3.4 Schimmels

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

3.4 Schimmels

TERUGBLIK

Van wie is welke cel?

Dier

Schimmel

Bacterie

Plant

Bacteriën

schimmels

dieren

planten

geen celwand

bladgroen korrels

geen celkern

wel celwand, 

celkern, geen bladgroenkorrels

Een bacterie heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een cel van een schimmel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een plantencel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Een dierlijke cel heeft:

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern -GEEN celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

Naast de zaadplanten heb je ook de ...........

Ze planten zich voort met .....................

Bij mossen ontstaan ze in ................................... op steeltjes

Bij varens ontstaan die in ........................................ aan de onderkant van bladeren

Sporendoosjes

Sporen

Sporenplanten

Sporenhoopjes

Waarmee is de huid van gewervelden bedekt?

vissen
amfibieën
reptielen
vogels
zoogdieren

schubben met slijm

veren

slijm

haren

droge schubben

zaadplanten

sporenplanten

Sleep de afbeeldingen naar de juiste indeling.

In welke omgeving(en) leven de dieren voornamelijk?

Vissen

Amfibieën

Reptielen

Vogels

Zoogdieren

Water

Lucht

Water/Land

Land

Land

Welke groepen dieren ademen met longen? 

Vissen

Amfibieën

Reptielen

Vogels

Zoogdieren

Wortels	Ja	Nee	Ja
Stengels	Ja	Nee	Ja
Bladeren	Ja	Nee	Ja
Bloemen	Nee	Nee	Ja

Sleep de verschillende stammen naar de goede plek

Mossen

Sporenplanten

Zaadplanten

Sleep de kenmerkende huidbedekking naar de klasse

zoogdier

vogel

vis

amfibie

reptiel

Leerdoelen

33.4.5 Je kunt de bouw en voortplanting van schimmels beschrijven.

3.4.6 Je kunt gevaren en gebruik van schimmels noemen.

Biologen hebben al 100 000 soorten schimmels ontdekt. Sommige schimmels zijn schadelijk, maar andere zijn nuttig.

Schimmel

Schimmels hebben een celkern. 

Ze hebben ook een celwand. 

Ze hebben geen bladgroenkorrels. 

Ze bestaan uit lange, dunne draden die je schimmeldraden noemt.  

Als er schimmel op je boterham zit, zie je die schimmeldraden als 'pluisjes'

Voortplanting

Schimmels planten zich voort met sporen. Een spore is een cel waaruit een nieuwe schimmel kan groeien. De sporen kunnen ontstaan aan het uiteinde van de schimmeldraden. Bij sommige schimmels ontstaan de sporen in speciale organen: de paddenstoelen. Hiernaast zie je een paddenstoel die de sporen vrijgeeft. 

Nuttige schimmels

Schimmels halen voedsel uit resten van dode organismen. Zoals afgevallen bladeren of dode dieren in het bos. In de natuur zijn schimmels daardoor erg nuttig. Ze ruimen dode organismen op.

Mensen kunnen schimmels nuttig gebruiken. Er zijn drie manieren waarop mensen schimmels gebruiken:

• om te eten: zoals champignons

• om voedsel te maken: zoals brood, bier, kaas.

• om medicijnen te maken: antibiotica

Schimmelkaas

1

Gist is een eencellige schimmel.

Gebruikt voor het rijzen van deeg

2

Schimmel speelt een rol bij maken van bier / wijn

3

cantharellen en champignons

4

Schadelijke schimmels

Schimmels kunnen voedsel bederven.

Schimmels kunnen ziekten veroorzaken bij planten, dieren en mensen. Bijv. zwemmerseczeem. 

In 1920 ging de engelse arts Alexander Fleming met vakantie en liet een rotzooi achter in zijn laboratorium.

Toen hij terugkwam ontdekte hij dat de bacteriën in zijn schaaltjes op sommige plekken dood waren. 

Op deze plekken groeide namelijk een schimmel. 

Zo ontdekte hij penicilline (een antibiotica). 

Peniciline: hoe (soms) schimmels bacteriën verslaan

• Nuttige schimmels.

– Schimmels ruimen dode organismen op in de natuur.

– Mensen eten schimmels, bijv. champignons.

– Mensen maken voedsel met schimmels, bijv. brood.

– Mensen maken medicijnen met schimmels, bijv. antibiotica.

• Schadelijke schimmels.

– Schimmels kunnen voedsel bederven.

– Schimmels kunnen ziekten veroorzaken, bijv. voetschimmel.

• De bouw van schimmels.

– Veel schimmels bestaan uit schimmeldraden.

• De voortplanting van schimmels.

– Uit sporen kunnen nieuwe schimmels groeien.

– Bij sommige schimmels ontstaan de sporen in paddenstoelen.

Onthoud

Aan het werk! Bio voor Jou

Wat? 3.4 Schimmels - opdrachten 1 t/m 7

Opdracht 2 maak je in je mapje

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Hoe? Als het bord op rood staat werk je alleen en in stilte.

Als het bord op groen staat mag je fluisterend overleggen met je buurman. 

Heb je vragen? Steek je hand op en ik kom bij je. 

Klaar? Test Jezelf!

Zin in een quizje?

Vul in:

Met ... 1 ... kun je ... 2 ... doden.
Dat doe je omdat deze ziekten veroorzaken

1. 1: schimmels 2: sporen
2. 1: bacteriën 2: schimmels
3. 1: sporen 2: schimmels
4. 1: antibiotica 2: bacteriën

Schimmels hebben:

1. wel een celwand geen celkern wel bladgroenkorrels
2. wel een celwand wel een celkern geen bladgroenkorrels
3. geen celwand geen celkern wel bladgroenkorrels
4. wel een celwand geen celkern geen bladgroenkorrels

1. Schimmeldraden zijn lange, dunne draden waaruit
veelzijdige schimmels meestal bestaan
2. Sporen zijn cellen waaruit een nieuwe schimmel of plant
kan ontstaan

1. 1 : waar 2: nietwaar
2. 1: nietwaar 2: waar
3. beide waar
4. beide nietwaar

Waarom was de ontdekking van Fleming erg belangrijk

1. Veel mensen hadden last van een schimmelinfectie
2. De ontdekking was leuk maar niet heel erg belangrijk
3. Door de ontdekking konden alle schimmels onschadelijk worden gemaakt
4. Veel mensen stierven door ontstekingen

Hoe noem je de onderdelen bij nr. 1?

1

1. cellichamen
2. sporen
3. vruchtlichamen
4. schimmeldraden

Schimmels zijn opgebouwd uit

1. sporen
2. wortels
3. plaatjes
4. draden

Hoe noem je de onderdelen bij nr. 1?

1

1. cellichamen
2. sporen
3. vruchtlichamen
4. schimmeldraden

Paddenstoelen hebben een functie bij de voortplanting van schimmels

1. ja
2. nee

Voor het bereiden van deze producten worden schimmels gebruik:
1: Brood
2: Wijn

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar