Evolutie 1 V4 BS 4 en 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Wat is evolutie?

Vragen

Hoe ontstaan soorten?

Hoe sterven soorten uit?

Hoe geven sommige genen een voordeel? 

Hoe kan het dat er nog ziektes zijn?

27 December 1831 begon de reis van Darwin op de Beagle...

En hij ontdekte...

Dat op elk eiland in de Galápagos verschillende vinken voorkwamen. 

Duidelijk verwant, maar allemaal met snavels die paste bij hun voer en hun omgeving.
Hij was net een boek aan het lezen van de econoom Thomas Malthus, en hij kreeg een idee!

On the Origin of Species
Darwin stelde dat:

1. Er elke generatie meer individuen geboren worden dan kunnen overleven.        Er is dus competitie. 

2. Er is natuurlijke variatie tussen individuen van dezelfde soort. 

3. Individuen die dankzij deze variatie beter aangepast zijn aan hun       omgeving overleven. Deze individuen zullen hun aanpassingen doorgeven  aan de volgende generatie. ("Survival of the fittest")

4. Als er scheiding optreed dan zullen nieuwe soorten ontstaan
     (want andere aanpassingen).

De theorie van Darwin over de vinken ging over de
verschillende snavelgrootte's van de vinken op verschillende
eilanden. De snavels leken perfect geschikt voor het voedsel
wat de vinken aten. Hoe zijn die verschillende snavels voor
het eerst ontstaan?

1. De verschillen zijn ontstaan omdat de vinken verschillende soorten eten moesten eten om te overleven.
2. De veranderingen in de snavels van de vinken hebben plaatsgevonden omdat het milieu de nodige genetische veranderingen veroorzaakt heeft bij de vinken om te overleven.
3. De veranderingen in de snavels zijn toevallig gebeurd, en als er een goede match was tussen de snavel en het aanwezige voedsel kregen de desbetreffende vinken meer nageslacht.
4. De snavels van de vinken is met elke generatie een beetje verandert, waarbij sommige elke generatie kleiner werden en andere elke generatie groter werden.

Er wordt gesproken over Evolutie door natuurlijke
selectie, en hierbij wordt vaak 'survival of the fittest'
genoemd. Wat betekent dat woord 'fittest' in evolutie
precies? Je ziet hier een aantal hagedissen uit een
populatie. Welke van deze zou 'the fittest' zijn?

1. Lizard A
2. Lizard B
3. Lizard C
4. Lizard D

Hoe zal een vinken populatie over het verloop van jaren veranderen?

1. De kenmerken van elke vink in de populatie worden anders.
2. De proporties van vinken met verschillende kenmerken gaat variëren binnen de populatie.
3. Succesvol gedrag wat de vinken aanleren geven ze door aan hun nageslacht.
4. Er vinden mutaties plaats om de vinken aan te passen aan hun omgeving.

Wat ga je doen: 

Peppered Moth Game

- Begin met een 'light forest' en schrijf op hoeveel witte en zwarte motten je hebt na 1 minuut. 

- Doe daarna de Dark forest en schrijf op hoeveel witte en zwarte motten je hebt na 1 minuut. 

- Daarna beantwoorden we vragen

Verklaar waarom er tijdens de industriële revolutie meer zwarte motten waren? (gebruik de begrippen genetische variatie en adaptatie)

Leg uit hoe de kleur de kleur van de populatie motten kan veranderen over tijd. (Gebruik fitness, natuurlijke selectie en adaptatie)

Wat is de selectiedruk dit geval?

Zouden de motten van kleur veranderd zijn als er geen predatoren zouden zijn in het bos?

Ja

Nee

Nabespreken Moth Game

1. Er zijn lichte en donkere motten (genetische variatie).

2. De donkere motten zijn beter gecamoufleerd tegen de donkere bomen (adaptatie) waardoor ze minder snel worden opgegeten en zich kunnen voortplanten (fitness). 

3.  Na een aantal generaties zullen er vooral donkere motten zijn (natuurlijke selectie)

Wat zou er gebeuren als de omgeving opgeschoond zou worden en de vervuiling terug te dringen. Wat is het gevolg voor de mottensoort?

Sortering van soorten (ordening) op basis van allerlei eigenschappen + Bewijs van afstamming en evolutie

• Uiterlijke kenmerken

Homologie
Analogie
Rudimentaire organen

• Eiwit en bloedonderzoek
• DNA sequencing

Homologie: Zelfde grondstructuur, zelfde afkomst (misschien andere functie). Teken van verwantschap.

Analogie: Andere afkomst en grondstructuur, zelfde functie. Geen teken van verwantschap. 

Welke van deze organen zijn analoog aan elkaar?

1. Vogel en insect
2. Vleermuis en vogel
3. Vleermuis en insect

Soms zijn homologe organen niet makkelijk te vinden, ze zijn grotendeels verdwenen: Rudimentaire organen. 

Soorten deel je in op basis van gelijkenissen. 

DNA sequenties vergelijken

Eiwit (aminozuren) volgorde vergelijken.

Zelf proberen

Open de caminaculen opdracht

Probeer opdracht 1-3 in de les te maken 
Werk in tweetallen of drietallen

Opdracht 1-3:
Ordenen van 8 levende caminalculen

Opdracht 4:
Een cladogram maken met fossielen

Hoe ziet het cladogram van de 8 levende soorten eruit volgens jullie?

Opgaven: 

Opdrachten: 60, 61, 63, 64, 65, 67, 68, 71-73. 

Volgende les: Opdracht 4 van de caminalculen. 
(Past wellicht niet in de les van 30 minuten, maar we proberen het alvast)