3.3 Natuurlijke rijkdommen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

3.3 Natuurlijke rijkdommen

H3 Brazilië

Domein Gebieden

Havo 5

Lesdoelen

• Ik kan het ontstaan en de ruimtelijke spreiding van de natuurlijke hulpbronnen in Brazilië beschrijven en verklaren.
• Ik kan uitleggen hoe de ecologische draagkracht van verschillende landschappen bij de exploitatie van de natuurlijke rijkdommen overschreden wordt.
• Ik kan verklaren waarom er bij het gebruik van de Braziliaanse natuurlijke hulpbronnen conflicten ontstaan tussen verschillende groepen mensen en belangen.

Korte herhaling landschap & klimaat

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Hoe wordt in Brazilië dit landschap genoemd? En welke klimaatcode van Köppen hoort hier ook al weer bij?

Paragraaf 3.3

Natuurlijke rijkdommen

Wat is de definitie van een delfstof? (wat betekent 'delven'?)

IJzererts

•  Eén van de belangrijkste exportproducten van Brazilië.
•  IJzererts wordt gewonnen rond de schilden (precambrium, +/- 3 miljard jaar oude aardkorst). 
• Miljoenen jaren bedekt geweest door bovenliggende gesteentelagen.
• Onder hoge druk en temperaturen zijn er mineralen, zoals ijzer, gevormd (= ertsvorming).
• Door opheffing, verwering en erosie ligt dit oude schild nu aan het oppervlakte.

Bauxiet

• Erts waaruit aluminium wordt gemaakt. Brazilië heeft de grootst bekende voorraad bauxiet.
•  Wordt vooral gewonnen aan de randen van het Braziliaans Hoogland.
• Oud gesteenten breekt door chemische verwering langzaam af. 
• Ze vallen uiteen in kleideeltjes die wegspoelen en zich ophopen in de omringende, lager gelegen delen van het Hoogland. 
• Daar vormt zich een dik pak sediment waarin veel aluminiummineralen zitten. Verstening --> bauxiet.

Leg uit waarom de aluminiumproductie in Brazilië vrijwel altijd in de nabijheid van waterkrachtcentrales staat.

Gevolgen mijnbouw

Mijnbouw beïnvloeden het landschap en het ecosysteem in Brazilië:

• Ertswinning gebeurt bovengronds (dagbouw) -> gevolg enorme afgravingen.
• Milieuvervuiling door weglekken chemicaliën in bodem en grondwater.
• Ontbossing door aanleg infrastructuur.

Bio-ethanol, vloek of zegen?

Bio-ethanol is een brandstof gemaakt van suikerriet.

Duurzaam of niet?

Nadelen:

• Veel vraag naar landbouwgrond -> grondprijzen stijgen -> kleine boeren worden verdreven.
• Ontbossing t.b.v. monocultuur -> afname biodiversiteit en grotere kans op ziektes.
• Geringe vruchtbare bodems hebben veel kunstmest nodig.

Wat is, met het oog op het wereldvoedselvraagstuk, een nadeel van de productie van biobrandstoffen?

Aan de slag!

Maak de opdrachten van 3.1 t/m 3.3 (zie globale jaarindeling).