1.1 Wie lost onze problemen op?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is een maatschappelijk probleem?

Wanneer is iets een maatschappelijk probleem?

• betrekking op grotere groepen mensen
• probleem als gevolg van maatschappelijke veranderingen
• er bestaan verschillen van mening over oorzaken en oplossingen
• probleem vraagt om gemeenschappelijke oplossing (overheid)
  

Waardoor ontstaan verschillen van mening vooral door ?

1. Miscommunicatie
2. Waarden en normen
3. Aso gedrag
4. Belangen

Wat is volgens jou een waarde en een norm?

Wat zijn volgens jou 'belangen'? En hoe bepalen belangen de opvattingen van mensen? Geef een voorbeeld!

Als mensen zelf niet meer uit de problemen komen, wat is volgens jou dan de beste oplossing?

0

Wat vind jij van de theorie van Hobbes (blz. 10) over een 'krachtige, autoritaire' staat? Noem een voordeel- en nadeel

Kenmerken van een staat

• Een staat beschikt over grenzen
• Het grondgebied wordt bewoond door een volk (groep mensen)
• De staat (overheid) heeft de hoogste macht (soevereiniteit) over volk en gebied (wetten maken, garanderen openbare orde en veiligheid via geweldsmonopolie, ontwikkeling bevorderen, garanderen sociale zekerheid etc.)
  

Als een staat steeds meer taken krijgt kan dit ook een groot nadeel hebben. Welk?

Politiek

• Overheidsbeleid: bepaalde doelen die de overheid wil bereiken
• De politiek weegt verschillende belangen en opvattingen tegen elkaar af voordat er een besluit komt
• Betrokkenen (actoren) proberen de totstandkoming van het beleid te beinvloeden (hangt af van hun macht binnen overheid, bedrijsleven of maatschappelijke organisaties)
  

Welke factoren bepalen hoeveel macht iemand heeft?

Begrippen:

• Macht: vermogen om iets gedaan te krijgen
• Machtsbases: factoren waarop macht is gebaseerd (geld, functie, kennis, ervaring)
• Invloed: het uiteindelijke resultaat van het gebruik van macht
• Gezag: als mensen de macht erkennen en accepteren  (gelegitimeerde macht)
  

Civil society

• Burgermaatschappij of maatschappelijk middenveld (organisaties buiten de sfeer van overheid zoals kerken, vakbonden, sportverenigingen, buurtorganisaties etc.)
• Speelt vooral een belangrijke rol in landen waar de afkeer van de overheid groter is dan in NL (zoals bv in de VS)
• Ze versterken de gemeenschapszin en beperken de invloed van de markt en de macht van de overheid
  

Kan een maatschappelijk probleem als voetbalgeweld of jeugdcriminaliteit ook zonder overheid worden opgelost denk je?

Kernbegrippen

• Staat: een omgrensd grondgebied waarop mensen wonen en waarbinnen het hoogste gezag geldt
• Soevereiniteit: hoogste macht/gezag (in democratische landen uitgevoerd namens het volk via een volksvertegenwoordiging)
• Geweldsmonopolie: alleenrecht van de overheid op het legitiem gebruiken van geweld
• Actoren: individuen of groepen die invloed proberen uit te oefenen op het politieke besluitvormingsproces
• Macht: vermogen om iets gedaan te krijgen
• Invloed: uiteindelijke resultaat van het gebruik van macht
• Gezag: legitieme macht
  

DILEMMA

Voor verdere oefening en verdieping maak of bekijk je de leertekst/begrippen en vragen uit je schoolboek-methode!