2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2.1 Interbellum en Tweede Wereldoorlog (1918 - 1945)

Hoe Duitsland als wankelende democratie een nieuwe wereldoorlog tegemoet ging.

Een uitspraak: "Het einde van WOI zorgde er eigenlijk voor dat WOII onvermijdelijk werd voor Duitsland".

Geef een argument voor deze uitspraak en leg deze uit.

Leerdoelen

Je weet waarom de democratie wankel was na de 1e Wereldoorlog in Duitsland

Je weet hoe de Nazi's aan de macht kwamen.

Je weet hoe Nazi-Duitsland werd bestuurd

Je weet hoe de 2e Wereldoorlog ontstond en hoe Duitsland andere landen bestuurde.

Belangrijke begrippen

Volksgemeinschaft: volksgemeenschap.

paramilitair: -op militair lijkend.

Dawesplan: plan met Amerikaanse leningen aan Duitsland voor economisch herstel (vanaf 1924).

Dolkstootlegende: onjuiste complottheorie dat Duitsland de Eerste Wereldoorlog niet had verloren, maar ten onder was gegaan door het verraad van democratische leiders, socialistische arbeiders en soldaten.

Machtigingswet: noodwet die de nazi’s de absolute macht gaven en democratie van de Republiek van Weimar beëindigde (23 maart 1933)

Conferentie van München: bijeenkomst van de regeringsleiders Hitler, Mussolini, Chamberlain en Daladier (Frankrijk), waarin de laatste twee toestemden in de Duitse annexatie van Sudetenland in Tsjecho-Slowakije (1938)

Waarom was de democratie in Duitsland wankel na WOI?

Er was chaos in Duitsland aan het einde van WOI. Veel extremisten probeerden de macht te grijpen.

In 1919 werd de SPD het grootst en werd de Weimarrepubliek gesticht. De regering zat in Weimar, aangezien Berlijn nog te onrustig was.

Waarom was de democratie wankel?

Er was veel kritiek op de democratie vanuit de oude legerleiding uit WOI. Zij creëerden de dolkstootlegende, waarin de democraten met een 'dolk het Duitse keizerrijk hadden verraden door een wapenstilstand aan te vragen'.

Zowel communisten als fascisten gingen veel de straat op en vechtten met elkaar in de jaren '20. 

Waarom was de democratie wankel in Duitsland?

Door het verdrag van Versailles moest Duitsland grote bedragen terugbetalen aan Frankrijk en Engeland, waardoor de economie in 1923 stilviel.

Door het bijdrukken van geld ontstond hoge inflatie en kreeg de economie zware klappen. Er was hoge werkloosheid.

De VS kwam Duitsland in 1924 te hulp met het Dawesplan (grote leningen), terwijl de Fransen hun troepen terugtrokken uit het Ruhrgebied.

De Duitse economie zou nóg een klap krijgen in 1929 na de Beurskrach, waardoor grote inflatie en werkloosheid terugkeerden.

Hoe kwamen de Nazi's aan de macht?

De Nazi's kwamen aan de macht door hun grote beloftes en sterke aanhang bij de legerelite.

Duitse burgers gingen op extremistische partijen, zoals de KPD (communistisch) en de NSDAP (fascistisch) stemmen, omdat zij met heldere oplossingen kwamen voor de crisis.

Volgens beide partijen waren de christen-democraten niet in staat om de crisis op te lossen.

Hitler wilde een Volksgemeinschaft stichten, waarbij Duitsland nog meer een eenheid werd. Zijn partij werd een massaorganisatie met paramilitair vertoon.

In 1933 benoemde president van Hindenburg partijleider Adolf Hitler tot rijkskanselier - wat naderhand gezien een foute keuze was.

Hoe werd Nazi-Duitsland bestuurd?

Nazi-Duitsland werd bestuurd door Hitler als dictator, die alle macht naar zich toe trok en de samenleving nazificeerde.

In 1933 kreeg de NSDAP ong. 40% van de stemmen. Kort daarna liet Hitler de machtigingswet ingaan, waardoor hij alleen en zónder parlement kon regeren. Alle andere partijen werden verboden.

Hitler nazificeerde de samenleving door propaganda, terreur en indoctrinatie door middel van massamedia en jeugdverenigingen. Ook liet hij Sinti, Roma en Joden als 2e rangs burgers bestempelen en ontnam hen rechten. 

Duitsland herstelde economisch snel - Hitler herbewapende Duitsland en liet snelwegen aanleggen. De industrie leefde op.

Hoe onstond de 2e Wereldoorlog?

De Tweede Wereldoorlog onstond door de toenemende agressie van Nazi-Duitsland richting buurlanden.

Hitler was van mening dat alle Duitstalige mensen binnen Duitsland moesten wonen - Oostenrijk en een gedeelte van Tsjechië moesten bij Duitsland horen.

De geallieerden (Frankrijk en Engeland) waren bang voor een nieuwe wereldoorlog. Door Appeasementpolitiek probeerden ze een goede relatie te onderhouden met Hitler. In 1937 beloofde hij enkel Oostenrijk en een stukje Tsjechië in te lijven bij de Conferentie van München.

Daar hield hij zich niet aan - na zijn inval in Polen in 1939 begon de 2e Wereldoorlog.

Hoe bestuurde Nazi-Duitsland zijn landen?

Nazi-Duitsland werd oppermachtig in Europa en forceerde het nationaal-socialisme in elk land. Andere partijen werden verboden - er was censuur en terreur.

Vanaf 1939 t/m 1941 werden de meeste landen eenvoudig verslagen door de Wehrmacht in hun Blitzkrieg. 

Hitler hoopte wel de Sovjent-Unie te verslaan, maar dit mislukte uiteindelijk na een omslag van zijn offensief bij Stalingrad. Uiteindelijk voegde de VS zich ook bij de oorlog en moest Nazi-Duitsland aan twee fronten vechten.

Duitsland richtte zich op Arbeitseinsatz, waarbij veel jonge mannen in Duitsland moesten gaan werken. Verder werden er miljoenen joden in de Holocaust vermoord/vergast. Uiteindelijk werd Berlijn bezet door de SU in 1945 en hield Nazi-Duitsland op te bestaan.

1. Noem twee oorzaken voor het wantrouwen in de Weimarrepubliek in de jaren '20.

2. Leg uit, waarom de Appeasementpolitiek van de geallieerden uiteindelijk faalde in de jaren '30.