Nog meer koolstofchemie

Nog meer koolstofchemie
1 / 36
suivant
Slide 1: Diapositive
ScheikundeMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

Cette leçon contient 36 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 80 min

Éléments de cette leçon

Nog meer koolstofchemie

Slide 1 - Diapositive

Koolwaterstoffen
  • Vakgebied: organische chemie/koolsstofchemie
  • "kool" & "waterstof" --> moleculaire stof, C en H
  • Talloze relevante toepassingsgebieden

Slide 2 - Diapositive

Verschillende notaties

Slide 3 - Diapositive

Covalenties
  • Een C-atoom vormt vier covalente bindingen met buuratomen
  • Een H-atoom kan maar één covalente binding vormen en heeft dus altijd maar één buuratoom
  • C-atomen kunnen dubbele of zelf driedubbele bindingen vormen
ethaan
etheen
ethyn
(acetyleen)

Slide 4 - Diapositive

Homologe reeksen
  • Koolwaterstoffen van verschillende
     groottes vormen reeksen
  • Verhoudingen van C- en H-atomen
     binnen reeks is steeds hetzelfde
  • Verhouding CnH2n+2: alkanen

Slide 5 - Diapositive

Isomeren
  • Bij een molecuulformule kun je soms meerdere correcte structuurformules tekenen, zogenaamde isomeren
  • Onvertakte koolwaterstoffen: elk C-atoom heeft 1 of 2 C-atomen als buuratoom
  • Vertakte koolwaterstoffen: minstens 1 C-atoom met 3 of 4 C-atomen als buuratomen

C5H12
C5H12
C5H12

Slide 6 - Diapositive

Verzadigd / onverzadigd (1)
  • Koolwaterstof met louter enkele bindingen: verzadigd
  • Koolwaterstof met een of meer dubbele / driedubbele   bindingen: onverzadigd 

Slide 7 - Diapositive

Verzadigd / onverzadigd (2)
  • Homologe reeks CnH2n+2: alkanen
  • Homologe reeks CnH2n:     alkenen
  • Homologe reeks CnH2n-2:  alkynen

Slide 8 - Diapositive

Tot welke categorie(ën)
behoort deze koolwaterstof?
A
Vertakte koolwaterstoffen
B
Onverzadigde koolwaterstoffen
C
Alkenen
D
Isomeren

Slide 9 - Quiz

Cyclische koolwaterstoffen
  • Koolwaterstoffen kunnen ook voorkomen in een ringvormige structuur
  • cyclische koolwaterstoffen
  • Niet-cyclische koolwaterstoffen: acyclisch
  • Let op: cycloalkanen voldoen aan de vorm CnH2n (alkenen)
C6H12

Slide 10 - Diapositive

Aan welke reeks voldoet een cyclische koolwaterstof met een dubbele binding?
A
B
C
D

Slide 11 - Quiz

Speciale categorie: aromaten (1)
  • Bijzondere ringstructuur: benzeen (C6H6)
  • Cyclische koolwaterstof met 6 C-atomen en 3 dubbele bindingen
  • Benzeenringen hebben bijzondere eigenschappen
  • Dubbele bindingen zitten niet op vaste plek maar wisselen continu

Slide 12 - Diapositive

Speciale categorie: aromaten (2)
  • Aromaten (benzeenringen) komen voor als individueel   molecuul of als deel van een groter molecuul
paracetamol
polystyreen
(piepschuim)
vanilline

Slide 13 - Diapositive

Indeling koolwaterstoffen
  • Koolwaterstoffen zijn
    alifatisch of aromatisch
  • Alifatische koolwater-
    stoffen zijn verzadigd
    of onverzadigd
  • Alifatische koolwater-
    stoffen zijn cyclisch of
    acyclisch

Slide 14 - Diapositive

Slide 15 - Question de remorquage

§ 6.2 - Systematische namen
  • Mensen hebben willekeurige namen
  • Koolwaterstoffen hebben systematische namen
  • Systematische naamgeving kan maar op 1 juiste manier
Allebei C4H10, hoe hou je deze moleculen uit elkaar?

Slide 16 - Diapositive

Naamgeving onvertakte alkanen
  • Onvertakte alkanen hebben vaste namen

  • Basis voor alle systematische naamgeving dus leer deze goed!
Boek blz. 168
Uit je hoofd leren!
heptaan

Slide 17 - Diapositive

Naamgeving vertakkingen (1)
  • Namen van vertakkingen zijn gebaseerd op namen van   onvertakte koolwaterstoffen:

Slide 18 - Diapositive

Voorbeeld (1)
Stel, je wilt de systematische naam van onderstaand molecuul afleiden.
Dit molecuul is een meervoudig vertakte alifatische koolwaterstof.

Slide 19 - Diapositive

Voorbeeld (2)
Stap 1: zoek de langste onvertakte keten van C-atomen in het molecuul. Dit is de hoofdketen.
De langste onvertakte keten in dit molecuul is 6x C.
Stap 2: de stamnaam wordt daardoor hexaan.

Slide 20 - Diapositive

Voorbeeld (3)
Stap 3: identificeer de zijgroepen:
  • 2x methyl
  • 1x ethyl

Slide 21 - Diapositive

Voorbeeld (4)
Stap 4: zet de namen van de zijgroepen op alfabetische volgorde voor de naam van de hoofdstam: 
ethylmethylhexaan

Slide 22 - Diapositive

Voorbeeld (5)
Stap 5: nummer de C-atomen van de hoofdketen. Dat kan op twee manieren: L → R of R → L

Slide 23 - Diapositive

Voorbeeld (6)
Stap 6: geef de posities van de vertakkingen op de stam aan met zo klein mogelijke getallen. 
ethylmethylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-methylhexaan
(2-ethyl-4,4-methylhexaan is niet zo klein mogelijk!)

Slide 24 - Diapositive

Voorbeeld (7)
Stap 7: geef de meerdere zijgroepen op eenzelfde C-atoom een numeriek voorvoegsel
4-ethyl-2,2-methylhexaan wordt 4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

De systematische naam
van dit molecuul is:
4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

Slide 25 - Diapositive

Laat je niet foppen
Je kunt de structuurformule van grotere, vertakte koolwaterstoffen op meerdere manieren correct noteren. De naamgeving verandert daardoor niet!

Slide 26 - Diapositive

Alkenen en alkynen
  • Naamgeving van alkenen lijkt op die van alkanen
  • Uitgang stamnaam is -een i.p.v. -aan
  • Plaats van dubbele binding geef je in de stamnaam aan met cijfer
  • Begin met nummeren van hoofdketen zodanig dat de dubbele binding tussen C-atomen met de laagste nummers ligt
  • Stamnaam: pent-2-een
  • Voor eventuele zijgroepen gelden de eerdere naamgevingsregels.



4,4-dimethylpent-2-een

Slide 27 - Diapositive

Cycloalkanen

  • Stamnaam is aantal C-atomen   in ringstructuur (hier: 5)
  • Begin voor zijgroepen met  nummeren bij een zijgroep en nummer door zodat de volgende zijgroep die je tegen komt een zo laag mogelijk nummer krijgt
1,3-dimethylcyclopentaan

Slide 28 - Diapositive

Cycloalkenen
  • Voor cycloalkenen (ring met dubbele binding) gelden dezelfde regels als voor acyclische alkenen
  • Beginnen met nummeren bij dubbele binding, dan doortellen tot eerste zijgroep 
1,2-dimethylcyclopent-1-een
cyclopenteen

Slide 29 - Diapositive

Benzeen en aromaten

Slide 30 - Diapositive

Benzeen kan op verschillende manieren worden getekend
Aromaten, zoals benzeen zijn bijzonder stabiel
stoffen met een benzeenring worden aromaten genoemd
Een benzeenring kan op verschillende manieren worden getekend

Slide 31 - Diapositive

Aromaten (1)
  • In een benzeenring kunnen een of meer H-atomen zijn vervangen door zijgroep(en)
  • Stamnaam: benzeen
  • rest van naamgeving als bij regels voor cycloalkanen

Slide 32 - Diapositive

Aromaten (2)
  • Als benzeen een zijgroep met een dubbele binding heeft, wordt die zijgroep de stamnaam en wordt de benzeenring een zijgroep 
  • Naam zijgroep: fenyl
fenyletheen

Slide 33 - Diapositive

Oefenen met aromaten.
Hoe heten de aromaten van de afbeelding.

Slide 34 - Question ouverte

Hoe noemen we deze structuur?
A
1-chloor-3-methylbenzeen
B
chloormethylbenzeen
C
chloor-1-fenylmethaan
D
1-chloor-4-methylbenzeen

Slide 35 - Quiz

Hoe noemen we deze stof?

Slide 36 - Question ouverte