4H thema 7 BS 2 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7 Ecologie

Basisstof 2 Populaties

Basisstof 3 Ecosystemen

Vandaag

• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden
  
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven

Concurrentie en samenwerking

Wat zijn redenen voor competitie binnen een populatie?

Wat zijn redenen voor organismen om samen te werken?

In tweetallen 

Denken-delen-uitwisselen

Relaties tussen populaties

Relaties tussen individuen, deze kan gericht zijn op: 

-- competitie / concurrentie 

• leidt tot specialisatie 

-- coöperatie/samenwerking

• soms hebben verschillende soorten een langdurige relatie met elkaar = symbiose 

Concurrentie binnen een populatie

Bij soorten die in groepen leven en soorten die individueel leven. 

Redenen:

•  beschikbaarheid van bronnen: licht (planten), voedsel en ruimte
• partner

Alleen de best aangepaste individuen planten zich voort (natuurlijk selectie).

Territorium

In het wild zorgt het hebben van een territorium ervoor dat  soortgenoten uit een gebied geweerd worden. Dit kan verschillende functies hebben:

• Veiligstellen van voedsel (territorium is dan jachtgebied). 
• Veilig groot brengen van jongen.
• Voorkomen dat andere mannetjes met je partner paren.

De grote van een territorium is soortafhankelijk, net als de hoeveelheid mannetjes die in één territorium kunnen leven.

Samenwerking binnen een populatie

Samenwerking in populaties kan handig zijn omdat: 

• bescherming tegen predatoren (roofdieren)  
• bescherming tegen extreme abiotische factoren (bijv. pinguins die tegen de kou in de winter als één grote groep bij elkaar staan) 
• maakt het vangen van een prooi gemakkelijker (bijv. bij wolven). 
• paarvorming voor voortplanting

Relaties tussen soorten

Individuen van verschillende soorten kunnen langdurige relaties met elkaar onderhouden

= Symbiose

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+/+ 

Voorbeelden:

• Korstmos: Schimmel + algen
• Impala en oxpecker
• Anemoon en clownvissen
• De bloemetjes en de bijtjes

Commensalisme

Ene individu heeft voordeel de ander geen voordeel of nadeel

+/0

Voorbeelden:

• zeepokken op een walvis
• vissen meezwemmend met een haai

Parasitisme

Ene individu heeft nadeel en de ander een voordeel

+/-

De parasiet leeft op of in de gastheer

Voorbeelden:

• mier en schimmel
• muggen en mensen
• parasitaire planten

Amerikaanse kreeft

Is deze kreeft:

• inheems of uitheems?
• exoot?
• Zijn er natuurlijke vijanden?
  
• Wat is een beperkende factor voor de groei van de populatie?

Biologisch evenwicht

= de grootte van een populatie schommelt altijd rond een bepaalde evenwichtswaarde.

Of een populatie groeit of krimpt is afhankelijk van abiotische en biotische factoren.

Huiswerk

Thema Ecologie en milieu

Lees basisstof 2

Maak opdracht 9, 10 en 13

Draagkracht

Wat is geen biotische factor die invloed heeft op de reiger?

1. De temperatuur van het water dat koud aanvoelt
2. De vissen die als voedsel dienen
3. De grassen het water schoonmaken
4. De bodemdiertjes die als voedsel voor de vissen dienen

Takjes om een nestje te bouwen zijn een

1. biotische factor
2. abiotische factor

Merels en mussen, die leven in hetzelfde bos, behoren tot dezelfde populatie.

1. juist
2. onjuist

Een weiland is een ...

1. Individu
2. Levensgemeenschap
3. Populatie
4. Ecosysteem

Welk niveau van ecologie zie je hier?

1. Ecosysteem
2. Levensgemeenschap
3. Populatie
4. Individu

Wat is ecologie?

1. Het deel van biologie dat de opbouw van organismen onderzoekt.
2. Het deel van biologie dat gaat over voortplanting.
3. Het deel van de biologie dat relaties tussen organismen en hun milieu onderzoekt.
4. Het deel van biologie dat gedrag onderzoekt

Door klimaatverandering warmt de zee op. Voor sommige organismen wordt de temperatuur op een bepaalde plek onaangenaam. Wat verandert er voor vissen?

1. Het tolerantiegebied verschuift
2. Het verspreidingsgebied verschuift