Theorie week 19 - herhaling woordsoorten benoemen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Lesprogramma

Lesdoel

Herhalen en oefenen

Lesdoel

Aan het eind van de les heb je alle te leren kennis over woordbenoemen op een rijtje.

Zie, de maan schijnt door de bomen.

1. kww
2. zww

Hij schijnt nogal lastig.

1. kww
2. zww

zijn - worden - blijven

blijken - lijken - schijnen

heten - dunken - voorkomen

De vier stappen

1. Zoek het belangrijkste ww in de zin.
2. Kan dit een kww zijn?
3. Kun je het vervangen door een ander kww?
4. Koppelt het werkwoord een eigenschap/kenmerk aan het onderwerp?

Een operatie aan je keelamandelen schijnt (1) op hogere leeftijd bijzonder vervelend te zijn (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

Super Mario zal (1) altijd de held uit mijn kinderjaren blijven (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

Met deze maatregel zullen (1) deze problemen niet meer voorkomen (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

Ondanks de aanwezigheid van de politie zijn (1) de betogers in groepjes teruggekomen (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

De negentigste verjaardag van mijn overgrootmoeder is (1) een groot feest geweest (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

De weersvoorspelling voor komend weekend blijkt (1) gunstig te zijn (2).

1. 1 = kww 2 = zww
2. 1 = zww 2 = zww
3. 1 = hww 2 = kww
4. 1 = hww 2 = zww

Onderzoekers denken dat het ijsplateau op de noordpool is versnipperd door veranderingen in het klimaat.

In deze samengestelde zin is sprake van:

1. nevenschikking
2. onderschikking

Onderzoekers denken dat het ijsplateau op de noordpool is versnipperd door veranderingen in het klimaat.

Het os vgw is hier:

Charlie kan niet meedoen aan de hockeywedstrijd, want ze heeft morgen een eindexamentoets.

In deze samengestelde zin is sprake van:

1. Nevenschikking
2. Onderschikking

Charlie kan niet meedoen aan de hockeywedstrijd, want ze heeft morgen een eindexamentoets.

Het ns vgw is hier:

Welke 5 ns vgw ken je?

Over welke woordsoorten
ging dit liedje?

1. zelfstandige naamwoorden en lidwoorden
2. werkwoorden
3. persoonlijke en bezittelijke voornaamwoorden
4. voorzetsels

Persoonlijk voornaamwoord

Persoonlijke voornaamwoorden (pers. vnw) verwijzen naar een persoon,
een groep personen, voorwerpen of onzichtbare zaken.

Persoonlijke voornaamwoorden zijn aparte zinsdelen, die je als onderwerp, lijdend voorwerp of meewerkend voorwerp kunt benoemen.

Let op!!

Het is alleen een persoonlijk voornaamwoord als het een apart zinsdeel is. Als het een deel van een zinsdeel is, is het een lidwoord.

voorbeeld
Het is opgeknapt. --> Het = persoonlijk voornaamwoord
Het weer is opgeknapt. --> Het = bepaald lidwoord.
Het hoort in deze zin bij het zelfstandig naamwoord weer.

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw) geeft een bezit aan.
Het kan bijvoeglijk of zelfstandig in een zin voorkomen.
Bij zelfstandig gebruik staat er een lidwoord voor.

voorbeeld
Heb je haar samenvatting gebruikt? --> bijvoeglijk gebruikt
Je kunt beter de zijne gebruiken.  --> zelfstandig gebruikt

De truc

Twijfel je of het om een persoonlijk voornaamwoord gaat?
Vervang het persoonlijk voornaamwoord dan door een naam.
Lukt dat? --> Persoonlijk voornaamwoord!

voorbeeld
Hij heeft heel goed zijn best gedaan vandaag.
Frenkie heeft heel goed zijn best gedaan vandaag.

Tot welke woordsoort behoren de volgende woorden?
ik , hij , wij , jullie

1. bezittelijk voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. betrekkelijk voornaamwoord

Ik heb het vanmorgen in de krant gelezen.

'het' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Dit is niet onze boom, maar hun boom.

'onze' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Die rode fiets is van jou.

'jou' is een ...

1. bezittelijk voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord

Wat zijn de persoonlijke voornaamwoorden uit deze zin:

Gisteren zag ik Antoinette en zij zei blozend tegen mij: 'Jouw broer is erg knap!'

1. ik
2. ik - zij
3. ik - zij - mij
4. ik - zij - mij - jouw

Wederkerend voornaamwoord

Wederkerende voornaamwoorden zijn woorden als me, je, zich en ons.
Deze woorden slaan terug op het onderwerp.
wederkeren = terugkeren

Sommige werkwoorden hebben altijd een wederkerend voornaamwoord bij zich:
zich vergissen / zich aanstellen / zich voornemen
Ik vergis me / Hij stelt zich aan / Wij nemen ons voor

Het wederkerend voornaamwoord past zich aan het onderwerp van de zin aan.

Truc!

Twijfel je of het om een wederkerend voornaamwoord gaat?

Voorbeeld
Je vergist je toch nooit?
Oplossing: vervang je door hij
Hij vergist zich toch nooit?

Je verandert in zich, je is dus het wederkerend voornaamwoord!

Wederkerig voornaamwoord

Elkaar =  
wederkerig voornaamwoord voor alle meervoudsvormen

Wij schrijven elkaar.
Jullie kennen elkaar.
Zij plagen elkaar.

Wederkerig = het komt van beide kanten

Sandra verslikt zich in die snoepjes van jou.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. zich
2. jou

Wij bemoeien ons niet met zijn zaken.

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. Wij
2. zijn
3. ons

Moet je je nog wassen vandaag?

Benoem het wederkerend voornaamwoord.

1. eerste 'je'
2. tweede 'je'

Welke van de onderstaande voorbeelden bevat een wederkerend voornaamwoord?

1. Die broer van jou
2. Ik schaam me
3. Ik lees ze niet
4. Hij heeft geleerd

Zij geven elkaar een cadeau.

'elkaar' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord
3. wederkerend voornaamwoord
4. wederkerig voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Het betrekkelijk voornaamwoord (betr. vnw) heeft betrekking
op een woord dat of een woordgroep die eerder in een zin is genoemd (antecedent):
die, dat, wie, wat, welke, hetwelk, hetgeen

Betrekkelijk voornaamwoord

Zo'n woord of woordgroep waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst, noemen we het antecedent.

Dat boek dat jij leest, zegt mij niets.
Dat boek = het antecedent, dat = het betrekkelijk voornaamwoord

De auto die daar staat, is van hem.
De auto = het antecedent, die = het betrekkelijk voornaamwoord

Betr. vnw mia

Soms kun je wie en wat vervangen door degene die of datgene wat. Er is dan geen antecedent in de zin.
Wie/wat is dan betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr. vnw m.i.a.).
bijv.
1. Wie (= degene die) nog één woord zegt, moet de klas verlaten!
2. Laat mij eens zien wat (= datgene wat) je onder je tafeltje verbergt.

Het schilderij ... je hebt opgehangen hangt scheef.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord in de volgende zin:
Dat lieve meisje is van de trap gevallen

1. dat
2. is
3. de
4. er is geen betrekkelijk voornaamwoord

Het meisje dat hij leuk vindt.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord in de zin?

1. Het
2. dat
3. hij
4. er is geen betr. vnw

https: