V4 - TH4 (V5) - DNA - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 (V5) DNA

BS 3 DNA-transcriptie 

Leerdoelen BS3

Na deze les kun je: 

• beschrijven hoe transcriptie plaatsvindt. 

Begrippen BS3

RNA

ribose

uracil (U)

messenger RNA (mRNA)

ribosomaal RNA (rRNA)

transfer-RNA (tRNA)

transcriptie

RNA-polymerase

promotor

transcriptie factoren

template -streng/ matrijsstreng

coderende streng

pre-mRNA

RNA-processing

introns

exons

spliceosoom

splicing

BS 2

BS 3

BS 4

kopiëren        omzetten            vertalen 

Voorbeeld

DNA 3'-TTACCAAAGCTGATGT-5'

RNA 5'-AAUGGUUUCGACUACA-3'

RNA-processing

exon:

• coderende stuk
  

intron:

• niet coderend stuk
• wordt verwijderd 
• =splicing

Thema 4 (V5) DNA

BS 4 Translatie en eiwitsynthese 

Leerdoelen BS4

Na deze les kun je: 

• beschrijven hoe translatie plaatsvindt. 
• beschrijven hoe eiwitsynthese plaatsvindt. 

Begrippen BS4

codon

triplet

genetische code

tripletcode

startcocon

translatie

anticodon

polyribosomen

release-factor

Overzicht

BS2          BS3                BS4

van RNA naar eiwitten

thema 1: locatie = ribosomen

wat hebben de ribosomen nodig? 

• RNA
• aflezen per drie nucleotiden = codon = triplet = tripletcode
• hoe? zie tabel binas 67H

BiNaS 71H

leer deze tabel af te lezen! 

dit gaan we nu eerst oefenen

(proces in ribosomen volgende les) 

transcriptie

• RNA polymerase
• herschrijven DNA naar RNA
• bouwstenen AUGC 
• in celkern -> naar cytoplasma 
• start: promotor
• einde: eindsignaal

translatie 

• in ribosomen 
• gebruikt codons in het RNA 
• bouwstenen: aminozuren
• in cytoplasma 
• start: AUG / methionine
• stop: stopcodon

BiNaS 71G

vb: CAG

1e base

• C: 1e kolom
  

2e base

• A:  horizontaal
  

3e base

• G: laatste kolom
  

BiNaS 71G

vb: CAG

1e base

• C: 1e kolom
  

2e base

• A:  horizontaal
  

3e base

• G: laatste kolom
  

tRNA 

• kleine stukjes enkel strengs RNA (wel met 3D vorm)
  
• anticodon voor aminozuur

ribosoom

bestaan uit: rRNA en eiwitten

kleine deel:

mRNA-bindingsplaats 

grote deel: 

3-tRNA-bindingsplaatsen

(transfer RNA) 

ribosoom

tRNA-bindingsplaatsen: 

• E = exit
• P = peptidebinding
• A = activatie 

ribosoom

polyribosomen

• 1 RNA molecuul
  
• meerdere ribosomen 

    tegelijk aan het werk

• release factor =

    plek met stopcodon = 

    loslaten keten

verse eiwitten 

• in cytoplasma
  
• eerst 3D-bewerking
  
• eerste bewerking in ER
  
• uitgebreidere bewerking 

    in golgisysteem

maak opgaven 

23 t/m 26