H5 Sociale cognitie

• Psychologie & Sociologie
• Secundair onderwijs

H5 Sociale cognitie inleiding

• Wat heb je gezien?
• Wie heb je gezien? 

H5 Sociale cognitie inleiding

Stellingenspel

• Om beurt komt iemand een stelling voorlezen
• Ieder neemt een positie aan (akkoord, twijfelaar, niet akkoord)
• Bal wordt doorgegeven voor wie antwoord (waarom maak je deze keuze?)

H5 Sociale cognitie inleiding

Oef.1 p.99  

• Denk na over de uitspraken (sommige hebben we reeds besproken vorige week in het stellingenspel)
• Bedenk bij elke uitspraak een voorbeeld.

H5 Observeren en interpreteren p.99

Experiment: 

• Filmpje bekijken in 2 groepen. 
• Andere groep gaat kort buiten staan.
• Nadien bespreken wat we gezien hebben.

H5 Observeren en interpreteren p.99

Zijn wij als mens in staat om onze omgeving compleet te observeren?

Nog enkele filmpjes:

• Filmpje 1 (0'00"-1'02" en 1'45"-2'35")
• Filmpje 2 (1'21")

H5 Observeren en interpreteren p.99

Sociale cognitie = manier waarop we ons gedrag en dat van anderen waarnemen en interpreteren

-> observeren van het gedrag van anderen en interpreteren wat het betekent, zodat we eigen gedrag kunnen aanpassen

H5 Observeren en interpreteren p.99-100

Waarnemingsproces (observeren -> interpreteren)

• Stimulus wordt opgevangen door zintuigen
• Zintuigen sturen info naar hersenen (zintuigen - zenuwbanen - thalamus; uitzondering: geur)
• Informatie gaat naar verschillende delen van de cortex om te verwerken

Oef.2 p.100

H5 Observeren en interpreteren p.100

Oef.2 p.100

Wat is volgens jullie observeren en wat interpreteren?

• Stap 1&2 observeren; stap 3-4-5 interpreteren - gedachten en gevoelens

H5 Observeren en interpreteren p.100

Een bepaalde stimulus (bv. filmpje van begin van de les) kan dus verschillend geïnterpreteerd worden!

Hebben jullie hier eigen voorbeelden van?

bv. snel rijden - reden

bv. iemand begint te wenen - met reden of aandacht zoeken

H5 Observeren en interpreteren p.100

Waarnemingsproces 

• mechanismen voor snelle interpretatie
• observatie ~ interpretatie (eigen interpretatie wordt aanschouwd als feit)
• nuttig / verkeerde inschatting

Observeren/interpreteren in elke context! (werk, onderzoek...)

H5 Observeren en interpreteren p.100-101

Oef.3 p.100-101

• Observatie?
• Interpretatie?
• Vul de tabel in.

H5 Observeren en interpreteren p.100-101

                                                                                                           Extra oef. interactief

                                                                                                           (volgende slide)

Observatie	Interpretatie
- tienerjongen zit op een stoel; koptelefoon om zijn nek; kijkt in de richting van een vrouw; zit aan bureau; computer en chips. - volwassen vrouw kijkt in de richting van de jongen; leunt met haar handen op de hoek van de tafel	- de jongen zat al uren te gamen toen zijn ouders binnenkwamen - moeder geeft hem nu een berisping - vader zegt weinig, maar is ook boos en bezorgd

Stel: je bent verpleegkundige en je bent bij een patiënt, wat valt onder...

Observeren 

Interpreteren

Hartslag is 115

Misschien kan ik best de dokter bellen

Temperatuur is 39.5, vermoeden op infectie

Bloeddruk is 143/96, deze patiënt is hypertens

De patiënt van kamer 102 is er niet

Patiënt ziet bleek

H5 Eerste indruk:
Impliciete persoonlijkheidstheorie p.101-102

Eerste indruk

- reeds gevormd na fractie van een seconde

- helpt inschatten hoe iemand is (gevaarlijk, behulpzaam...)

Oef.4 p.101-102: Beantwoord voor elke foto deze vragen:

• Welke eerste indruk maakt deze persoon op jou?
• Welke emoties ervaart hij/zij?
• Welke persoonlijkheidstrekken zou hij/zij hebben?

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.101-102

Oef.4 p.101-102: 

• Op welke kenmerken heb je je gebaseerd?
• Bespreek met je buur. Grote verschillen?

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.102

Eerste indruk - vooral gebaseerd op uiterlijke kenmerken:

• Fysieke kenmerken
• Verbale, non-verbale en subverbale taal
• Gedrag

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.102

Impliciete persoonlijkheidstheorie:

-> kenmerken worden automatisch gekoppeld (cognitieve schema's)

Verschillend per persoon (referentiekader)

Elk persoon heeft een verzameling van deze schema's

= geheel van gelegde verbanden tussen uiterlijke en innerlijke eigenschappen van mensen

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.102-103

Oef.5 p.102-103

• Zwaarlijvigheid
• Tattoos
• Bril

Oef.6 p.103

Beeldfragment Volt 10'50"

onderwijs.hetarchief.be

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.103

Oef.6 p.103

Concertzaal vs. metrogang; zelfde muzikant!

Cognitieve schema's...

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.103

• Soms zitten we goed met het inschatten van anderen...
    Experiment

• Soms toch ook vergissen...
    Oef.7 p.103 (beeldfragment Iedereen Beroemd 2'46")

onderwijs.hetarchief.be

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.103

Oef.7 p.103 

Inschatting?

Gebaseerd op?

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.103

Eens testen... Neem jullie gsm voor het volgende...

Welk van de twee is volgens jullie verpleegkundige?

1

2

Persoon 1

Persoon 2

Sleep de juiste functie naar de juiste foto volgens jullie...

Algemeen directeur ziekenhuis

CEO bouwbedrijf

H5 Eerste indruk:

Impliciete persoonlijkheidstheorie p.103-104

Impliciete persoonlijkheidstheorie:

• 'Babyface' -> eerder inschatting van lief, zacht karakter en job in de 'zachte' sector
  Volwassen gezicht -> eerder inschatting van dominant, competent en meer kans op leidinggevende functie
• Voorspellen winnaar verkiezingen (kinderen en volwassenen zitten juist!) -> stemmen op competentste uiterlijk
  

GEEN VERBAND tussen uiterlijk en persoonlijkheid (wel uiterlijk en oordeel!)

H5 Eerste indruk:

Primacy effect p.104

Weer even een experiment...

1. Vul briefje in

2. Geheugentest:

• je krijgt een lijst woorden te horen 
• schrijf op welke je nog weet

H5 Eerste indruk:

Primacy effect p.104

Oké, even kijken...

Wie helpt mij? 

- Iemand die op bord schrijft

- Iemand die telt

1. Geheugentest: welke woorden had je onthouden? Wees eerlijk!

2. Briefje: tel de scores op; opgelet, in 2 groepen noteren!

H5 Eerste indruk:

Primacy effect p.104

Briefje = experiment van Asch

-> informatie die je het eerst krijgt heeft de grootste invloed op het totaalbeeld dat je van iemand vormt

-> eerste kenmerken die worden opgemerkt hebben grotere invloed op algemene beeld

= primacy effect

H5 Eerste indruk:

Primacy effect p.104

Verklaringen primacy effect:

• Eerste beeld gevormd; aandacht verminderd
• Nieuwe info wordt gezien vanuit reeds gevormde beeld
   (bv. competitief - gedreven, doorbijter vs. vals, dikke nek, betweter...)

H5 Eerste indruk:

Centrale kenmerken p.104-105

H5 Causale attributies:

Attributiefouten p.107

H5 Causale attributies:

Attributiefouten: fundamentele attributiefout p.109

H5 Causale attributies:

Attributiefouten: self-serving bias p.111

H5 Causale attributies:

Attributiefouten: actor-observator effect p.111

H5 Sociale categorisering

Ingroup en outgroup p.112

H5 Sociale categorisering

Stereotypen p.113

H5 Sociale categorisering

Vooroordelen p.115

H5 Hardnekkige meningen

Subcategorisering p.118

H5 Hardnekkige meningen

Confirmation bias p.118

H5 Hardnekkige meningen

Self-fulfilling prophecy p.120