1M1 - 30 maart

Op de afbeelding zie je een tekening van Dordrecht. De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland.

§4.2 'Zelfstandige burgers'

Leerdoel deze les

1. Je kunt in je eigen woorden uitleggen waarom in de Middeleeuwen mensen graag in de stad wilden wonen. 
2. Je kunt in je eigen woorden het begrip stadsrechten uitleggen.
3. Je kunt uitleggen hoe steden aan stadsrechten kwamen. 
4. Je kunt de plattegrond van een middeleeuwse stad herkennen. 

De Nederlanden

Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen. Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

In die gebieden was een heer, een edelman, de baas.  Zo'n gebied noemden we een domein. 

Een heer bepaalde wat er gebeurde in het domein, bijvoorbeeld de wetten.  

Op de kaart zie de de grote domeinen van de Nederlanden in de Middeleeuwen. Eigenlijk was heel Nederland ook één groot domein. Lang na de dood van Karel de Grote was de keizer van Duitsland de leenheer van de Nederlanden geworden. 

Stad op het domein

De eerste steden waren ontstaan uit de boerendorpjes en markten op de domeinen. De heer van het domein was dus nog steeds de baas van de stad.

De inwonders van de stad wilden liever zelf hun stad besturen. Ze konden dan stadsrechten van de heer kopen. 

Edelen wilden stadsrechten graag verkopen. Ze werden er rijk van!

Stadsrechten

De inwoners van een stad met stadsrechten mochten:

• zelf de stad besturen
• zelf de rechtspraak doen
• een stadsmuur bouwen
• een markt houden

Een stad zonder stadsrechten moest voor deze dingen toestemming vragen aan de heer van het domein. Veel gedoe!

Op de afbeelding zie een oorkonde met de stadsrechten. Het is een heel officieël document. Hierin stond dat de bewoners van de stad deze rechten van de edelman hadden gekocht. Onderaan hebben alle belangrijke mannen in was hun familiewapen gedrukt. Het bewijs dat zij als getuigen aanwezig waren. 

Hieronder zie je de Middeleeuwse namen van steden staan. Sleep ze naar de juiste plek in de kaart.

Masetrieth

Daventre portu

Amestelledamme

Trecht

Gouwe

Van wie kreeg een stad, stadsrechten?

1. Magistraat
2. Schout
3. Burgemeester
4. Heer

Stadsrechten: het recht van een stad op eigen winkels.

1. Waar
2. Niet waar

Stadsrechten: het recht om een stadsmuur te bouwen.

1. Waar
2. Niet waar

Stadsrechten: het recht om zelf voedsel te verbouwen.

1. Waar
2. Niet waar

De Middeleeuwse Stad

Kijk het filmpje over de stad in de Middeleeuwen. Let op er komen vragen over het filmpje!

Blij in de stad!

Mensen woonden graag in een stad met stadsrechten. Dit had twee belangrijke redenen:

1. Steden hadden een eigen bestuur en rechtspraak. De bewoners waren zelfstandig.
2. Veel steden hadden dikke stadsmuren. Mensen waren er veilig voor aanvallen. 

De Franse stad Carcasonne is één van de best bewaarde middeleeuwse steden met stadsmuren.

Waarom woonden mensen in de
Tijd van steden en staten zo graag in een stad?

1. In de stad was het schoner dan buiten de stad.
2. In de stad was het rustiger dan buiten de stad.
3. In de stad was veel te doen. Zo waren er vaak feesten en markten.
4. In de stad kwamen minder vaak ziektes voor dan buiten de stad.

Noem 2 andere redenen waarom mensen zo graag in een stad woonden?

Mensen gooien poep en plas op straat.
Was dat normaal in middeleeuwse steden?

1. Ja
2. Nee

Om de stad is een muur gebouwd
waar een poort in zit. Was dat normaal in middeleeuwse steden?

1. Ja
2. Nee

Er lopen varkens door de stad.
Was dat normaal in middeleeuwse steden?

1. Ja
2. Nee