§2.1 Vrijheid of veiligheid?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

§2.1 Vrijheid of veiligheid?

Geweldsmonopolie

• Overheid heeft geweldsmonopolie
• Politie (en leger en brandweer) voeren het uit
• Doel : orde handhaven en criminaliteit opsporen 
• Strenge regels en controlemechanismen om misbruik te voorkomen 
• Er ontstaan soms dilemma's: bijv. i.v.m. privacy (afluisteren) en onderscheid tussen verdachten

Rechtsstaat

Recht: het geheel van geldende rechtsregels 

Staat: een bepaald gebied waar een overheid macht uitoefent over een bepaald volk

In een rechtsstaat worden de rechtsregels gemaakt door de wetgevende macht (in ons land het parlement) en gelden ze voor alle burgers.

Waarom accepteren we de regels?

• om onderlinge strijd te voorkomen  (Hobbes)
• recht van de sterkste te beperken/bescherming zwakkeren
• voor het inleveren van individuele vrijheid krijgen we orde en veiligheid terug

Kenmerken rechtstaat

1. de aanwezigheid van grondrechten

2. het legaliteitsbeginsel:  

    a. alles wat de overheid doet moet gebaseerd zijn op de wet

    b. je kunt alleen gestraft worden voor dingen die op dat moment strafbaar zijn

3. machtenscheiding (Trias Politica)

4. een onafhankelijke rechtspraak

Dit alles vastgelegd in de grondwet waarin de burgers beschermd worden tegen willekeur en machtsmisbruik overheid (rechtsbescherming).

Functioneerde NL in coronatijd als een rechtsstaat? 

1. grondrechten?

2.legaliteitsbeginsel?

3. machtenscheiding?

4.onafhankelijke rechtspraak?

Wat vind jij?

Dilemma's

Vrijheid of veiligheid. Wat vind je van de volgende stellingen?

Vrijheid of veiligheid.
Een helm voor fietsers moet verplicht worden.

Vrijheid of veiligheid.
De overheid moet vrijwillige gevechten verbieden.
(casussen: The Ultimate Fighting Championship of De slag om Beverwijk)

Aan de slag

Maak de volgende opdrachten van §2.1: 

5k, 6k, 8t en 11t