V4 H1.2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1.2

* Budgetlijn 

*  Opofferingskosten

Het budget

Als je alle middelen die iemand heeft bij elkaar optelt, krijg je het budget.

Verschuiving budgetlijn

Als het budget of de prijs van de producten verandert, verandert ook de budgetlijn.

Stel dat de prijs van 

saucijzenbroodjes stijgt 

naar €1,50. 

Dan wordt de nieuwe 

budgetlijn:

Stel dat vervolgens je budget stijgt naar €7,50. 

Dan wordt de nieuwe budgetlijn:

De algemene vergelijking van een budgetlijn is als volgt:

In ons voorbeeld: 

De algemene vergelijking van een budgetlijn is als volgt:

budget = (prijs goed 1 x aantal goed 1) + (prijs goed 2 x aantal goed 2)

In ons voorbeeld: 

6 = 1,50 x aantal broodjes + 1 x aantal saucijzenbroodjes

Voorbeeld

Je hebt een budget van € 6,- per week voor broodjes bij de kantine. Een belegd broodje kost €1,50 en een saucijzenbroodje kost €1,-. Je kunt dan kiezen uit de volgende mogelijkheden:

Samenvatting

• wat is een budgetlijn 
• hoe reken je met een budgetlijn
• hoe teken je een budgetlijn

Oefensom

Gegeven is dat iemand een budget heeft van € 10. Hij koopt daarvan appels en bananen.
Een appel kost € 0,25 en een banaan € 0,50. 

1) Stel de vergelijking van de budgetlijn op.

2) Teken de budgetlijn.

Stel dat prijs van bananen stijgt.

3) Hoe verschuift de budgetlijn? (Maak schetsje.)

Voorbeeld

Je hebt een budget van € 6,- per week voor broodjes bij de kantine. Een belegd broodje kost €1,50 en een saucijzenbroodje kost €1,-. Je kunt dan kiezen uit de volgende mogelijkheden:

§ 1.2 Kiezen of delen

Wat kun je kiezen?

Kernwoorden:

- budget

- budgetlijn

De budgetlijn

Je kunt dit laten zien a.d.h.v. een budgetlijn:

De budgetlijn

Je kunt dit laten zien a.d.h.v. een budgetlijn:

Verschuiving budgetlijn

Als het budget of de prijs van de producten verandert, verandert ook de budgetlijn.

Stel dat de prijs van 

saucijzenbroodjes stijgt 

naar €1,50. 

Dan wordt de nieuwe 

budgetlijn:

Uitwerking oefensom

1) 10 = 0,25 x qa + 0,50 x qb

2) 

3)

consumeren vs investeren

Wanneer goederen door de eindgebruiker worden aangeschaft om van te genieten -> consumeren

Wanneer goederen worden aangeschaft door een bedrijf om te worden ingezet bij het productieproces -> investeren

En als je zou kunnen kiezen, dit hele schooljaar geen lessen volgen of dit hele schooljaar wel gewoon lessen volgen?
Met alle consequenties van dien natuurlijk!

Hele schooljaar GEEN lessen volgen

Hele schooljaar WEL lessen volgen

Voorbeeld

Maar hoe zit het nu met de opofferingskosten (netto baten van beste alternatief)?

voorbeeld

Waar denk je aan bij het woord schaarste?

Keuzes

Het is dus een keuze, investeer je je tijd voor je toekomst?

Of gebruik je de tijd nu voor iets leuks?

Als je nu zou kunnen kiezen, deze les volgen of iets iets voor jezelf doen, wat zou je kiezen?

Deze les volgen

Iets voor mezelf doen

opofferingskosten

Voor elke keuze die je maakt, moet je andere alternatieven opofferen. 

Dus als je ervoor kiest om op zaterdagmiddag bij de supermarkt te werken kan je die tijd niet meer besteden aan: schoolwerk, gamen, afspreken met vrienden, sporten, etc. 

De opbrengsten van die alternatieven offer je dus op. 

Hoeveel van de volgende goederen zijn schaars in economische zin?
Kraanwater, het zand op het strand, het licht uit een lamp, een bloemkool van de groenteboer.

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Keuzes maken

Economie gaat vooral over het maken van keuzes

Want beperkte tijd en beperkte middelen

Dus gedwongen tot maken van keuzes

Misha heeft de keuze uit drie bijbaantjes; deze baantjes gelden per week.
a. Achter de kassa bij de supermarkt; 6 uur, dit levert € 4 per uur op.
b. Werken bij de bakker; 8 uur, dit levert € 3,50 per uur op.
c. Werken bij de manege; 5 uur, dit levert € 5 per uur op. Alleen het werken bij de manege geeft haar heel veel plezier; dit is haar € 10 waard.
Bereken de opofferingskosten per week van het werken bij de manege in euro's.

1. 24
2. 28
3. 35
4. 52

Opofferingskosten

De opofferingskosten zijn de netto-baten van het beste NIET-gekozen alternatief.

Hierbij telt niet alleen geld mee, maar ook waardering.

Voorbeeld

Anita heeft voor de besteding van haar zaterdagavond drie opties:

1. Een bezoek aan een concert van The Script. Een kaartje kost €50,- maar dat heeft ze er graag voor over.
2. Werken in het restaurant van haar oom. Dan verdient zij €60,- maar het is hard werken. Zij waardeert dit ongemak met €45,-
   
3. Oppassen op het buurmeisje. Voor zo’n avondje krijgt zij €20,-. Anita vindt het oppassen leuk en zou het ook voor niks doen.