4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Paragraaf 4.3 Hormonen regelen de start van de puberteit

Deze les: 

- Herhaling meiose (4.2)

- Hormonale regulatie en de menstruatiecyclus (4.3)

Van geslachtscellen naar embryo

Reductiedeling

Meiose I 

Chromosoomparen gaan uit elkaar 

Meiose II 

Chromatiden gaan uit elkaar

Een homoloog chromosomenpaar heeft genen voor dezelfde erfelijke eigenschappen, maar in andere varianten.

1. Waar
2. Niet waar

Hoe verandert de hoeveelheid chromosomen tijdens meiose 1?

1. 2n -> 2n+2n
2. 2n -> n + n
3. n -> n+n
4. n -> 2n +2n

Hoe verandert de hoeveelheid chromosomen tijdens meiose 2?

1. 2n -> 2n+2n
2. 2n -> n + n
3. n -> n+n
4. n -> 2n +2n

In de afbeelding bij C zie je ...

1. Anafase / Meiose 1
2. Anafase / Mitose
3. Metafase / Meiose 1
4. Metafase / Mitose

Aan het einde van de meiose zijn er ...

1. 2 genetisch identieke dochtercellen
2. 4 genetisch identieke dochtercellen
3. 2 genetisch verschillende dochtercellen
4. 4 genetisch verschillende dochtercellen

Een stuifmeelkorrel van een appelboom bevat 16 chromosomen. Hoeveel chromosomen bevat een bladcel van deze appelboom?

1. 16
2. 32
3. 8
4. 46

BINAS 86D

Doel en begrippen 4.3

Je leert hoe hormonen de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen regelen

hypofyse, hypothalamus, FSH, LH, negatieve terugkoppeling, oestrogenen, progesteron, gele lichaam, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, nageboorte

Hormonen

Hypothalamus: regelcentrum

Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit: hypothalamus produceert

GnRH (gonadotropine- releasing-hormone).

Via bloedvaten komt dit hormoon bij de hypofyse.

De hypofyse produceert daardoor FSH (follikel stimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon).

Hormonen

De hypofyse bestaat uit een voorkwab en achterkwab die beide verschillende hormonen maken.

Menstruatiecyclus

FSH stimuleert de ontwikkeling en rijping van follikels in de eierstokken (ovaria).

FSH en LH stimuleren de follikels om oestrogenen te produceren.

Oestrogenen zijn vrouwelijke geslachtshormonen.

Oestrogenen zorgen voor de ontwikkeling van de secundaire geslachtskenmerken en maken het baarmoederslijmvlies dikker (klierrijker).

Dag 1-14 menstruatiecyclus

Wanneer oestrogenen concentratie in het bloed boven een drempelwaarde komen, dan is er een positieve terugkoppeling.

Dan snelle toename van LH (en FSH) door de hypofyse.

Daardoor voltooiing meiose I en ovulatie !

Dag 1-14 menstruatiecyclus

Na ovulatie blijft het gele lichaam achter.

Gele lichaam produceert nu oestrogenen en progesteron.

Progesteron stimuleert de groei en ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies.

Oestrogenen en progesteron remmen de hypothalamus en de hypofyse = negatieve terugkoppeling

Dag 14-28 menstruatiecyclus

Na ovulatie blijft het gele lichaam achter.

Gele lichaam produceert nu oestrogenen en progesteron.

Progesteron stimuleert de groei en ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies.

Oestrogenen en progesteron remmen de hypothalamus en de hypofyse = negatieve terugkoppeling

Dag 14-28 menstruatiecyclus

Eicel leeft maar 24 uur. Is er geen bevruchting (in de eileider) dan is er ook geen innestelling in het baarmoederslijmvlies en dus geen zwangerschap.

Bij uitblijven zwangerschap sterft het gele lichaam (10-14 dagen na ovulatie).

Als gele lichaam sterft, dan stopt de productie van progesteron.

Gevolg = menstruatie rond dag 28

Dag 14-28 menstruatiecyclus

Wanneer oestrogeen en progesteron daalt, dan valt de remming van hypothalamus en hypofyse weg.

Hypofyse maakt weer FSH en LH en dus weer rijping van de follikels.

Start nieuwe menstruatiecyclus

Dag 14-28 menstruatiecyclus

biologiepagina.nl

Hormonale regeling bij zwangerschap

Na ovulatie blijft het gele lichaam

nu bestaan !!!! doordat de eicel bevrucht wordt door de zaadcel.

Gele lichaam produceert nu (oestrogenen en) progesteron.

Progesteron stimuleert de groei en ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies.

Oestrogenen en progesteron remmen de hypothalamus en de hypofyse = negatieve terugkoppeling

Dag 14 menstruatiecyclus

Bevruchting vindt plaats in de eileider!

Innesteling embryo 6 dagen na ovulatie.

10-14 dagen na bevruchting produceert trofoblast/placenta het hormoon HCG.

Door HCG blijft het gele lichaam bestaan, dus nog steeds productie progesteron (en oestrogeen) door

het gele lichaam.

Na 3 maanden stopt de placenta met de

productie van HCG.

Gevolg? Gele lichaam sterft.

De placenta neemt de productie van progesteron (en ook oestrogenen) over.

FUNCTIES PROGESTERON

1. Baarmoederslijmvlies blijft dik en klierrijk. Houdt zwangerschap in stand (zonder progesteron miskraam)
2. Er zijn GEEN ovulaties en menstruaties (door negatieve terugkoppeling hypothalamus en hypofyse).
3. Ontwikkeling van de melkklieren in de borsten

Huiswerk

In de online methode / boek. Kies een leerweg (default B).

Maak 4.3: 39 t/m 43, 47, 48 en 50

Zelfstandig doornemen hormonale regulatie man + bevalling

Let op: dinsdag 1 november SO 4.1 t/m 4.3

De les ervoor doen we een klein diagnostisch toetsje!

Welk hormoon kan, na kunstmatige toediening, het rijpen van meer eicellen tegelijk bevorderen?
(dit wordt bv. gedaan bij IVF)

1. FSH
2. LH
3. oestrogeen
4. progesteron

Welk proces vindt plaats op tijdstip P?

1. bevruchting
2. menstruatie
3. ovulatie
4. afronding meiose II

Welk hormoon houdt na de eisprong
het baarmoederslijmvlies in stand?

Wat zijn de namen van
hormoon nummer 3 en 4?

1. 3 = FSH 4 = LH
2. 3 = LH 4 = progesteron
3. 3 = oestrogeen 4 = progesteron
4. 3 = FSH 4 = oestrogeen

Is er sprake van stimulering (+)
of remming (-) bij
de pijlen 2, 4 , 6 en 9?

1. 2 en 4 beide (+) 6 en 9 beide (-)
2. 2 en 4 beide (-) 6 en 9 beide (+)
3. 2, 4 en 9 (+) en alleen 6 (-)
4. 2, 4 en 6 (+) en alleen 9 (-)

Als bij een vrouw een bevruchte eicel voorkomt, waar bevindt deze bevruchte eicel
zich dan gewoonlijk?

1. Baarmoeder
2. Ovarium
3. Eileider
4. Vagina

Zwangerschapstesten berusten op het aantonen van een hormoon, dat alleen aan het begin van zwangerschap gemaakt wordt.
Welk hormoon is dat?

1. Progesteron
2. HCG
3. Oxytocine
4. Oestrogeen

Welk hormoon hoort bij bewering 1 en welke bij bewering 2?

1. Dit hormoon houdt het baarmoederslijmvlies in stand na de eisprong.
2. Tot 3 maanden zwangerschap wordt dit hormoon door de placenta
afgegeven.

1. 1= HCG 2= oestrogeen
2. 1= oestrogeen 2= HCG
3. 1= HCG 2= progesteron
4. 1= progesteron 2= HCG

Waarop berust de werking van "de anticonceptie-pil" ter voorkoming van zwangerschap?

1. Op het niet innestelen van en bevruchte eicel.
2. Op het afstoten van het baarmoederslijmvlies met de eicel.
3. Op het niet meer rijpen van een follikel in het ovarium.
4. Op het doden van de eicel.

Welk hormoon zorgt ervoor dat de geboorte op gang komt (weeën)?

1. Oxytocine
2. Prolactine
3. HCG
4. Oestrogeen