5.4 Geld genoeg?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

5 Hoe werkt de overheid?

5.4 Geld genoeg?

5.4 Geld genoeg?

Je leert:

• hoe de overheid de inkomsten en uitgaven onder controle houdt
• hoe je snel van miljarden naar miljoenen rekent en andersom
• hoe de rijksoverheid aan inkomsten komt
• wat voor inkomsten de gemeente heeft. 

Hoe komt de overheid aan geld?

5.4 Geld genoeg?

Soorten belastingen

• Directe belastingen:
   Deze belastingen betaal je rechtstreeks aan de Nederlandse Belastingdienst.
   voorbeelden: loonbelasting, inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting

• Indirecte belastingen:
   Deze belastingen betaal je aan een winkelier, die deze vervolgens doorstort aan de   Nederlandse Belastingdienst.
   voorbeelden: BTW  en accijnzen

5.4 Geld genoeg?

Andere inkomsten

Premies sociale zekerheid

• premies van de sociale verzekeringen

Niet-belastingontvangsten

• De winst van overheidsbedrijven
• boetes

Directe belasting

Indirecte belasting

Andere inkomsten

5.4 Geld genoeg?

Miljoenennota

Rijksbegroting: een overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven voor het komend jaar.

Miljoenennota: uitleg van de gemaakte keuzes.

• Meer inkomsten dan uitgaven -> begrotingsoverschot
• Meer uitgaven dan inkomsten -> begrotingstekort

1. Er is sprake van een begrotingstekort
2. Er is sprake van een begrotingsevenwicht
3. Er is sprake van een begrotingsoverschot

De miljoennota is een verzameling van de begrotingen van alle ministeries.

1. juist
2. onjuist

5.4 Geld genoeg?

Staatsschuld

Bij een begrotingstekort moet de overheid geld lenen:

- van burgers

- van banken

- van verzekeraars

- van pensioenfondsen

- uit het buitenland 

Het totaal aan leningen van de overheid op een bepaald moment noem je de staatsschuld. 

Wanneer wordt de miljoennota gepresenteerd? (Prinsjesdag)

1. Eerste dinsdag van september
2. Tweede dinsdag van september
3. Derde dinsdag van september
4. Vierde dinsdag van september

5.4 Geld genoeg?

Snel van miljarden naar miljoenen

Als je rekent met de overheidsfinanciën, heb je vaak met miljarden en miljoenen te maken. 

Zo reken je snel op van miljarden naar miljoenen:

€35 miljard = € ..... miljoen

€0,8 miljard = € ..... miljoen

5.4 Geld genoeg?

Snel van miljoenen naar miljarden

Als je rekent met de overheidsfinanciën, heb je vaak met miljarden en miljoenen te maken. 

Zo reken je snel op van miljoenen naar miljarden:

€2.300 miljoen = € ..... miljard

€ 600 miljoen = € ..... miljard

5.4 Geld genoeg?

Inkomsten gemeente

• Gemeentefonds (geld van het Rijk)
• Onroerende zaakbelasting (op basis van WOZ-waarde woning)

Andere inkomsten

- rioolheffing

- afvalstoffenheffing

- hondenbelasting

- toeristenbelasting

Aan de slag!

Maak opdracht 2, 3, 4, 7 en 8

Online leerroute of blz. 150 t/m 153