4H 1920 H6 koolstofchemie les 6

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4H les 6 Hoofdstuk koolstofchemie

vandaag:

selectie toetsvragen ga ik vrijdag bespreken

introductie theorie reacties 6.3

opg 34 en 38 samen

selectie toetsvragen bespreken

ik wil vrijdag in de les de toets bespreken

dan hebben jullie zelf de antwoorden kunnen bekijken

de antwoorden staan in de opdracht in Magister

feedback komt ook daar te staan

koolstoffen als grondstof om handige producten van de te maken: stoffen maken met chemische reacties

6.3 substitutie

Substitutie = vervanging

een waterstofatoom in een alkaan wordt vervangen, bijvoorbeeld door een halogeenatoom 

(dit gebeurt alleen o.i.v. UV-straling) 

aantekening

6.3 substitutie

een waterstofatoom in een alkaan wordt vervangen, bijvoorbeeld door een halogeenatoom 

methaan         +      Cl2             ----->       chloormethaan   +     HCl

voorbeeld  bij aantekening

substitutie:  een atoom wordt vervangen door een ander atoom

boek opgave 34 blz 174

opg 34. Butaan reageert met chloorgas onder invloed van UV-licht. Welke stof kan ontstaan?

1. chloorbutaan
2. 1-chloorbutaan
3. 2-chloorbutaan
4. 3-chloorbutaan

butaan + Cl2 --> 1-chloorbutaan + HCl

uitleg

butaan + Cl2 --> 2-chloorbutaan + HCl

tip

Cl kan elke H vervangen in butaan, er zijn vervolgens maar 2 echt verschillende chloorbutaan moleculen mogelijk

uitleg

Propaan reageert met Br2. Twee H-atomen in propaan worden gesubstitueerd door een
Br-atoom. Welke stoffen (geef de namen) kunnen ontstaan?

Twee H-atomen in propaan worden gesubsitueerd door een Br-atoom, welke stoffen kunnen ontstaan?

ontstaan kunnen:

1,1-dibroompropaan

1,2-dibroompropaan

2,2-dibroompropaan

1,3-dibroompropaan

2,3-dibroompropaan

uitleg

6.3 additie

Additie = toevoegen

één molecuul wordt toegevoegd aan 

een dubbele binding, de dubbele binding klapt open en wordt een enkele binding

(dit gebeurt ZONDER UV-straling) 

aantekening

6.3 additie

één molecuul wordt toegevoegd aan een dubbele binding, de dubbele binding klapt open en wordt een enkele binding

            etheen        +        Cl2      --------->        1,2-dichloorethaan

voorbeeld bij aantekening

additie van HCl aan etheen

Aan elke C van de C=C wordt een atoom toegevoegd

substitutie of additie reactie?

• bij substitutie wordt een H-atoom in een alkaan vervangen
• substitutie vindt plaats onder invloed van UV-licht
• bij additie worden atomen toegevoegd
• additie kan spontaan plaatsvinden (geen UV-licht nodig)
• additiereacties vinden plaats met alkenen (c=c binding) 

boek opgave 38 blz 174

tip

additie =  toevoegen

substitutie = vervangen

opg 38 uit je boek

herken je een additie of substitutie reactie?

1

2

3

4

additie

additie

substitutie

substitutie

geen v beide

1. C=C krijgen beiden een H toegevoegd: additie
2. geen additie of substitutie
3. één Cl atoom vervangt een H-atoom: substitutie
4. C=C krijgt een -H èn een -OH  toegevoegd: additie

H2O

H2O (H-O-H) wordt gesplitst in: H- en - O-H 

Er wordt toegevoegd: 1 x -H en 1 x -OH

HW voor volgende les

lees 6.3

maak  33 t/m 36, 38

check de "planning voor leerlingen.pdf" (ELO), 

van een aantal opgaven zijn uitleg-video's (youtube)