Vulkanen

Vulkanen

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je uitleggen wat een vulkaan is. Aan het einde van de les kun je de verschillende soorten vulkanen benoemen en hun kenmerken beschrijven. Aan het einde van de les kun je de geografische verspreiding van vulkanen over de wereld toelichten. Aan het einde van de les kun je het verschil tussen effusieve en explosieve vulkanische activiteit beschrijven. Aan het einde van de les kun je de gevaren en de voordelen van vulkanisme voor de mens uitleggen. Aan het einde van de les kun je de etymologie van het woord 'vulkaan' verklaren.

Wat weet je al over vulkanen?

Definitie en kenmerken van een vulkaan

Een vulkaan is een opening in het oppervlak van een planeet waar gesmolten gesteente, gas en brokstukken naar buiten komen, vaak resulterend in een bergvorm.

Classificaties van vulkanen

Samenstelling (zure versus basische vulkanen), vorm (schildvulkanen, sintelkegels, stratovulkanen, calderavulkanen, spleetvulkanen), en explosieve kracht (VEI-index).

Gedrag en activiteit van vulkanen

Effusieve en explosieve uitbarstingen, aardbevingen, gasemissies, actief, slapend of uitgedoofd zijn.

Verspreiding van vulkanen

Vulkanen bevinden zich voornamelijk langs tektonische plaatgrenzen of hotspots.

Nederlandse vulkanen

Bespreken van Nederlandse vulkanen en hun kenmerken.

Etymologie van het woord 'vulkaan'

Het woord 'vulkaan' is afgeleid van het eiland Vulcano, geassocieerd met de Romeinse vuurgod Vulcanus.

Definities

Vulkaan: Een geologische formatie waarbij gesmolten gesteente, gas en brokstukken vanuit het binnenste van een planeet naar de oppervlakte komen. Magma: Gesmolten gesteente onder het oppervlak van de aarde, dat lava wordt zodra het de oppervlakte bereikt. Tefra: Brokstukken van vast gesteente die tijdens een vulkanische uitbarsting worden uitgestoten. Hotspot: Een plaats waar heet materiaal uit de mantel van de aarde naar de oppervlakte komt. VEI: Vulkanische-explosiviteitsindex, een schaal die de explosieve kracht van vulkanische uitbarstingen meet. Polygenetische vulkaan: Een vulkaan die meerdere keren uitbarst. Monogenetische vulkaan: Een vulkaan die slechts één keer uitbarst. Vulkanische winter: Een periode van verlaagde temperaturen veroorzaakt door grote hoeveelheden vulkanische as in de atmosfeer.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 2 dingen op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.