Blok 1: Centrum van de wereldhandel

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema: Handel

Blok 1: Centrum van de wereldhandel 

Waar gaat dit blok over?

Leerdoelen 

• uitleggen hoe de bevolking van een land verandert door geboorte, sterfte en migratie.
  
• beschrijven hoe de Republiek werd bestuurd.
  
• redenen noemen waardoor de economie in de Republiek beter werd.

Na de oorlog met Spanje...

• Nederland had veel schade 
• Handel lag bijna stil
• Belangrijke havens: Antwerpen en Gent (België) -> Niet bij republiek
• Door Honger en ziektes in de steden overleden veel mensen...

Natuurlijke bevolkingsgroei 

Als het bevolkingsaantal stijgt of daalt door geboorte of sterfte, heet dat natuurlijke bevolkingsgroei. Als er meer mensen sterven dan er worden geboren, is bevolkingsgroei negatief: de bevolking wordt niet groter (positief), maar kleiner (negatief).

Natuurlijke bevolkingsgroei

1. totaal van het aantal geboortes en sterftes
2. geboren worden via de natuurlijke weg
3. groei van een land

Bestuur van de republiek 

• Regenten bestuurde de republiek 
• Regent: Een rijke burger die in het bestuur van een stad of een land zit. 
• De republiek werd Holland genoemd, want dat was de rijkste en machtigste provincie.

Hoe werd de republiek bestuurd?

Blokkade van Antwerpen

De Republiek besloot  Antwerpen af te schermen door zelf een blokkade op te richten.

- Spanje had zo niets aan de belangrijke havenstad

- Antwerpen werd gestraft voor de snelle overgave.

Sociale bevolkingsgroei 

• Door de blokkade werden de havens van Amsterdam en Vlissingen populair --> Enorme groei handel
• Veel rijke kooplieden en geschoolde arbeidskrachten verhuisden toen ook naar Vlissingen en Amsterdam
• De bevolking in de Zeeuwse en Hollandse havensteden groeide enorm. Als het bevolkingsaantal groeit omdat mensen verhuizen, heet dat sociale bevolkingsgroei.

Wat is sociale bevolkingsgroei?

1. Bevolkingsgroei door migratie
2. Bevolkingsgroei door geboorten
3. Bevolkingsgroei door sterfte
4. Bevolkingsgroei door reizen

Hoe kwam het dat het opeens goed ging met de Republiek?

Daar en nu

Oekraïense havens aan de Zee van Azov werden in 2018 geblokkeerd door Rusland.

Daardoor konden schepen niet meer naar de havens van Berdjansk en Marioepol. Een Oekraïense minister zei dat vaartuigen alleen toestemming kregen om door te varen als ze onderweg waren naar Russische havens. Het Kremlin, de Russische regering, ontkende de beschuldiging.

De zeestraat in de Zwarte Zee ligt tussen Rusland en Oekraïne en grenst aan het schiereiland de Krim. Sinds Rusland het schiereiland in 2014 annexeerde (veroverde), is de Krim onderwerp van spanningen tussen beide landen.

opdrachten maken

Maken opdrachten:

• Blok 1: centrum van de wereldhandel
• opdracht: 1 - 8 (2 niet)

Les 2

• uitleggen dat migranten belangrijk zijn voor Nederland.
• uitleggen wanneer migranten gemakkelijk in de samenleving worden opgenomen.
• redenen noemen waarom de VOC werd opgericht.
• vertellen waarop de VOC een monopolie had.

Nederland migratieland 

• Al eeuwenlang komen migranten naar Nederland > Eind middeleeuwen veel Spaanse en Portugese joden. 
• Tijdens de opstand kwamen veel protestanten naar NL.
• Door de blokkade kwamen er veel mensen uit Antwerpen en Gent naar NL > In Antwerpen en Gent was een vertrekoverschot en in Nederland een vestigingsoverschot. 

In Antwerpen vertrokken veel mensen naar de Republiek. In Antwerpen was er een....

1. Vestigingsoverschot
2. Vertreksoverschot

Door de komst van de vluchtelingen uit Antwerpen groeien de steden enorm. Er is sprake van een

1. Vetreksoverschot
2. Vestigingsoverschot

Nederland migratieland 

Tegenwoordig: Vaak protest tegen de komst van migranten 

Vroeger: De migranten deden ander werk dan de Nederlanders toen. Nederlanders veelal in de landbouw en scheepvaart.

Wanneer worden migranten makkelijk opgenomen in de samenleving?

opdrachten maken

Maken opdrachten:

• Blok 1: centrum van de wereldhandel
• opdracht: 1 - 12 (2 en 5 niet)

Zeeroute 

• Arabische handelaren kochten specerijen in het Verre Oosten in Azië en vervoerden die via een route over land.
• Portugese ontdekkingsreizigers ontdekten in 1498 een route naar Azië over zee. Zij hielden die geheim. 
• 100 jaar later Gingen de Nederlanders ook over zee naar Azië       -> Veel meer spullen en sneller!

Oprichting VOC

• Veel kooplieden in de Republiek wilden graag handelen met Azië. 
• Oprichten handelsondernemingen (compagnieën)
• Door te veel concurrentie werd de VOC opgericht
• VOC had monopolie op handel in kruiden en specerijen 
• Makkelijker concurreren met andere landen 
• VOC mocht van overheid: Forten bouwen en oorlog voeren

Waarom werd de VOC opgericht?

De VOC had een aantal rechten.
Wat was GEEN recht van de VOC?

1. De VOC mocht oorlog voeren en forten bouwen
2. De VOC mocht verdragen sluiten
3. De VOC mocht Nederland besturen .
4. De VOC mocht als enige handel drijven met Azië

Monopolie

1. overheersing van een kolonie om er geld aan te verdienen
2. Alle productie en handel in de wereld
3. maar 1 iemand/bedrijf heeft het recht ergens op
4. mensen of bedrijven die hetzelfde willen bereiken als jij

Aandelen in de VOC

De VOC was het eerste bedrijf waar je aandelen in kon kopen

Een aandeel is ....

1. Bewijs dat je mede-eigenaar bent van een bedrijf.
2. Een grote geldsom.
3. Een stuk grond.
4. Alle antwoorden zijn juist.

De VOC en de Banda Eilanden

De VOC heeft genocide gepleegd op de Banda eilanden...

opdrachten maken

Maken opdrachten:

• Blok 1: centrum van de wereldhandel
• opdracht: 1 - 17 (2 en 5 niet)

Moet het standbeeld van JP Coen blijven?

Ja

Nee

opdrachten maken

Maken opdrachten:

• Blok 1: centrum van de wereldhandel
• opdracht: 1 - 22 (2, 5, 18 en 19 niet)