4.3 Ongelijkheid in arme en rijke landen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

4.3 Ongelijkheid binnen landen

we kijken een filmpje

vraag bij het filmpje: hoe kijken kinderen naar ongelijkheid?

Leerdoelen

• Je weet het verschil tussen sociale ongelijkheid en regionale ongelijkheid én de formele en informele sector.
  
• Je begrijpt dat het bbp/hoofd als gemiddeld getal nadelen heeft.
  
• Je kunt op een kaart gebieden indelen naar welvaart.

Herhaling van de sectoren uit 4.1

Formele en informele sector

• De formele sector = Het officiële deel van de economie. De activiteiten in de formele sector vind je terug in de statistieken van de overheid. Dit zijn de inkomsten uit de primaire, secundaire en tertiaire sector.
• De informele sector of scharreleconomie = Het niet-officiële deel van de economie, ook wel scharreleconomie genoemd. De activiteiten van deze sector komen meestal niet in de statistieken van de overheid terecht. Denk herbij aan een schoenpoetser of straatverkoper.

Kenmerken formele sector:

• telt mee voor het BBP
  
• belasting betalen
  
• vast inkomen
  
• wel uitkering bij ziekte
  

Kenmerken informele sector:

• niets officieel genoteerd
  
• geen belasting betalen
  
• wisselende inkomsten
  
• geen uitkering bij ziekte
  

De informele sector in beeld: Een messenslijper in Havana, de hoofdstad van Cuba (Van Dijk, 2016).

• De rijkdom in de Verenigde Staten is oneerlijk verdeeld. 
• Van iedere 100 dollar in de VS krijgt 90% van de bevolking 17 dollar.
• De rest van het geld gaat naar de rijken en superrijken..
  
• Deze grote verschillen noem je
  sociale ongelijkheid.

Vraag: Welke conclusie kun je hieruit trekken?

Sociale ongelijkheid

• De rijkdom in de Verenigde Staten is oneerlijk verdeeld. 
• Van iedere 100 dollar in de VS krijgt 90% van de bevolking 17 dollar.
• De rest van het geld gaat naar de rijken en superrijken.
  
• Deze grote verschillen noem je sociale ongelijkheid.
• Alleen kijken naar het BBP/hoofd heeft dus nadelen, want het zegt niets over de verschillen binnen in een land!

Simpel voorbeeld:

• Hoera! De school geeft jullie als klas een bedrag van  € 100!
• Klinkt leuk, maar....
• Inwoners uit Zeist krijgen 90 euro en de rest 10 euro.
• Niet eerlijk, toch?

Regionale ongelijkheid

In 4.1 hebben we gezien dat wanneer je kijkt naar de welvaart in de wereld, je de wereld in drie gebieden kunt indelen: 

1. Centrum (meest ontwikkeld, koplopers)
2. Semi-periferie (redelijk ver ontwikkeld, volgers)
3. Periferie (ontwikkelingslanden, achterblijvers)

• Deze verdeling in arm en rijk kun je ook vaak terug vinden binnen landen.
• Dit heet: regionale ongelijkheid.

Regionale ongelijkheid in Mexico

Waar staan de letters A, B en C voor?

• A = Centrum
• B = Semi-periferie
• C = Periferie

Wat is het gevolg?

Mensen trekken in arme landen van arme gebieden naar de rijkere gebieden in het land. Dus van C naar A of B en van B naar A.

even wat snellen check up vragen

Wat is het verschil tussen de formele en de informele sector?

Wat is het verschil tussen sociale ongelijkheid en regionale ongelijkheid?

Hoe kunnen we een land indelen op basis van welvaart?

Waarom moet je uitkijken met het meten van welvaart aan de hand van het BBP/hoofd?

waarom neemt kansongelijkheid toe in het onderwijs?

Huiswerk

eerste 5 minuten in stilte!

• Lees en maak 4.3 eerste helft (1, 2, 3)
• kijk alles na! -> elo -> studiewijzer
• filmpje aan het einde als goed word gewerkt

planning

herhalen 4.1  + 4.2 door vragen

rest uitleg 4.3

4.3 afmaken

kahootje als er goed is gewerkt

pak je:

boek+

laptop

(dicht)

Welke sector zie je hiernaast?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Informele sector

Welke sector zie je hiernaast?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Informele sector

Welke sector zie je hiernaast?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Informele sector

Welk kenmerk hoort bij de formele sector?

1. Wisselende inkomsten
2. Geen belasting betalen
3. Telt mee voor het BBP
4. Geen uitkering bij ziekte

Welk kenmerk hoort bij de informele sector?

1. Telt mee voor het BBP
2. Geen uitkering bij ziekte
3. Vast inkomen
4. Belasting betalen

Centrum, Periferie of Semi-periferie?

1. Centrum
2. Periferie
3. Semi-periferie

Wat past goed bij een land
in de semi-periferie

1. Opkomende economie, sterke dienstensector
2. Opkomende economie, sterke industrie
3. Opkomende economie, sterke primaire sector
4. Opkomende economie, sterke tertiaire sector

ruimtelijke of sociale ongelijkheid? 

ruimtelijke of sociale ongelijkheid? 

Sociale ongelijkheid

• De rijkdom in de Verenigde Staten is oneerlijk verdeeld. 
• Van iedere 100 dollar in de VS krijgt 90% van de bevolking 17 dollar.
• De rest van het geld gaat naar de rijken en superrijken.
  
• Deze grote verschillen noem je sociale ongelijkheid.
• Alleen kijken naar het BBP/hoofd heeft dus nadelen, want het zegt niets over de verschillen binnen in een land!

Regionale ongelijkheid

In 4.1 hebben we gezien dat wanneer je kijkt naar de welvaart in de wereld, je de wereld in drie gebieden kunt indelen: 

1. Centrum (meest ontwikkeld, koplopers)
2. Semi-periferie (redelijk ver ontwikkeld, volgers)
3. Periferie (ontwikkelingslanden, achterblijvers)

• Deze verdeling in arm en rijk kun je ook vaak terug vinden binnen landen.
• Dit heet: regionale ongelijkheid.

BRP China

BRP VS

Waarom verhuizen arme mensen naar rijkere gebieden?

Vanwege het BRP! BRP= bruto regionaal product

"alles wat in een bepaald gebied wordt verdiend, gedeeld door het aantal inwoners."

--> Gebieden met een laag BRP = arme gebieden

--> Gebieden met een hoog BRP = rijke gebieden

Sloppenwijken

Sloppenwijk

Favela

Shanty town

Slums

krottenwijk

vraagjes bij de film

waar liggen de favela's vooral?

Wat zijn de nadelen van leven in de favela's

En wat zijn de voordelen?

word de situatie beter?

vraagjes bij de film

waar liggen de favela's vooral?

Wat zijn de nadelen van leven in de favela's

En wat zijn de voordelen?

word de situatie beter?

zelfstandig aan de slag 

4.3 afmaken (huiswerk)

Daarna -> vaardigheden afmaken

Vervolgens -> alles nakijken

aan de slag

lees eerst in stilte de hele opdracht (studiewijzer)

zoek je groepje (3 personen) op 

pak de atlas erbij zoek voorbeelden

maak alvast een grove schets

stel vragen als je iets niet snapt

klimaatfactoren

5 klimaatfactoren:

Breedteligging

Hoogteligging

Gesteldheid van het aardoppervlakte 

Invloed van zee

Winrichting