3.2 Genen

• Science
• Middelbare school
• vmbo lwoo
• Leerjaar 3

3.2 Genen

Leerdoel

3.2.1 Je kunt omschrijven wat een dominant en recessief fenotype is. 

Welke van de twee kan je in je leven veranderen?

1. Genotype
2. Fenotype

Welke stelling is juist?

1. Fenotype = genotype + milieu
2. Milieu = genotype + fenotype
3. Genotype = fenotype + milieu

Welk eigenschap heeft te maken met het fenotype?

1. Blond geverfd haar
2. Kort geknipt haar
3. Rossig haar
4. Zowel A, B als C

Gen

Voor elke eigenschap heb je een gen. Een gen kan variëren. 

Je hebt een gen voor haarkleur.

De varianten kunnen zijn zwart, blond, bruin, rood haar.

Je hebt ook een gen voor haarvorm.

De varianten kunnen zijn krullend haar of stijl haar.

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk. 

Gen van je vader = steil

Gen van je moeder = steil

> Homozygoot  voor deze eigenschap

> Homo = gelijk

Stijl of krullen?

De genen zijn gelijk

Gen van vader = krullend 

Gen van moeder = krullend 

> Homozygoot voor deze eigenschap

Stijl of krullen?

De genen zijn ongelijk

Gen van vader = steil haar

Gen van moeder = krullend

> Heterozygoot voor deze eigenschap

> Hetero = ANDERS

Stijl of krullen?

Blijkbaar is het gen van krullend haar sterker.

Gen voor krullen = dominant (STERKER)

Gen voor steil = recessief (ZWAKKER / VERLIEST)

Stijl of krullen?

Deze persoon is heterozygoot voor haarvorm

Het gen van krullend haar is dominant

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). Deze genen zijn recessief.

Deze persoon is homozygoot recessief. 

Stijl of krullen?

Deze persoon heeft twee gelijke genen (homozygoot). De genen zijn dominant.

Deze persoon is homozygoot dominant.  

Homozygoot vs. heterozygoot

Homozygoot:

• Homo = gelijk
• Beide allelen zijn gelijk aan elkaar
• Voorbeeld: beide allelen bevatten het gen voor krullend haar

Heterozygoot:

• Hetero = verschillend
• De twee allelen zijn niet gelijk aan elkaar
• Voorbeeld: een allel is voor steil haar en de andere voor krullend haar

Dominant vs recessief

Dominant:

• Dit allel is sterker
• Dit allel zie je altijd terug in het fenotype
• Voorbeeld: krullend haar is dominant en steil haar is resecief, dan zie je alleen krullend haar

Recessief:

• Dit allel zie je alleen in het fenotype als er geen dominant allel aanwezig is
• Voorbeeld: iemand heeft twee keer het allel voor steil haar, dan is het haar steil

Weergeven met letters

Homozygoot krul = AA

Homozygoot steil = aa

Heterozygoot = Aa

Gebruik duidelijke letters Aa, Bb, Dd, Ff, Ee, Qq, Gg 

Letters voor allelen

Letters:

• Dominant = A (hoofdletter)
• Recessief = a (kleine letter

Drie mogelijke genotypen:

• AA = homozygoot dominant
• Aa = heterozygoot
• aa = homozygoot recessief

Huiswerk

3.2 Genen

Leren paragraaf 3.2 Genen

VMBO-K:

Maken paragraaf 3.2 opdracht 1 t/m 10 (opgave 2 en 7 overslaan)

VMBO-GT: 

Maken paragraaf 3.2 opdracht 1 t/m 10 (opgave 2 en 7 overslaan)