7.1 Grammatica_opdracht 8 t/m 10_Koppelwerkwoord, hww, zww LES 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

7 Taalverzorging 3

Leerwerkboek B

7.1 Grammatica 

Herhaling naamwoordelijk gezegde (9.1)

Uitleg nieuw onderdeel: Koppelwerkwoord_blz. 14 t/m 17

Doel

Aan het einde van de les:

1) Weet je wat een koppelwerkwoord is.

2) Kun je een koppelwerkwoord herkennen in een zin.

Wat gaan we doen?

1.  Herhalen naamwoordelijk gezegde

2. Uitleg koppelwerkwoord

3. Oefenen via LessonUp

4. Opdrachten maken

Herhalen naamwoordelijk gezegde

Geef het belangrijkste verschil tussen een naamwoordelijk en werkwoordelijk gezegde aan.

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?
Zij blijft de beste danseres van de groep.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?
Zij hebben heel hard staan schreeuwen.

1. werkwoordelijk gezegde = hebben staan
2. naamwoordelijk gezegde = hebben heel hard
3. werkwoordelijk gezegde = hebben staan schreeuwen
4. naamwoordelijk gezegde = hebben hard

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?
Zij wordt morgen 13 jaar.

1. werkwoordelijk gezegde = wordt
2. naamwoordelijk gezegde = wordt morgen
3. werkwoordelijk gezegde = wordt morgen
4. naamwoordelijk gezegde = wordt 13 jaar

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?
Zij wordt morgen 13 jaar.

1. werkwoordelijk deel = wordt, naamwoordelijk deel = 13 jaar
2. werkwoordelijk deel = 13 jaar, naamwoordelijk deel = wordt

Zelfstandig werkwoord

Een zelfstandig werkwoord is een werkwoord dat aangeeft wat er gedaan wordt. 

Zelfstandig werkwoorden worden ook wel doe woorden genoemd. 

Ze geven in een zin aan dat er een handeling wordt uitgevoerd.  

Zij gaan dadelijk heel hard rennen. rennen = zelfstandig werkwoord

Hulpwerkwoord

Een hulpwerkwoord is een werkwoord die het zelfstandig werkwoord ondersteunt. 

Een hulpwerkwoord geeft geen handeling aan in de zin.

‘Ik heb gisteren geen huiswerk gemaakt’. 

Het zelfstandig werkwoord in deze zin is ‘gemaakt’ en het hulpwerkwoord is ‘heb’.

Koppelwerkwoorden

zijn

worden

blijven

blijken 

lijken

schijnen 

heten 

dunken  

voorkomen

Oefenen met koppelwerkwoorden? Leg uit of de werkwoorden in de onderstaande zinnen koppelwerkwoorden of gewone werkwoorden zijn!

Hij komt me niet bekend voor.

Oma blijft thuis.

Het bleek een hele lange dag te zijn.

Koppelwerkwoorden

Koppelwerkwoorden kunnen altijd vervangen worden door een ander koppelwerkwoord uit het rijtje. 

‘Ria is mijn buurvrouw’. Het koppelwerkwoord in deze zin is ‘is’. 

‘Ria blijkt mijn buurvrouw’ en ‘Ria wordt mijn buurvrouw’. 

De betekenis van de zin verandert wel, maar het blijft nog steeds een grammaticaal juiste zin.

Hij komt me niet bekend voor.

Oma blijft thuis.

Het bleek een hele lange dag te zijn.

Koppelwerkwoorden

Het koppelwerkwoord koppelt het onderwerp aan een toestand, functie of eigenschap. Het onderwerp geef geen handeling aan (het doet niets), maar is iets.

Oscar is een gezellig huisdier.

Mijn ouders worden soms gek van mijn gedrag.

Aantekeningen

Zelfstandig ww	Hulpww
Belangrijkste ww in de zin. Kan alleen in de zin staan.	Ondersteunt het zelfstandig werkwoord of het koppelwerkwoord.
Geeft aan wat er gedaan wordt. Geeft de handeling aan.	Geeft geen handeling aan.

Aantekeningen

Koppelww	Voorbeeld
Belangrijkste werkwoord in de zin. Kan alleen in de zin staan.	Koppelwerkwoord hoort bij het naamwoordelijk gezegde.
Het koppelwerkwoord koppelt het onderwerp aan een toestand, functie of eigenschap. Het onderwerp geef geen handeling aan (het doet niets), maar is iets.	Mijn oom is dokter. Mijn zus wordt later verpleegster. kww = zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten

Aantekeningen

Een koppelwerkwoord (kww) kan alleen staan in de zin.

Een zelfstandig werkwoord (zww) kan alleen staan in de zin.

Een hulpwerkwoord (hww) staat NOOIT alleen in de zin, altijd met een zww of kww.

Een zin heeft OF een zww OF een kww (nooit zww + kww).

Wat is een kenmerk van een zelfstandig werkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Kan alleen in de zin staan.
3. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

Wat is een kenmerk van een hulpwerkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Kan alleen in de zin staan.
3. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

Wat is een kenmerk van een koppelwerkwoord?

1. Kan NOOIT alleen in de zin staan.
2. Kan alleen in de zin staan.
3. Koppelt een eigenschap aan het onderwerp.

Joost blijkt een goede voetballer.

1. blijkt is een hulpwerkwoord
2. blijkt is een koppelwerkwoord
3. blijkt is een zelfstandig werkwoord

Sarah is balletdanseres.

1. blijkt is een hulpwerkwoord
2. blijkt is een koppelwerkwoord
3. blijkt is een zelfstandig werkwoord

Anna en Hanna gaan samen een uur hardlopen.

1. gaan is een koppelwerkwoord
2. gaan is een hulpwerkwoord
3. gaan is een zelfstandig werkwoord

Anna en Hanna gaan samen een uur hardlopen.

1. hardlopenis een koppelwerkwoord
2. hardlopen is een hulpwerkwoord
3. hardlopen is een zelfstandig werkwoord

Nova wordt blij van verse sneeuw.

1. wordt is een koppelwerkwoord
2. wordt is een zelfstandig werkwoord
3. wordt is een hulpwerkwoord

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Nova heeft vier dagen carnaval gevierd.
Wat is het zelfstandige werkwoord in deze zin?

1. heeft
2. gevierd

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Nederlands is het leukste vak van de school!
is =

1. koppelwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Aan het werk

Maken: opdracht 7 t/m 10, blz. 14 t/m 16

Klaar?

Maak de opdrachten (voorin de klas)

Ik weet wat een hulpwerkwoord is.

1. ja
2. nee

Ik weet wat een zelfstandig werkwoord is.

1. ja
2. nee

Ik weet wat een koppelwerkwoord is.

1. ja
2. nee