hoofd- en bijzaken en kernzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leesvaardigheid

Lesdoel:

HOOFD- EN BIJZAKEN EN KERNZINNEN

Je kunt:

• de kernzin van een alinea vinden
• hoofd- en bijzaken in een tekst vinden
• een korte tekst samenvatten

Hoofdzaken en bijzaken

De belangrijkste zaken in een tekst noem je hoofdzaken. 

Minder belangrijke zaken als uitleg, toelichting en voorbeelden noem je bijzaken.

Hoofdzaken

• Belangrijkste informatie van de tekst.
• Je vindt de hoofdzaken op voorkeursplaatsen, zoals de inleiding en het slot. 
• De kernzin van elke alinea bevat een hoofdzaak. 
• Sommige alinea's hebben geen kernzin, dan moet je zelf de hoofdzaak bepalen. 

Hoofdzaken

Hoe en waar vind je de hoofdzaken?

• Vaak in de eerste, de tweede en/of de laatste zin van een alinea.
• Daartussen staan vaak voorbeelden, toelichtingen of een verdere uitleg, dat zijn bijzaken.
  Denk aan de hamburger... 
  
  

Stel jezelf de volgende vragen:

1. Heb ik deze zin nodig om de tekst/de alinea goed te begrijpen?
2. Wat zegt deze zin over het (deel)onderwerp?

Hoofdzaken (structuur)

Hoofdzaken (structuur)

Bijzaken (vulling)

Zo maak je een schema van een tekst

Lees de tekst goed door.

1. Onderstreep de hoofdzaken. Let op de voorkeursplaatsen: de inleiding, het slot en de kernzinnen. Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden.

2. Noteer de belangrijkste informatie uit de tekst. Geef opsommende verbanden aan met nummers (1, 2, 3), dots (•) of streepjes (–); geef tegenstellende verbanden aan met pijltjes (↔).

Zo maak je een samenvatting van een tekst

Lees de tekst goed door.

1. Onderstreep de hoofdzaken. Let op de voorkeursplaatsen: de inleiding, het slot en de kernzinnen. Kijk ook goed naar opvallend gedrukte woorden.

2. Neem de kernzinnen en andere hoofdzaken over. Maak er een samenhangende tekst van. Gebruik signaalwoorden om verbanden aan te geven.

Opdrachten maken

Pak je boek

Ga naar hoofdstuk 1 lezen

Maak opdracht 1, 2, 3 en 4

Heb je vragen? Steek je hand omhoog!

Hoofdzaak of bijzaak?

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Wat is het juiste antwoord over hoofdzaken?

1. De hoofdzaken staan alleen in de inleiding.
2. De hoofdzaken staan alleen in het slot.
3. De hoofdzaken staan alleen in het middenstuk .
4. De hoofdzaken staan in de inleiding en in het slot.

Bijzaken zijn het tegenovergestelde van hoofdzaken.
Dit kunnen zijn(meerdere opties):

1. voorbeelden
2. belangrijke informatie
3. herhaling
4. uitleg

Ik kan nu de kernzin van een alinea vinden?

Ja, dat is makkelijk.

Meestal wel, maar nog niet altijd.

Eigenlijk niet, ik moet nog meer oefenen.

Ik kan nu de hoofd- en bijzaken in een tekst vinden?

Ja, dat is makkelijk.

Meestal wel, maar nog niet altijd.

Eigenlijk niet, ik moet nog meer oefenen.

Huiswerk

Leesvaardigheid H1 blz. 12-17 opdr 1, 2, 3 en 4

Af: dinsdag 26 oktober. Dan kijken we het huiswerk ook na.