Thema 2 B1 en 2 Het zintuigstelsel en het oog

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Perceptie

Waarom zien of horen we niet altijd hetzelfde?

https:

B5 Het zintuigstelsel

Leerdoel:

• je kunt de werking van zintuigen beschrijven en de relatie van het zintuigstelsel met het zenuwstelsel beschrijven

Zintuigen in de huid

mechanische receptor

chemische receptor

temperatuur-

receptor

pijnreceptor

fotoreceptor

reactie op buigen of uitrekken celmembraan

gehoorzintuig

gezichtszintuig

extreme temperatuur

warmte of kou

smaak-

zintuig

tastre-

ceptor

reukzintuig

drukre-ceptor

evenwichtszintuig

Typen receptoren

• mechanische receptor: reactie op mechanische energie: aanraking, druk, beweging, geluid. Celmembraan gaat buigen of uitrekken, evt met fijne haartje.
• chemische receptoren: binden moleculen uit omgeving.
• temperatuurreceptoren: reageren op warmte of kou.
• pijnreceptoren: zijn uiteinden van bepaalde neuronen.
• lichtreceptoren: licht zorgt voor impuls in zintuigcel.

Adequate prikkel

De prikkel die past bij het zintuig

adequate prikkel

Een prikkel waar het zintuig gevoelig voor is, heet een adequate prikkel voor dat zintuig.

Voor de gezichtszintuigen is licht de adequate prikkel.

Voor de gehoorzintuigen is geluid de adequate prikkel.

Voor de reukzintuigen is geur de adequate prikkel.

Voor de smaakzintuigen zijn zoet, zout, zuur en bitter adequate prikkels.

Voor de gevoelszintuigen zijn druk, warmte, kou en pijn adequate prikkels.

Receptoren

Ligging

Adequate prikkel

1. Mechanische 

2. Chemische

3. Pijn

Type

Gehoorreceptoren

Reukreceptoren

Pijnreceptoren

Oren

Geluid

Moleculen in de lucht

Extreme druk

overal in het lichaam

in de neus

Impulsen

• Alles-of-niets principe omzetting prikkel in impuls
• Als prikkelsterkte onder prikkeldrempel ligt geen impuls
• Impulssterkte hetzelfde in elk neuron
• Sterkere prikkel zorgt voor hogere impulsfrequentie

Gewenning 

Zintuigcellen ontvangen lange tijd zelfde prikkel

= minder impulsen

druk van kleding bijv.

Bouw en werking van het oog

Uitlegvideo over bouw van het oog en van het netvlies

Bouw en werking netvlies, 87C

verdeling staafjes en kegeltjes, 27A4

Even twee oefeningen over de bouw van het oog

https:

https:

En nog een uitlegvideo over de pupilreflex, accomoderen, oogafwijkingen en stereoscopie

Pupilreflex

Pupilreflex:

Accomoderen (welke afbeelding is voor dichtbij?)

Correctie van het oog

Correctie van het oog met behulp van een lens:

Diepte zien

Diepte kun je zien doordat je met beide ogen vanuit een iets andere hoek naar een voorwerp kijkt. Daardoor is de projectie op je netvlies iets anders, wat in de hersenen verwerkt wordt tot één beeld, met verwerkt informatie over diepte en afstand.

Optisch chiasma, 87C4

Vorige onderwerpen begrepen?

Even een paar kleine oefeningen...

https:

https:

https:

Oefentoets Zintuigen

https:

Nog wat vragen uit oude examens:

https:

Voor de geïnteresseerden...

2 filmpjes over een staaroperatie

Bekijk eerst het tweede filmpje en wanneer je het in het echt wil zien pas het eerste filmpje...

https:

En nog 2 filmpjes over ooglaseren

Ook hier geldt, bekijk eerst het animatiefilmpje voordat je besluit om een filmpje van een echte ooglasering te bekijken...

0

Nog één interessante dan...