Oefenen voor toets 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

Oefenen voor toets 1

Herhalen van lesstof en oefenvragen

Onderwerp van een tekst

Onderwerp van een tekst: geeft in één of een paar woorden aan waar de hele tekst overgaat. Dit doe je in maximaal 5 woorden. 

Deelonderwerp

Dit geeft in één of een paar woorden aan waar een alinea overgaat of een paar alinea's overgaan.  

Hoofdgedachte

Het belangrijkst wat er over een onderwerp in de tekst wordt gezegd, samengevat in één zin. 

Dit kan een zin uit de tekst zijn, of een zin die je zelf maakt met de belangrijkste dingen uit de tekst erin. 

Het onderwerp en de hoofdgedachte van een tekst.

Onderwerp

1. Waar een alinea overgaat
2. Waar een tekst overgaat
3. Samenvatting van de teskt

Een deelonderwerp is waar de hele tekst overgaat.

1. Niet waar
2. Waar

Wat is de hoofdgedachte?

1. In mijn hoofd nadenken waar de tekst overgaat
2. Een stukje herhaling
3. Het belangrijkste van de tekst in twee zinnen
4. Het belangrijkste over het onderwerp in de tekst samengevat in één zin

Woordraadstrategieën

Je hebt vier manieren geleerd om achter de betekenis van een woord te komen. 

Woordraadstrategieën

Zoek een:

1.  een synoniem

2. omschrijving

3. voorbeeld

4. tegenstelling

Een synoniem is een ander woord met dezelfde betekenis. 

Jasper krijgt individueel pianoles, omdat hij beter presteert als hij alleen les krijgt. 

 

Vaak staat het in dezelfde zin of de zin ervoor of erna. Je moet dus wel even doorlezen.

Omschrijving

legt in een paar woorden de betekenis van een woord uit

Zij is een echte diva, een beroemde filmster. 

De betekenis staat vaak in dezelfde zin. Let op woorden die tussen haakjes of komma's staan.

Voorbeeld

uitleg van een onbekend woord door voorbeelden te noemen.

Ik heb verschillende schrijfmaterialen, zoals een pen, potlood en een viltstift. 

De voorbeelden komen vaak na de woorden:

als, zoals, bijvoorbeeld, 

een voorbeeld van, neem nou

Tegenstelling

een tegenstelling kan uitleg geven over het onbekende woord, het tegenovergestelde wordt ook beschreven.

Mijn oom is avontuurlijk, maar mijn tante beleeft niet graag nieuwe dingen. 

 

Een tegenstelling kun je herkennen aan de woorden:

maar, echter, toch, daarentegen, 

in tegenstelling tot

Er zijn verschillende soorten neerslag, bijvoorbeeld regen, hagel en sneeuw.
Welke woordraadstrategie kun je gebruiken?

1. synoniem
2. tegenstelling
3. voorbeeld
4. omschrijving

Wat is een synoniem?

1. Zelfde woord andere betekenis
2. Ander woord andere betekenis
3. Zelfde woord zelfde betekenis
4. Ander woord zelfde betekenis

Tekstdoelen en tekstsoorten

Elke tekst wordt geschreven met een reden. De schrijver wil dat er iets met jou gebeurt als je aan het lezen bent. Dat is het doel van de tekst. 

Dit wordt gedaan met verschillende soorten tekst. We hebben er vijf geleerd. 

Informeren: je krijgt nieuwe informatie, je leert er iets van. Er staan veel feiten in de tekst, die je kunt controleren op waarheid.  

Soort tekst: krantenbericht of je lesboek

Overhalen/activeren: de schrijver wil dat je iets gaat doen. Dat je bijvoorbeeld een product koopt of actie gaat voeren.

Soort tekst: een advertentie of een oproep

Overtuigen: de schrijver wil jou overtuigen van zijn/haar mening en  geeft hiervoor in de tekst ook argumenten. 

Bijvoorbeeld: een ingezonden brief naar een krant of stuk online als reactie op iets

Instrueren: de schrijver legt stap voor stap uit wat je moet doen en wat je hiervoor nodig hebt. 

Soort tekst: een recept of een handleiding.

Amuseren: de schrijver wil jou vermaken. 

Soort tekst: een leesboek, strip, moppenboek of gedicht.

Welk tekstdoel heeft een krantenartikel?

1. amuseren
2. instrueren
3. informeren

Welk tekstdoel heeft een recept?

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. amuseren

Alinea's herkennen

Een regel overslaan

De regel van de voorgaande alinea niet helemaal volschrijven

Een stukje inspringen

De kernzin

De kernzin is de belangrijkste zin van een alinea. Het is vaak de 1e of de laatste zin van de alinea (soms de 2e zin). Deze kernzin vat goed samen waar de alinea over gaat.

Titel en tussenkopje

Titel: staat boven aan een tekst en geeft aan waar de hele tekst over gaat.

Tussenkopje: een deeltitel die aangeeft waar een alinea/alinea’s over gaat/over gaan.

Een kernzin:

1. staat bovenaan een tekst
2. is de belangrijkste zin van een alinea
3. is een deeltitel waar een alinea overgaat
4. is de belangrijkst zin van de hele tekst

Opbouw van een tekst

Een tekst bestaat uit drie delen:

inleiding

middenstuk

slot

Inleiding

Middenstuk

Slot

Je maakt kennis met het onderwerp van de tekst. 

- voorbeeld of verhaaltje (anekdote)

Je leest over verschillende delen van het onderwerp: deelonderwerpen.

Het belangrijkste van een tekst wordt vaak herhaald, soms een wens of toekomstbeeld.

Inleiding

De inleiding maakt je nieuwsgierig naar de rest van de tekst. Er wordt bijvoorbeeld een vraag gesteld of iets is nog niet helemaal duidelijk.

In de inleiding staat vaak:

een anekdote (=een kort, grappig verhaaltje)

een voorbeeld

de aanleiding voor het schrijven van de tekst (=waarom is deze tekst geschreven?) 

Middenstuk

Het middenstuk is het grootste gedeelte van de tekst. Hierin vind je de meest informatie over het onderwerp. De deelonderwerpen worden besproken.

Slot

Meestal bestaat het slot uit de laatste alinea van de tekst. Vaak wordt het belangrijkste uit de tekst kort herhaald. Dit is niet het geval bij:

 een nieuwsbericht. Het belangrijkste staat dan altijd in de inleiding. 

In het slot vind je vaak:

een samenvatting van de hele tekst

een toekomstverwachting (later…, over een paar jaar…)

een conclusie (er wordt een standpunt ingenomen)

een wens (het zou mooi zijn als…)

De tekstopbouw bestaat uit:

1. titel - inleiding - tussenkopjes
2. titel - tussenkopjes
3. titel - inleiding - middenstuk
4. inleiding - middenstuk - slot

Tekstopbouw:
Wat hoort er niet bij?

1. Inleiding
2. Slot
3. Afbeeldingen
4. Middenstuk

Tekstopbouw:
Wat is geen doel van het slot?

1. Samenvatting geven
2. Een grappig verhaal vertellen
3. Conclusie weergeven
4. Een advies geven

Wat is oriënterend lezen?

1. naar een tekst kijken
2. de illustraties bekijken
3. kijk naar anders gedrukte worden
4. bekijk de tekst en lees de eerste alinea