hst 5 paragraaf 2 "ruiken en proeven"

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1

hst 5.2 "ruiken en proeven"

Leerdoelen

• Je kunt de onderdelen van het reukzintuig en het smaakzintuig in een model herkennen en benoemen.
• Je kunt verwoorden wat de taak van het neusslijmvlies is.
• Je kunt verwoorden hoe je geuren en smaken waarneemt. (de weg van prikkel tot impuls)
• Je kunt benoemen wat de smaak umami betekent.
• Je kunt uitleggen hoe het mogelijk is toch meer dan 5 smaken te kunnen proeven, terwijl er maar zintuigen voor 5 verschillende smaken in de smaakpappillen zitten.
• Je kunt verwoorden hoe het komt dat je iets wel of niet lekker vindt.

Vandaag

Huiswerk controle

Stukje herhaling van vorig paragraaf

Hoe ruik je

Hoe proef je

afsluiting

Herhaling

Welke zintuigen heb je?

Welk zintuig zit NIET in de huid

1. koude-zintuigen
2. warmte-zintuigen
3. honger-zintuigen
4. pijn-zintuigen

Uitleg over de stof. 

zorg ervoor dat je je lesmateriaal open hebt op paragraaf 5.2. 

Ik durf de slakken te proeven.... mmmm lekker!

1. Ja
2. Nee
3. Geef je me 10 euro ervoor?

Hoe ruik je?

• Geurstoffen
• Neusholte
• Neusslijmvlies
• reukzintuig 

Ruiken doe je met het reukzintuig in je neus. In bron 1 zie je het reukzintuig boven in de neusholte liggen. Het reukzintuig is een deel van het neusslijmvlies. Het neusslijmvlies houdt de neusholte vochtig. Met de lucht die je inademt, komen geurstoffen bij het reukzintuig. Het reukzintuig stuurt dan via de reukzenuw berichten naar je hersenen. Die geven aan welke geur het is.

Ruiken is belangrijk. Je kunt bijvoorbeeld ruiken of eten bedorven is. Je neus waarschuwt je ook voor gevaarlijke stoffen, zoals aardgas.

Filmpje

Let goed op want na het filmpje komen er een paar vragen

Welke 5 smaken kun je proeven...

Waar kan geur ook voor zorgen?

Waardoor proef je je eten?

Smaakpapillen

Smaakzintuigen

Smaakstoffen

Proeven

Op je tong liggen smaakpapillen. Hierin vind je de smaakzintuigen Als je eet komen er smaakstoffen in je mondholte. Hier reageren je smaakzintuigen op en die sturen dan een berichtje naar je hersenen. Als de hersenen het hebben verwerkt kun je het proeven. Je kan 5 smaken proeven, zoet, zout, zuur bitter en Umami. Umami is een hartige stof. Dan 5 smaken dat komt omdat je reukzintuig samen werkt met je smaakzintuig, zo verschilt hagelslag van suiker terwijl ze allebei zoet smaken. 

Als je iets eet kun je veel meer proeven dan 

Wanneer vind je iets lekker. 

1. Lichtzintuigcellen in je ogen
2. Koude en warme zintuigcellen 
3. Je tastzintuigcellen
4. Eetgewoonten

Of je iets lekker vindt, hangt af van de geur en de smaak, maar je gebruikt ook je andere zintuigen.

Je lichtzintuigcellen in de ogen

Met je ogen kijk je of het eten er lekker uitziet. Als je het gerecht van bron 4 krijgt, heb je waarschijnlijk niet zo’n trek.

Je koude- en warmtezintuigen

In je tong, lippen en je mond zitten zintuigjes waarmee je voelt of je eten warm of koud is. Wat heb je liever, koude of warme bami?

Je tastzintuigen

Deze zintuigen zitten ook in je tong, lippen en mond. Je krijgt hiermee een idee over de structuur van je eten: is het koekje zacht of hard? Zit er nog wel prik in de cola?

Bij proeven spelen je eetgewoonten ook een rol. Jij griezelt waarschijnlijk als je een salade met sprinkhanen moet eten, maar in Azië en Zuid-Amerika is dat heel gewoon (bron 5). Verder is ervaring belangrijk. Pas als je de sprinkhanen hebt geproefd, weet je of je ze lust of niet.

Je voorkeur voor voedsel kan veranderen. Veel mensen vinden babyvoedsel vies, maar als baby vonden ze het heerlijk. Kinderen lusten vaak geen koffie. De meeste volwassenen zijn aan de bittere smaak gewend en vinden koffie juist lekker.

Broodje hamburger met insecten?
Ja lekker?

1. Ja
2. Nee
3. Ik wil wel proeven

Het eten van insecten is veel beter voor het milieu dan vlees, vind jij het een goed alternatief?