H/M2 - samenstellingen, samentrekking, apostrof

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Goedemorgen! 

Deze les

• Poëzie
• Huiswerk nakijken
• Spelling herhalen
• Woordenschat herhalen

Huiswerk nakijken

Opdracht 2 p.91

1 aandrijven = in beweging brengen

2 genereren = voortbrengen

3 hullen in = mee omwikkelen, aankleden

4 iconisch = beeldbepalend

5 identiek = precies hetzelfde

6 reservoir (het) = bewaarplaats van een voorraad vloeistof of gas

7 voorbode (de) = voorteken

8 vuistregel (de) = algemene regel die je in de meeste gevallen kunt toepassen

9 wagen = iets durven doen

10 zich onderwerpen aan = gehoorzamen

Je schrijft -(e)n als...

het eerste deel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat alleen een meervoud op -n of -en heeft

Dus: pan + koek = pannenkoek

Je schrijft geen -n als...

het eerste deel van de samenstelling geen meervoud heeft

Dus: rijst + pap = rijstepap

Je schrijft geen -n als...

het eerste deel van de samenstelling alleen een meervoud op     -s heeft

Dus: asperge + schiller = aspergeschiller 

Je schrijft geen -n als...

het eerste deel van de samenstelling een meervoud op -s en -n heeft

Dus: keuze + menu = keuzemenu

Je schrijft geen -n als...

het eerste deel van de samenstelling een werkwoord of versterkend woord is

Dus: beer + sterk = beresterk

Je schrijft geen -n als...

het eerste deel van de samenstelling een unieke persoon of zaak is

Dus: maan + schijn = maneschijn

Je schrijft geen -n als...

het woord niet (meer) herkenbaar is als een samenstelling. Soms lijkt het woord een samenstelling, maar is het dat nooit geweest. 

Dus: haan + poten = hanepoten

Je schrijft -s als...

Je die klank hoort. Als het moeilijk te horen is, vervang je het tweede deel van de samenstelling door een ander woord.

Dus: lieveling + schrijver = lievelingsschrijver

Want: lieveling + dier = lievelingsdier en niet lievelingdier

Samentrekking

Samentrekking

Als een deel van een samenstelling twee keer achter elkaar voorkomt, kun je het één keer weglaten door middel van een weglatingsstreepje

Als je dit doet, ontstaat er een samentrekking

Samentrekking

Je hebt geen weglatingsstreepje nodig als de samentrekking binnen een woordgroep is (i.p.v. op woordniveau)

Dus: oude auto's en nieuwe auto's --> oude en nieuwe auto's

Als je een samentrekking maakt van een samenstelling en een woordgroep, heb je alleen een weglatingsstreepje nodig als je een deel van de samenstelling weglaat

Dus: basisschool en middelbare school --> basis- en middelbare school/ middelbare en basisschool

Zomertijd + wintertijd

1. Zomertijd en -tijd
2. Zomer- en wintertijd
3. Zomertijd- en wintertijd

Doorgaand verkeer + bestemmingsverkeer

1. Doorgaand- en bestemmingsverkeer
2. Doorgaand verkeer en -verkeer
3. Doorgaand en bestemmingsverkeer

Apostrof

• Bij het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -a, -i, -o, -u, of -y (met een medeklinker voor de y) --> taxi's
• Bij het meervoud van letters en afkortingen --> mp3's
• Bij het verkleinwoord van letters, cijfers, afkortingen en woorden die eindigen op een -y (met een medeklinker ervoor) --> baby'tje, dvd'tje, a4'tje
•  Bij achtervoegsels van afkortingen --> sms'en
• Bij woorden waarbij je letters weglaat --> 's avonds, jus d'orange

Opdracht 3

Gebruik je bij jouw naam een apostrof? 

Vul je eigen naam in: ..... mobiel

(Bijvoorbeeld: Vera's mobiel)

Gebruik je bij jouw naam een apostrof? Vul in: ……. mobiel
(bijvoorbeeld: Vera's mobiel)

Woordenschat herhalen

Wat weten jullie nog van de vorige keer? 

Wat betekent 'essentieel'

1. Verplicht
2. Heel belangrijk
3. Met veel emotie
4. Bijzonder

Wat betekent 'gehalte'

1. Harnas
2. Bescherming
3. Hoeveelheid
4. Tekort

Wat betekent 'ogenschijnlijk'

1. Zeker
2. Zoals het lijkt (maar waarschijnlijk niet zo is)
3. Blijkbaar
4. Waarschijnlijk

Wat betekent 'verschaffen'

1. Geven
2. Uitdelen
3. Verplichten
4. Lunchen