9.3 eiwitsynthese

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 9 DNA

basisstof 3 Eiwitsynthese

9.3 Eiwitsynthese

Pak je schrift en beantwoord de volgende vragen:

1. Uit welke "letters" bestaat het DNA?
2. Als de ene streng A-C-C-G-T is, wat is dan de volgorde van de andere streng?
3. Uit welke bouwstenen bestaan eiwitten?

LEERDOELEN

9.3

* je kent de bouw en functie van RNA

* je kunt beschrijven hoe eiwitsynthese plaatsvindt

RNA

Leerdoel: je kent de bouw en functie van RNA

Bekijk in je Binas 71C. Wat zijn de 3 grootste verschillen tussen de bouw van DNA en RNA?

nucleotide DNA vs nucleotide RNA

RNA

1. fosfaat

2. ribose (suiker)

3. stikstofbase (uracil)

DNA 

1. fosfaat

2. desoxyribose (suiker)

3. stikstofbase (thymine)

DNA vs RNA

lange keten vs kort keten

www.bioplek.org

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen DNA en RNA?

Eiwitsynthese

Eiwitsynthese = het maken van eiwitten.

Hiervoor zijn meerdere soorten moleculen nodig:

- DNA code

- mRNA

- losse aminozuren

- ribosomen

Van eiwitsynthese

tot secretie

www.bioplek.org

www.bioplek.org

mRNA

Enkelstrengs stukje RNA wat als boodschapper (=messenger) de celkern kan verlaten. 

De volgorde van de letters (C/G/A/U) wordt bepaald door de volgorde van de letters op het DNA:

als DNA ACTG --> dan RNA: UGAC

codon= drie opeenvogende nucleotide

mRNA naar eiwit

mRNA wordt vertaald naar eiwit:

- Je gaat eerst op zoek naar het startsignaal AUG

- Vanaf daar deel je de lettercode in groepjes van 3 (=codon). 

- Je vertaalt steeds een groepje van drie letters naar een aminozuur (schrijf de drieletterige afkorting of de eenletterige afkorting van het aminozuur op).

- Ga door tot je het stopsignaal tegenkomt --> UAA/ UAG/ UGA

BINAS 71G

Van DNA naar eiwit

Binas 71G

Pak BINAS: voor welk aminozuur bevat het codon ACG de code?

1. serine
2. cysteïne
3. tryptofaan
4. threonine

Welk woord staat hier?

AUG GGU GAA AAU GAA ACU AUU UGU GCU UAA

Schrijf het aminozuur en de letter van het aminozuur, welk woord krijg je dan?

Goed geoefend met de genetische code?

In het volgende filmpje zie je dat het tempo van de translatie in jouw cellen een stuk hoger ligt...

Gebruik BINAS:
Het startcodon op het mRNA is:

1. AUU
2. TAC
3. AUC
4. AUG

Gebruik BINAS: voor welk aminozuur codeert het startcodon (AUG)?

1. Methionine (Met)
2. Serine (Ser)
3. Glutamine (Gln)
4. Voor geen aminozuur

Langs een van de nucleotideketens van een DNA-molecuul wordt een RNA-molecuul gevormd. Deze keten heeft de nucleotidesequentie CGGATACGGTTA.
Wat is de sequentie van nucleotiden in het RNA-molecuul dat hierlangs wordt gesynthetiseerd?

In de afbeelding worden gelijktijdig meerdere RNA-moleculen gevormd.
In welke richting wordt het DNA afgelezen: in de richting van A of in de richting van B? Leg je antwoord uit.

Gebruik BINAS: wat is één van de RNA codes voor het stopcodon? En hoort daar ook een aminozuur bij?

1. UAA, daar hoort methionine bij
2. UAA, daar hoort geen aminozuur bij
3. AUG, daar hoort methionine bij
4. AUG, daar hoort geen aminozuur bij

Dit proces stopt bij een stopcodon

F

1. DNA replicatie
2. transcriptie
3. translatie

Ik heb de volgende leerdoelen begrepen:
- je kent de bouw en functie van RNA
- je kunt beschrijven hoe eiwitsynthese plaatsvindt

😒🙁😐🙂😃

EXTRA OEFENING (voor wie wil)

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk RNA?

RNA:

AUGACGGCCCAGAGGAUAA

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk DNA?

DNA:

TACAACGGACCAGATTTTATT

1) Noteer de code van het mRNA

2) Zoek op in het schema van de genetische code op welke aminozuren worden ingebouwd in het eiwit?

Welke aminozuren worden gecodeerd door dit stuk DNA?

DNA:

TAC-AAC-GGA-CCA-GAT-TTT-ATT

code van het mRNA:

AUG-UUG-CCU-GGU-CUA-AAA-UAA

Aminozuren:

Met-Leu-Pro-Gly-Leu-Lys(-Stop)

of:

M - L - P - G - L - K (- stop)