2.3 Voortplanten

• Groene productie - productiedier
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Rassen

• Verschillende soorten productiedieren: koeien, varkens, kippen enz.

• Rassen zijn verschillende dieren van dezelfde soort

• Soorten kunnen onderling vruchtbare nakomelingen krijgen

• Hybrides zijn kruisingen tussen verschillende rassen

Geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken zijn bij geboorte aanwezig 

• ♂ penis, zaadleider teeltballen
• ♀ vulva, eileider, eierstokken

Secundaire geslachtskenmerken komen later wanneer het dier ouder wordt

• bijv. grotere penis / uiers, felle kleuren haan

Geslachtsrijp: het kan jongen krijgen

Fokrijp: het is dier is volgroeid

DEKKEN of KI

• overdracht van geslachtsziektes
• veiliger voor mens en dier
• sperma wordt gesekst
• bronst = vruchtbare periode. 
• een koe soms koortsig en een rodere vulva
  

Dracht en geboorte

• dracht = vrouwelijk dier is bevrucht en draagt het kalf
• natuurlijke geboorte of keizersnede
• koe kalft meestal 1 jong; varkens wel 14 jongen per worp
• bij geboorte biest (eerste moedermelk, 5l) heel belangrijk!
• speenleeftijd is het stoppen met de moedermelk

Huisvesting rundvee

Melkvee meestel in een ligboxenstal

• koeien kunnen vrij rondlopen
• koeien liggen in boxen
• steeds meer incombinatie met melkrobot

Kalveren

• jonge kalveren in een eenlingbox
• ouder kalven in groephokken

Huisvesting varkens

Groepsdieren = huisvesten in groepen

• uitzondering als zeug moet werpen
• apart in de kraamafdeling
• waar ze de biggen krijgt en kan zogen

Voeren gaat automatisch met voerrobot

soms gehouden in een zichtstal

de stallucht wordt gezuiverd door een luchtwasser

Huisvesting geiten

potstal

• geiten kunnen vrij rondlopen
• ondergrond is o.a. stro 

geiten worden in groepen gehouden

Huisvesting kippen

scharrelstal

• kippen kunnen vrij rondlopen

volièrestal

• grond met strooisel
• daarboven etages met voergoten                                                     en drinkbakken
• boven in zitstokken

3

Waarmee heeft deze
afbeelding te maken?

1. Kunstmatige inseminatie
2. Fosfaten en nitraten
3. De kringloop van stoffen
4. Verrijking

Hoe heet het als
een zeug bronstig is?

1. Koortsig
2. Tochtig
3. Krols
4. Berig

Wat je op de foto ziet gebeurt
op de meeste varkensbedrijven
niet meer. Waarom niet?

1. Omdat de meeste varkensbedrijven tegenwoordig KI gebruiken
2. Omdat varkensbedrijven tegenwoordig veel minder fokzeugen hebben dan vroeger
3. Omdat varkensbedrijven tegenwoordig veel meer fokzeugen hebben dan vroeger
4. Omdat de meeste varkensbedrijven tegenwoordig natuurlijke dekking gebruiken

Biest is onmisbaar voor jonge dieren omdat:

1. Het ervoor zorgt dat de jongen zich hechten aan de moeder
2. Het vol afweerstoffen tegen ziektes zit
3. Het ervoor zorgt dat de maag en darmen van het jong goed gaan werken
4. Het veel goedkoper is dan kunstmelk

www.ontwikkelcentrum.nl