2.1 Moleculen en atomen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H2 Chemische reacties

§2.1 moleculen en atomen

Leerdoelen

• Je weet dat een molecuul is opgebouwd uit atomen
  
• Je weet het verschil tussen elementen en verbindingen
• Je kunt moleculen weergeven in molecuulformules
• Je kunt de systematische naamgeving van moleculen toepassen.
• Je kunt het verschil beschrijven tussen een scheidingsmethode, een faseovergang en een chemische reactie op microniveau beschrijven.
  

Waaruit bestaan moleculen?

De opbouw van een molecuul

De bouw van moleculen

Atomen zijn de bouwstenen van moleculen. 

In moleculen zitten atomen met een atoombinding aan elkaar vast.

De verschillende unieke atoomsoorten worden ook wel elementen genoemd.

Er bestaan 118 atoomsoorten. 

Element: Het molecuul bestaat uit één atoomsoort.

Deze moet je kennen:

Verbinding en mengsel

• Een verbinding is één molecuul die uit meerdere atoomsoorten bestaat.

• Een mengsel bestaat uit meerdere molecuulsoorten.

Elementen en Verbindingen

Noteer:

Sommige elementen vind je als moleculen van 2 atomen. (tabel 3)

chloor          Cl₂ (g)         Claire
fluor              F₂ (g)          Fietst
stikstof        N₂  (g)         Naar
waterstof    H₂  (g)         Haar
zuurstof      O₂  (g)         Oma
jood               I₂  (s)          In
broom          Br₂  (l)        Breda

Atomen bij chemische reacties

• Atoombindingen worden verbroken en nieuwe atoombindingen worden gevormd.
• Bij een chemische reactie verdwijnen er moleculen en verschijnen er nieuwe moleculen.
• Atomen blijven behouden.

Atomen bij chemische reacties

Atoombindingen

Uit hoeveel atomen bestaat dit methaan molecuul?

1. 4
2. 5
3. 1
4. 0

Wat blijft er hetzelfde bij een chemische reactie?

1. moleculen
2. atomen
3. atoombindingen
4. Alle bovenstaande

Wat blijft er hetzelfde bij het smelten van een stof?

1. moleculen
2. atomen
3. atoombindingen
4. Alle bovenstaande

Verbinding

Element

C (s)

Fe (s)

P (s)

Cl2 (g)

He (g)

H2 (g)

O2 (g)

H2O(l)

CO2 (g)

HBr (g)

SCl2 (g)

C3H8 (g)

NH3 (g)

Is dit een verbinding of een element?

O₂

1. verbinding
2. element

Aan de slag

Lezen: Paragraaf 2.1

Maken: 1, 2, 4, 8, 9

Daarna: Atomen oefenen in studygo (link op volgende slide). 

studygo.com

Leerdoelen

• Je weet dat een molecuul is opgebouwd uit atomen
  
• Je weet het verschil tussen elementen en verbindingen
• Je kunt moleculen weergeven in molecuulformules
• Je kunt de systematische naamgeving van moleculen toepassen.
• Je kunt het verschil beschrijven tussen een scheidingsmethode, een faseovergang en een chemische reactie op microniveau beschrijven.
  

Nakijken

paragraaf 2.1: 1, 2, 4, 8, 9

Molecuulformules

Elke stof heeft een naam en een molecuulformule.

In de molecuulformule staan de atoomsoorten die in het molecuul zitten en hoevéél van elk atoomsoort (index)

Geef de molecuulformule

Atomen 

aangeven met letters

atoombinding

Wat is de formule van
het volgende molecuul:

N

1. 
2. 
3. 
4. 

Hoeveel koolstofatomen zijn aanwezig in de aanduiding

3CH4? 

1. 1 koolstofatoom
2. 7 koolstofatomen
3. 4 koolstofatomen
4. 3 koolstofatomen

Wat is de formule van het volgende molecuul:

1. C​8​​H​3​​
2. C3H8
3. C8H3
4. C​3​​H​8​​

Hoeveel waterstofatomen zijn aanwezig in de aanduiding

2C2H6?

1. 6 waterstofatomen
2. 12 waterstofatomen
3. 2 waterstofatomen
4. 4 waterstofatomen

Wat is de formule van het volgende molecuul:

1. 
2. 
3. 
4. 

Systematische naamgeving

Namen die gebaseerd zijn op de molecuulformule

diwaterstofmono-oxide

Grieks telwoord gevolgd door atoomsoort

mono- di- tri- tetra- penta- hexa- hepta- octa- (tabel 5)

De tweede atoomsoort krijgt een vervoegde vorm (tabel 4)

Systematische naamgeving

Stappenplan:

1. Noteer de naam van de eerste atoomsoort met ruimte om er een telwoord voor te schrijven.
2. Schrijf de tweede atoomsoort om naar de  -ide vorm
3. Noteer het Griekse telwoord van elke index voor de bijbehorende atoomsoort. Van de telwoorden tetra, penta en hexa mag je de laatste a weglaten. 

Noteer:

Naamgeving van moleculen

Systematische naamgeving

Voorbeeld:

Gebruikt Griekse telwoorden 

Wat is de systematische naam van
?

S​2​​O​2​​

1. Dizwaveldioxide
2. Dizwaveldizuurstof
3. Zwaveldioxide
4. Zwavelzuurstof

Wat is de systematische naam van
?

NF​3​​

1. Stikstoffluoride
2. Stikstofdifluoride
3. Tristikstoffluoride
4. Stikstoftrifluoride

Wat is de formule van Stikstofdioxide?

1. NO​2​​
2. N​2​​O
3. NO
4. NO2

Wat is de formule van Zwaveldichloride?

1. SCl
2. S2Cl
3. SCl​2​​
4. S​2​​Cl

Wat is de formule van Fosforpentabromide?

1. F​5​​Br
2. PBr​5​​
3. FBr​5​​
4. P​5​​Br

Aan de slag

Maken paragraaf 2.1: 3, 5 t/m 7, 10