8.2 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Havo 4

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Lesdoelen:

In deze les leer je:

- hoe nieuwe natiestaten en een agressief nationalisme ontstonden

Kenmerkend aspect:

De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:
Liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Nieuwe natiestaten en agressief nationalisme

Groeiende autoritaire monarchieën --> orde Congres van Wenen valt uit elkaar.

--> Griekenland en Servië los van het Ottomaanse rijk.

--> 1830 opstand in Frankrijk --> wisseling koningshuis.

--> 1830 opstand in Brussel en Luik --> afscheiding België (onafhankelijk koninkrijk met liberale grondwet).

--> 1848 nieuwe opstand Frankrijk --> einde monarchie --> Republiek o.l.v. liberalen.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Nieuwe natiestaten en agressief nationalisme

1848 revolutiejaar in Europa. Burgerij probeerden macht naar zich toe te trekken. Machthebbers wisten de orde te herstellen en veranderingen te beperken. Toch hebben de liberalen terrein veroverd.
--> Nederland; 'koning werd in één nacht van conservatief naar liberaal --> grondwet 1848.
--> Italië liberalen en nationalisten maakten tussen 1859 - 1870 één Italië. --> koninkrijk met een liberale grondwet.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Nieuwe natiestaten en agressief nationalisme

Eenwording van Duitsland:
De conservatieve kanselier Bismarck van Pruisen --> leidende rol.
Hij wilde één staat maken van alle verschillende Duitse staten en koninkrijken --> Duitsland (zonder Oostenrijk).

Doel: (agressief) nationalisme aanwakkeren d.m.v. oorlogen voeren met Pruisen in de leiding.
- oorlog met Denemarken (1862)

- oorlog met Oostenrijk (1866)
- Frans-Duitse oorlog (1870 - 1871) --> bij de overwinning werd in het paleis van Versailles de eenwording van Duitsland uitgeroepen. Pruisische koning --> keizer Duitse rijk

Bekijk de video t/m minuut 3:30

Maak daarna de vraag.

Welke 2 vernieuwingen hebben tijdens die Frans Duitse oorlog gezorgd voor een snelle, goed georganiseerde mobilisatie?

Bekijk de video t/m minuut 7:50

Maak daarna de vraag.

Waarom konden de Fransen niet winnen van het Pruisische (Duitse) leger ondanks dat ze betere wapens hadden?

1. Het Duitse leger had de mitrailleuse .
2. Het Duitse leger was beter georganiseerd.
3. De Fransen hadden maar een klein leger.
4. Napoleon III geloofde niet dat de oorlog gewonnen kon worden. Dit zorgde voor onzekerheid onder de soldaten.

Leg uit waarom de cavalerie (soldaten te paard) niet meer zo doeltreffend en indrukwekkend was als voor de industriële revolutie.

Bekijk de video t/m minuut 10:35

Maak daarna de vraag.

Wat is kenmerkend voor de nieuwe oorlogswijze de 19e eeuw?

1. Doorvechten tot het bittere eind.
2. Opgeven wanneer de veldslag verloren is.
3. Cavalerie inzetten , omdat dit een statussymbool is voor de adel.
4. De gevestigde orde afzetten.

Wat is de rol van het paleis van Versailles tijdens de Frans-Duitse oorlog?

1. Hier werd de overwinning van de Duitsers uitgeroepen.
2. Hier werden de Duitse staten verenigd tot een groot Duits rijk.
3. Beiden zijn goed.
4. Beiden zijn fout.

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Nieuwe natiestaten en agressief nationalisme

Eind 19e eeuw overal in Europa: agressief nationalisme
Eigen volk werd verheerlijkt en andere volken werden als minderwaardig beschouwd.

Binnen het Habsburgse en Ottomaanse rijk groeide het nationalisme onder de verschillende volkeren.

- Polen en Tjechië wilden een eigen staat.
- Servië wilde zich uitbreiden ten kosten van het Ottomaanse rijk --> steun Rusland.

Leg met drie voorbeelden van geslaagde revoluties in de 19e eeuw uit dat de wensen van de burgerij niet meer werden genegeerd.

Beschrijf hoe Bismarck het nationalisme gebruikte voor de stichting van een Duitse natiestaat onder leiding van Pruisen.

Beschrijf welke twee ontwikkelingen het nationalisme doormaakte aan het eind van de 19e eeuw.

Juist

Onjuist

Agressieve nationalisten beschouwden andere volken als minderwaardig en verheerlijkten het eigen volk.

Bismarck lokte oorlogen uit om een verenigd Duitsland zonder Oostenrijk te krijgen onder leiding van Pruisen.

In de 19e eeuw ontstonden nieuwe natiestaten zoals Griekenland, België, Italië en Duitsland.

Werk het leerdoel volledig uit.
Leg uit hoe nieuwe natiestaten en een agressief nationalisme ontstonden.