4B H1 Lezen: Delen van een tekst herkennen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Herhaling theorie

Aantekening ( schrift Nederlands onderdeel lezen)

Zelfstandig aan de slag opdr 4 t/m 6

Start kijken en luisteren

Klaar? Nakijken

Mediatheek

Doel: inleiding, het middenstuk en het slot in een tekst herkennen.

Onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken.

De bedoeling van delen van teksten herkennen

Verlengde instructie: 

Hoofdstuk 1 Lezen

Een tekst bestaat uit een inleiding een middenstuk en een slot. 

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: verschillende zaken die met het onderwerp te maken hebben

Slot: een afsluitende tekst, met bijv. een advies of een conclusie

Maken

Samen opdracht 1 maken 

samen de uitleg lezen en bespreken

Opdracht 2 Een inleiding

Waaraan herken je een inleiding? 

Wat is een onderwerp? 

maak opdracht 2

opdracht 3 Het slot

In een slot van een tekst wordt bijvoorbeeld: 

- de hoofdgedachte genoemd;

- een advies gegeven; 

- een conclusie getrokken; 

- een korte samenvattig gegeven; 

- een toekomst verwachting gegeven;

- een vraag uit de inleiding beantwoord

Maken opdracht 3

Maak deze opdracht zelfstandig. 

Opdracht 4

Doel: je leert over het ONDERWERP

Dit is waar de tekst over gaat.

Een tekst is opgebouwd in alinea's. 

 

Maken opdracht 4 

Lesdoel

Je  kent de begrippen inleiding, middenstuk en slot.

Opdracht 5 (les 2)

Wat heb je geleerd? 

Wat is het de inleiding, het middenstuk en het slot? 

Wat is een onderwerp? 

Wat wordt bedoeld met 'oorzaak-gevolg'? 

Wat is een deelonderwerp? 

Wat ga je doen?

- je oefent met de begrippen: Inleiding, middenstuk en slot;

- je krijgt uitleg over het begrip onderwerp, deelonderwerp, 'oorzaak-gevolg'

- je maakt opdracht 5 

- je maakt de online test: 

tot 70% goed = extra uitleg en oefenen

vanaf 70%  goed= oefenboek

 

samenvatting Hoofdstuk 1

• Inleiding 
• Middenstuk
• Slot
• verschil tussen een feit en een mening
• verbanden tussen delen van de tekst: 
• oorzaak- gevolg verband/ opsomming / tijdsvolgorde
• tekstbegrip, hoofdzaken, kernzin, hoofdgedachte, onderwerp, persoonsvorm, deelonderwerp

H1: Inleiding

Een zakelijke tekst bestaat meestal uit drie delen: 

1. een inleiding
2. een middenstuk
3. een slot

H1: Inleiding

In de inleiding wordt genoemd: 

• het onderwerp; 
• de aanleiding voor het schrijven van de tekst; 
• een voorbeeld bij het onderwerp; 
• een leuk, kort verhaaltje; 
• een belangrijke vraag gesteld; 
• een mening gegeven; 
• iets verteld over de opbouw van de tekst.

H1: het middenstuk

hierin worden de verschillende zaken behandeld die met het onderwerp te maken hebben: dat zijn deelonderwerpen

H1: Het slot

In het slot wordt: 

• de hoofdgedachte genoemd; 
• een advies gegeven; 
• een conclusie getrokken; 
• een korte samenvatting van de tekst gegeven; 
• een toekomstverwachting genoemd; 
• een vraag uit de inleiding beantwoord.

feit of mening

Feit: iets waarvan je zeker weet dat het waar is. 

Mening: iets wat je ergens van vindt.

verband tussen de aliea's zorgen voor samenhang

Zo begrijp je sneller waar de tekst over gaat.

• tegenstellingen
• opsomming
• oorzaak-gevolg
• tijdsvolgorde
• samenvatting

• vergelijking

H1: Tekstbegrip

wat wordt bedoeld met tekstbegrip: 

• In een paar woorden kunnen aangeven waar de tekst over gaat.
• Eerst een tekst bekijken: kijk of er plaatjes/schema, tabellen foto bij staan, kijk naar de tussenkopjes en lees de 1e alinea en lees de bron.
• Waar gaat een tekst over? 

H.1 Hoofdzaken/ kernzin

Hoofdzaken vind je 

• in de inleiding,
• in het slot en 
• in de kernzin van elke alinea;

Kernzin is meestal de eerste of de laatste zin van de alinea.

Tussenkopjes en anders gedrukte woorden helpen de hoofdzaken te vinden.

H.1 Hoofdgedachte

Hoofdgedachte

• het belangrijkste van een tekst  in 1 zin samengevat;

stel de vraag: wat is het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd?

 H.1 persoonsvorm

Onderwerp: zoek eerst de persoonsvorm in de zin: 

• maak de zin vragend of zet hem in een andere tijd;
• zet wie of wat voor de persoonsvorm; 
• In een zin zit altijd maar 1 onderwerp; 
• het onderwerp kan uit meerdere woorden bestaan.

H1: hoe vind je het onderwerp

• één of meerdere woorden
• mensen, dieren, planten of dingen doen iets
• wie of wat vraag + persoonsvorm = onderwerp

H1: persoonsvorm 

De muis loopt op straat. 

 loopt de muis op straat? 

de muis liep op straat.

de muizen lopen op straat.

Persoonsvorm: loopt

oefening: onderwerp

de muis loopt op straat

wie of wat loopt?

onderwerp: de muis

de oude grijze man loopt op straat

Onderwerp: 

 H.1 deelonderwerp

een tekst kan ook DEELONDERWERPEN bevatten: 

Lees de tekst globaal

verschillende delen van het onderwerpen worden besproken. 

voorbeeld: 

onderwerp is PAARDEN

deelonderwerp: paardensport

paardenrassen hoe duur is een paard

welke producten heb je nodig

Wat betekent 'hoofdgedachte'?

1. Een samenvatting van de tekst
2. Het belangrijkste in enkele zinnen samengevat
3. Het belangrijkste in één zin samengevat

Wat zijn hoofdzaken in een tekst?

1. De inleiding van een tekst
2. Wat in een tekst belangrijk is
3. Het belangrijkste samengevat in één zin

  Om welk tekstverband gaat het in zin 2?

1. volgorde in tijd
2. opsomming
3. reden
4. conclusie