koopkracht stijging

Nieuwe hogere functie

Arbeid: 1700 / 20 = 85 per werknemer

1800 / 21 = 86 werknemer

loonkosten per product = loonkosten per werknemer / arbeidsproductiviteit

105 / 117,6 x 100 = 89,3

Om het gevangenendilemma op te lossen kan je zelfbinding gebruiken. Wat is zelfbinding?

1. Afspraken tussen twee partijen om de uitkomst zo positief te krijgen
2. Onderling overleg
3. Frauderen
4. Ongeloofwaardigheid

Vraag 14:
Is er sprake van een gevangenendilemma?

1. Nee, want de uitkomst is optimaal
2. Nee, want de korting geldt alleen op vrijdag
3. Ja, want er is een suboptimaal Nash-evenwicht
4. Ja, want ze hebben beide een dominante strategie

Primaire arbeidsvoorwaarden

Secundaire arbeidsvoorwaarden

Pensioen

Salaris

Vakantiedagen

Werktijden

Werkkleding

Sabbatical

Scholing

dertiende maand

Wie onderhandelen voor het CAO?

Hoe zat dat ook al weer met inflatie? Door inflatie kan je...

1. meer besteden, daardoor wordt koopkracht meer
2. minder besteden, daardoor wordt koopkracht minder
3. Meer besteden, daardoor wordt koopkracht minder
4. Minder besteden, daardoor wordt koopkracht meer

Inflatie

Je geld wordt minder waard

Wat is het gevolg van inflatie?

Prijzen 

stijgen

Je kan minder kopen voor hetzelfde geld

Je koopkracht daalt

Opdracht 12: Sleep de begrippen in de juiste plek van de tekst.

- Een algemene prijsstijging van goederen en diensten.

- De hoeveelheid goederen en diensten

die je met je inkomen kunt kopen.

- Het inkomen dat je in euro's verdient.

- De lonen stijgen net zo veel als de prijzen.

- Je inkomen waarbij je rekening houdt met de inflatie.

- Een algemene prijsdaling van goederen en diensten.

- De Nederlandse overheid probeert
de inflatie rond de 2% te houden.

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

.............................

inflatie

prijsstabiliteit

Nominaal inkomen

koopkracht

Reëel inkomen

prijscompensatie

deflatie

Welke factoren bepalen je koopkracht?

1. Het aantal werkende mensen
2. Het aantal werklozen
3. De hoogte van de prijzen en het inkomen
4. DNB bepaalt de rente standen

Wat wordt bedoeld met koopkracht?

1. Inflatie tegen gaan met je inkomen
2. De producten en diensten die je met je inkomen kan kopen
3. Consumenten die de prijzen van producten en diensten bepalen
4. Het compenseren van loon om inflatie tegen te gaan

Stijging inkomen in % - inflatie in % = ....

1. reëel inkomen
2. nominaal inkomen
3. modaal inkomen
4. duurzaam inkomen

Ten opzichte van het basisjaar (2019) zijn de prijzen met 4% gestegen en het loon met 5%. Hoeveel is de toe- of afname van het reëel inkomen?

1. toegenomen met 1%
2. toegenomen met 0,96%
3. afgenomen met 1%
4. geen verandering

Eva's loon steeg met 1,8%. In hetzelfde jaar is er 0,4% deflatie.
Bereken hoeveel procent het reëel inkomen is veranderd

1. 0,4%
2. 1,4%
3. 1,8%
4. 2,2%

Reken uit:

Het loon is gestegen van €31750 naar €32500.

Er is een algemene prijsstijging van (inflatie) van 3,3%.

Hoe groot is de verandering in het reëel inkomen?

1. 2,4%
2. 3,3%
3. -5,7%
4. -0,9%

Loonruimte

Prijscompensatie

Initiele loonstijging

De maximale loonstijging die niet leidt tot lagere winst.

Een loonsverhoging gelijk aan inflatie.

Loonstijging bovenop de inflatie correctie

Als lonen evenveel stijgen als de inflatie dan is er spraken van ...

1. Loon-prijsspiraal
2. Prijscompensatie
3. Deflatie
4. Reëel inkomen

Wanneer spreek je van een krappe arbeidsmarkt?

Arbeidsvraaglijn verschuift naar links

Arbeidsvraaglijn verschuift naar rechts

Tegenvallende economie

Corona-uitbraak

CAO-loon gaat omlaag

Aantrekkende economie

De inflatie is 1,5% en de loonstijging is 2,4%. Hoeveel stijgt de koopkracht?

1. 0,90%
2. 0,89%
3. 0,91%
4. 0,87%

Welke uitspraak is NIET waar?

1. Arbeid is heterogeen
2. De arbeidsmarkt is transparant
3. De arbeidsmarkt is geen vrije markt
4. De arbeidsmarkt is een abstracte markt

Wat zijn 'verzonken kosten'?

Negatief voor werknemerssurplus

Positief voor werknemerssurplus

Loonsverhoging

arbeidsaanbod stijgt

Arbeidsvraag daalt

Winsten stijgen

Corona-uitbraak

Arbeidsaanbod daalt