Technologisch Design 3

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Krantenartikel

Wat is ethiek

Trolleyexperiment

Zelfsturende auto's

Mag je door rood rijden om op tijd op school te zijn?

JA

NEE

Mag de politie door rood rijden om ergens op tijd te zijn?

JA

NEE

- Ethiek is het gebied in de filosofie waarin na wordt gedacht over de vraag 'Wat is goed en slecht?'

- Breder gaat het over de vraag: wat is een goed leven?

Wat is ethiek?

Waarden: Nastrevenswaardige kwaliteiten. VB: vrijheid, eerlijkheid, rechtvaardigheid, gelijkheid etc.

Normen: Waarden worden concreet in normen. Normen zijn gedragsregels over hoe je je behoort te gedragen in bepaalde situaties.

Voorbeeld

Norm: Als iemand je de weg vraagt, help je die persoon door het uit te leggen. Waarde: behulpzaamheid

Geef 1 voorbeeld van een waarde (in 1 woord!)

Normen en waarden die wij belangrijk vinden noemen we samen .......

Zaken die wij belangrijk vinden noemen we ........

Gedragsregels noemen we ......

Het denken over moraliteit noemen we ......

Ethiek

Normen

Waarden

Moraal

  Morele dilemma's

1. Botsing tussen waarden (alle keuzes hebben nadelen)

2. Keuzes sluiten elkaar uit.

3. Binnen de ethiek onderzoeken we dergelijke dilemma's. Wat is nou de juiste keuze om te maken? Wat is goed? Wat is het goede leven? etc.

Waarom zijn morele dilemma's relevant: Ze dwingen je tot een keuze en dat maakt inzichtelijk wat je écht belangrijk vindt. 

Morele dilemma's

Wat ga je doen?

Niets: 5 mensen worden overreden.

Ik zet de hendel om: 1 iemand wordt overreden.

Je ziet weer de trein aankomen, en weer staan er vijf spoormensen op ramkoers. Dit keer is er geen wissel, maar sta je op een brug. Voor je staat een dikke man, en je weet dat je de spoorwerkers alleen kan redden als je de dikke man van de brug afgooit op het spoor, zodat die de trein zal stoppen voor de trein op de werkers botst (de man is echt heel dik!!). Wat doe je nu? Gooi je de man op het spoor?

Wat zou jij doen?

Ik doe niets: 5 mensen worden overreden.

Ik kies ervoor om de dikke man op het spoor te gooien

De situatie herhaalt zich (pechvogel). Weer vijf mensen op het spoor. Met een hendel kan je deze vijf redden. Maar nu ligt er niet zomaar een man op het andere spoor, maar iemand die je liefhebt (vader, moeder, broertje, zusje oid). Wat doe je?

Wat zou jij doen?

Ik kies ervoor om niets te doen

Ik kies ervoor om de hendel om te zetten.

3. Twee ethische theorieen

1. Consequentialisme: kijken naar de gevolgen van een handeling.
Kiezen voor datgene wat voor de meeste mensen de beste gevolgen oplevert

2. Plichtethiek: je hebt bepaalde plichten, dingen die je altijd moet doen.

Er zijn dan ook bepaalde zaken die je nooit mag doen.  

Bijvoorbeeld: geen mensen vermoorden, liegen, stelen, fraude plegen etc.

Opdracht: zelfsturende auto's

Ethische dilemma:

- Aan de ene kant zorgen zelfsturende auto’s voor minder verkeersdoden. Want je hebt geen last van menselijke fouten.

- Aan de andere kant kan er ook iets misgaan met de zelfsturende auto en dan zal de zelfsturende auto een beslissing moeten maken tussen wie moet blijven leven en wie niet.

Opdracht zelfsturende auto's

Ga naar http://moralmachine.mit.edu/

Klik op ‘start judging’.

Schrijf voordat je een keuze maakt per situatie op welke keuze je hebt.

Kijk goed naar de plaatjes (groen of rood licht, oude/jonge mensen, rijke mensen of arme, dik of dun etc.)

Aan het eind van de rit maak je screenshots van de resultaten die je na 13 keuzes krijgt.

Aan de hand van welke regels zou een zelfrijdende auto beslissingen moeten maken in dit soort gevallen?

Vind je dat er in de toekomst zelfrijdende auto's zouden moeten komen? Beargumenteer je antwoord.

Wie bepaalt eigenlijk wat goed en slecht is?