Formatief handelen

• Wiskunde
• HBO
• Studiejaar 4

 Formatief Handelen 

Welkom! 

Lesdoelen

• Ik heb een beeld van wat formatief handelen is.
• Ik kan het verschil tussen summatieve en formatieve toetsen benoemen.
•  Ik kan formatief handelen  in mijn lespraktijk  inzetten.

Programma  

• Welkom 
• voorbereiding opdracht nabespreken.
• Formatief handelen
• Het verschil tussen summatieve en formatieve toetsen
• De formatieve toetscyclus
• werkvorm  (debat)

Opdracht

Wat is volgens jullie Formatief Handelen (definitie)?

Wat is formatief handelen?

er zijn verschillende omschrijven ik heb gekozen van:

"Alle activiteiten die leerlingen en docent uitvoeren om leerlingreacties te ontlokken, te interpreteren en te gebruiken om betere beslissingen te maken over vervolgstappen”

(Black & Wiliam, 2009)

Het doel van formatief handelen is leerlingen zelfregulerende vaardigheden aan te leren die stabiele motivatie voor de leertaken creëren, leerresultaten verbeteren en een intrinsieke motivatie creëren voor een leven lang leren 

( Clark, 2012)  

• Formatief= Containerbergrip, bestaande uit:

1.  Leerdoelen 
2. Didactische handelen( leeractiviteiten)
3. Beslissingen 

• Waar sta je nu en wat heb je nodig? onderwijs aanpassen.
• Feedup, Feedback, feedforward
• Behaviorisme> Sociaal-constructivisme (zone van naaste ontwikkeling, ed)
• Focus op collectief leerproces: toets als leermiddel, docent als thermometer

welke stelling is waar

1. formatief handelen focust zich op het verminderen van toets druk
2. formatief handelen heeft meer met didactiek te maken dan met toetsing
3. bij formatief handelen geef je feedback in de plaats van cijfers
4. formatief handelen is het inzicht van diagnostisch toetsen

Hoe kan je formatief handelen?

• leerdoelen 

1. inhoud, werkwoorden(succescriteria en condities)
2. doorlopend communiceren

• didactisch handelen

1. instructie, modelling actief verwerken (conceptmap, wisbordjes, ect)
2.  leerstrategieën (actief, gespreid en afwisselend herhalen-leren=vergeten)
3. feedback, feedforward, ect, ect.

• Besslissingen

1. Doorlopend toetsen:vaak formatief(low-stake), somssummatief(high-stake)
2. Een toets is niet formatief/valide/betrouwbaar,dat is de beslissing
3. Laat de summatieve besslissing betekenisvol zijn(geen verassing zijn)

wat is het verschil tussen formatieve en summatieve toetsen

Verschil

Summatief is het beoordelen van het eindproduct v/d lln.

Het eindpunt van leren.

Formatief is het (bij)sturen van het leerproces.

 Het startpunt van leren.

Weet wat leren betekent?

Leren is een verandering in het langetermijngeheugen, waarbij storage strength (hoe goed iets is opgeslagen in het geheugen) en retrieval strength (hoe gemakkelijk het is ‘op te halen’) belangrijk zijn. Als leraar dien je aan te sluiten bij wat de leerling al weet.

Formatieve werkvormen

• Voorkennis activeren
  

● Heldere leerdoelen en succescriteria & gebruik van voorbeelden

● Het stellen van vragen

● Alle –leerlingen- geven-antwoord- aanpakken

● Feedback geven

● Toetsing als leerstrategie

Formatief handelen van de leraar

Het knappe aan de vragen die Barton bedenkt is dat ieder fout antwoord hem iets vertelt over het soort misvatting die de leerling erop na houdt. Leerlingen die antwoord A kiezen snappen wat ze moeten doen (namelijk 65 van 180 afhalen) maar maken een veelvoorkomende hoofdrekenfout. Leerlingen die antwoord B kiezen halen hun feitenkennis over hoeken door elkaar, en denken onterecht dat p een overstaande hoek is, en degene die D kiest weet dat alle hoeken op een rechte lijn opgeteld 180 graden zijn, maar maakt de fout alle hoeken op die lijn bij elkaar op te tellen

Vervolgens kun je daar als leraar allerlei acties aan verbinden, specifiek voor iedere groep. Niet iedere leerling heeft namelijk hetzelfde nodig. Zo zou je een leerling die A heeft gekozen eerder wat rekensommen geven om te maken, en groep B en D hebben meer aan een interactieve demonstratie om de relaties tussen hoeken en rechte lijnen verder te verduidelijken

Hoe dan ook, wat dit voorbeeld mooi illustreert is dat er op basis van de opgehaalde informatie twee mentale stappen worden gezet. Ten eerste wordt de vraag beantwoordt wat betekent deze informatie? En ten tweede moet hij de vraag beantwoorden wat zou een goede vervolgstap zijn?. En dat doet hij dat ook met zijn leerlingen (zie het volgende schema).

5 Tips

• wees geen methode slaaf
• zie een planning niet als  helling graal
• zet een (collectief) leren centraal: pas je handelen aan
• Bouw je programma( PTA,SO OER< ect) niet vol
• Zie je toets niet als motivatiemiddel

Als je als school formatief handelen wilt implementeren dan kun je het beste allereerst:

1. Iedereen betrekken
2. Stoppen met formatief toetsen
3. Enthousiaste docent laten experimenteren
4. Alle studenten goed informeren over wat er gaat veranderen

Wat zijn de voordelen van formatief handelen?

1. De leerling / student is gemotiveerder
2. De leerling / student krijgt meer inzicht in zijn eigen leerproces
3. De docent hoeft minder te herstellen / pleisters te plakken
4. Alle bovenstaande antwoorden

Wat zijn de nadelen van formatief handelen?

1. Het is veel meer administratie voor de dOpdracht Wat is volgens jullie Formatief Handelen (definitie)? ocent
2. Je bent teveel tijd per leerling / student kwijt
3. Je moet het onderwijsprogramma aanpassen
4. Je kan geen cijfers meer geven

7 misvattingen over formatief

• Bij formatief toets krijg je geen cijfer
• De toets telt niet mee, dus deze is formatief
• Je cijfer is het gemiddelde van 3 formatieve toets
• Formatief toetsen zijn gepland momenten
• Formatieve toetsen 
• Als het cijfer niet meetelt, dan werken mijn leerlingen niet.
• Rubrics en o/v/g zorgt voor formatieve evaluatie
• https://www.vernieuwenderwijs.nl/5-misvattingen-over-formatief-toetsen/#:~:text=%E2%80%9CFormatieve%20toetsen%20zijn%20geplande%20momenten.%E2%80%9D&text=Echter%2C%20vaak%20gaat%20het%20juist,te%20geven%20in%20hun%20leerresultaten.

Algemene opmerkingen

• Maak gebruik van informele aanpakken


• Zet kleine stapjes
• Bouw aan de docent-leerling relatie
• Betrek leerlingen in het proces
• Zet iedere leerling aan het denken
• Durf te vertragen

• Meer informele aanpakken (bijv. veel vragen stellen en doorvragen)
  
• Kleine stapjes
  
• Docent-leerling relatie: Vertrouwen en communicatie is belangrijk
  
• Leerlingen zijn cruciaal: betrek hen bij het proces. Bijvoorbeeld het opstellen van succescriteria en peer-feedback
  
• Neem niet het toetsprogramma of methode als uitgangspunt, maar wat jullie als vaksectie belangrijk vinden
  

Valkuilen

• Te snel willen: het vraagt om cultuuromslag bij iedereen
  
• Feedback combineren met een summatieve beoordeling
• Vergeten dat toetsen momentopnamen zijn
• Geen tijd inruimen voor het verwerken van feedback / verbeteren van opdrachten
• Niets doen met de verkregen informatie van leerlingen

Leertips

• Lezen: Toetsrevolutie (gratis ebook, VO)
• Lezen: Een nieuw model voor formatief handelen (Blog)
• Lezen: Onderzoek Gulikers & Baartman

• Luisteren: Toetsen om van te leren
  Podcast van Academy4Learning
• Luisteren: Podcast Voortgezet Leren
  Nablijven met Anke Swanenberg (afl. 2)
• Luisteren: Formatief handelen zonder nakijken

stelling 1

Leerlingen werken alleen voor een cijfers daarom werkt formatieve toets niet.

stelling 2

We geven veel feedback, dus we werken formatief. Hoe meer feedback, hoe beter.

stelling 3

Formatief toetsen /evalueren betekent veel extra nakijkwerk voor mij.’