A1B - 5/11/2021 leesvaardigheid H1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen?

- Terugkoppeling van opdracht 3 - blz. 85 (woordraadstrategie: zoek een voorbeeld) 

- Theorie: bepalen van het onderwerp en deelonderwerpen

- Maken en bespreken opdracht 4 - blz. 46

Uitwerking H3 - woordenschat - opdr. 3 - blz. 85

8. figuurlijk voorbeeld: ‘bal gehakt’; ‘de bal is rond’

betekenis: niet-letterlijk; iets anders betekenend dan wat er letterlijk staat; bij wijze van spreken

9. zegswijzen voorbeeld: Wie kaatst, moet de bal verwachten.

betekenis: vaste uitdrukking; gezegde; spreekwoord

10. homoniemen voorbeeld: arm, jacht, kussen

 betekenis: woorden met meerdere betekenissen

Uitwerking H3 - woordenschat - opdr. 3 - blz. 85

11. oorsprong voorbeeld: ‘kater’ (mannetjeskat) komt waarschijnlijk uit Egypte

betekenis: waar iets vandaan komt; bron; punt van waaruit iets begint 

12. woordspeling voorbeeld: Niets is linker dan voor eigen rechter spelen.

betekenis: het opzettelijk verwisselen van twee betekenissen van een woord om een grappig effect te bereiken

Doel van deze les:

Bepalen van het onderwerp en deelonderwerpen

Hoe bepaal je het onderwerp van een tekst?

Elke tekst gaat ergens over; dat is het onderwerp

Je leest de tekst oriënterend. Het onderwerp vind je door te kijken naar: 

• naar de titel
• illustraties
• tussenkopjes en
• anders gedrukte woorden

Hoe bepaal je de deelonderwerpen van een tekst?

Een tekst is verdeeld in een inleiding, middenstuk en een slot

In het middenstuk (kern) worden verschillende delen van het onderwerp besproken:

• soms bestaat een deelonderwerp uit één alinea
• soms vormen meerdere alinea's samen een deelonderwerp. -> Dan staan er vaak tussenkopjes boven de tekst.

Zelf aan de slag:

Maken opdracht 4 - blz. 46. (12 min) 

klassikaal bespreken.

Uitwerkingen opdr. 4 - blz. 46

1. De tekst gaat over dinosaurussen.

2. De eerste alinea; dit is een samenvatting van de hele tekst.

3. a. verschijnen

b. van groot belang

c. waarvan je je goed een voorstelling kunt maken

d. indrukwekkend

e. botten of huiden op de juiste wijze bewaren

f. verband

g. afzetting van materiaal door wind, water of ijs

Uitwerkingen opdr. 4 - blz. 46

4a. ‘Buiten Noord-Amerika’ moet boven alinea 8 en 9

b. ‘Geen dino van de plank’ moet in ieder geval boven alinea 4. Omdat alinea 3 en 4 bij elkaar horen, hoort het kopje boven alinea 3 en 4. 

c. ‘Opgravingen’ hoort boven alinea 5, 6 en 7.

5. Je moet hiervoor de eerste zin lezen. 

6. Je moet hiervoor de eerste zin lezen.

7. Je moet hiervoor de eerste zin lezen.

8. A - conclusie

Hoe bepaal je het onderwerp en de deelonderwerpen van een tekst?

Door oriënterend en globaal te lezen