5.4 Geld genoeg?

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

5 Hoe werkt de overheid?

5.4 Geld genoeg?

5.4 Geld genoeg?

• Ik kan 5 voorbeelden geven van inkomsten die de gemeente heeft.
• Ik kan uitleggen wat de miljoenennota is.
• Ik kan het verschil tussen indirecte en directe belastingen uitleggen aan de hand van een voorbeeld.

5.4 Geld genoeg?

Soorten belastingen

• Directe belastingen:
   Deze belastingen betaal je rechtstreeks aan de Nederlandse Belastingdienst.
   voorbeelden: loonbelasting, inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting
• Indirecte belastingen:
   Deze belastingen betaal je aan een winkelier, die deze vervolgens doorstort aan de   Nederlandse Belastingdienst.
   voorbeelden: BTW  en accijnzen

Belastingen

Belastingen kun je in twee groepen verdelen:

Directe belastingen

betaal je rechtstreeks aan de Belastingdienst van de overheid.

Belastingen

Belastingen kun je in twee groepen verdelen:

Indirecte belastingen

betaal je met een omweg aan de Belastingdienst van de overheid.

5.4 Geld genoeg?

Andere inkomsten

• Premies sociale zekerheid
• Gasbaten en boetes

Uitgaven en inkomsten van de overheid

Doordat de overheid leent, is er een staatsschuld.

Inkomsten van de overheid

De overheid heeft verschillende inkomsten:

Belastingen: leveren de meeste inkomsten op.

Sociale premies: bedoeld voor de uitkeringen van de sociale verzekeringen

Niet-belastingontvangsten: 

bijvoorbeeld 

• de winst van overheidsbedrijven 
• boetes

5.4 Geld genoeg?

Miljoenennota

Overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven (begroting)

• Meer inkomsten dan uitgaven -> begrotingsoverschot
• Meer uitgaven dan inkomsten -> begrotingstekort
• In de miljoenennota worden de keuzes uitgelegd (plannen) die in de Rijksbegroting worden gepresenteerd

5.4 Geld genoeg?

Staatsschuld versus overheidsschuld

• Wanneer het Rijk geld leent (bij een begrotingstekort), neemt de staatsschuld toe.
• Overheidsschuld:
    staatsschuld
    schulden provincies en gemeentes
    schulden sociale verzekeringsinstellingen (UWV, SVB,...)

www.destaatsschuldmeter.nl

Geld voor de gemeente

Inkomsten van de gemeente

Het grootste deel: uit het Gemeentefonds van het rijk.

Burgers en bedrijven betalen gemeentelijke belastingen en heffingen voor. Voorbeelden :

• onroerendezaakbelasting (ozb)
  
• rioolheffing
  
• afvalstoffenheffing
  

5.4 Geld genoeg?

Inkomsten gemeente

• Gemeentefonds (geld van het Rijk)
• Onroerende zaakbelasting (op basis van WOZ-waarde woning)
• Rioolheffing
• Afvalstoffenheffing
• Parkeerbelasting
• Hondenbelasting
• Vergunningen...etc

Snel van miljarden naar miljoenen

Als je rekent met de overheidsfinanciën, heb je vaak met miljarden en miljoenen te maken.

Zo reken je snel om van miljarden naar miljoenen:

Snel van miljoenen naar miljarden

Als je rekent met de overheidsfinanciën, heb je vaak met miljarden en miljoenen te maken.

Zo reken je snel om van miljoenen naar miljarden:

Aan de slag met:

Paragraaf 5.4 blz 150

1 t/m 8