12/1, formuleren H1, correct begrenzen zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Formuleren H1

Zinnen correct begrenzen

Lesplanning

• Lezen (al gedaan)
• Nakijken
  
• Instructie
• Werken
  
• Afsluiten
  

Schrijf drie dingen op
die je in
de vorige les
hebt geleerd.

Lesdoel

Aan het einde van deze les :

• heb je geoefend met het correct begrenzen van zinnen

Wat wordt er bedoeld met 'zinnen correct begrenzen'?

Wanneer begint een zin niet met een hoofdletter?

Een zin begint (bijna) altijd met een hoofdletter en eindigt altijd met een...

Wanneer plaats je een komma in een zin? (6)

Wanneer mag je een puntkomma in een zin plaatsen?

Wanneer plaats je een dubbele punt in een zin? (3)

Samen 

nakijken:

Blz. 32, formuleren h1 , opdracht 1 t/m 4 

Zinnen correct begrenzen

Zinnen beginnen met een hoofdletter en eindigen met een punt. In samengestelde zinnen worden de zinnen meestal van elkaar gescheiden door een komma, een puntkomma of een dubbele punt: 

– Wereldrecords kunnen niet steeds opnieuw verbroken worden, want er zit een grens aan de mogelijkheden van het menselijk lichaam.

– Ik ga graag naar het buitenland op vakantie; ik vind Nederland maar saai.

– Inwoners van grensgebieden zijn vaak tweetalig: ze communiceren net zo makkelijk in het Duits als in het Nederlands. 

Je kunt zinnen ook samenvoegen, maar dan moet je een voegwoord gebruiken: 

– De leraar legde de som stap voor stap uit, maar de klas begreep er niets van.

– Hoewel de leraar de som stap voor stap uitlegde, begreep de klas er niets van.

Zinnen correct begrenzen

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan:

Een bijzin die zinsdeel is in een samengestelde zin, wordt als losse zin geschreven: 

– *Veel mensen vinden het moeilijk om nee te zeggen. Omdat ze bang zijn een ander te kwetsen.

Twee zelfstandige zinnen (hoofdzinnen) worden ten onrechte samengevoegd: 

– *Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden verschillende landen door Duitsland bezet, hier kwamen veel mensen tegen in opstand.

REGEL: Schrijf het eerste woord van een zin met een hoofdletter.

• Mijn gsm is gestolen.
• Tv-kijken is ontspannend.
• IJdelheid is een slechte raadgever.
• (Groot)ouders zijn ook welkom.
• IPads verkopen slechter dan iPhones.
• Hij vroeg: 'Kom jij ook morgen?'

 

UITZONDERINGEN

Schrijf het tweede woord van een zin met een hoofdletter als het eerste woord van de zin met een apostrof begint.

• 'k Begrijp er niets van.
• 's Winters is het vroeg donker.
• 't Is heerlijk als de zon schijnt.

 Schrijf geen hoofdletter als de zin begint met een cijfer, symbool of emoticon.

• 67 personen werden geëvacueerd.
• € is het euroteken.
• 😉 is een veelgebruikte emoticon

Komma

Komma’s gebruik je om een zin overzichtelijk te maken.
Een komma staat op de plaats waar je bij het hardop lezen even een rust neemt.

Je gebruikt een komma om twee zinnen samen te voegen
Ik maak dat huiswerk morgen wel, vandaag hoeft dat toch nog niet af.   

Tussen twee persoonsvormen zet je een komma.
Toen ze thuis kwam, zag ze dat de kerstverlichting al brandde.

Delen van opsommingen zet je tussen komma’s.
Zij kocht bekers, chocolade poeder. pepermuntstokjes en marshmallows  voor haar leerlingen.

Komma

In langere zinnen plaats je een komma voor de woorden waarmee een bijzin begint

De vakantie, die dit jaar eerder begint, is in zicht.

Een bijstelling zet je tussen komma’s.

3H1, heen havo 3 klas, heeft vandaag online les.

Je gebruikt een komma voor een verbindingswoord(voegwoord/signaalwoord). 

Morgen eet ik taart, omdat ik jarig ben.

     

Puntkomma

Een puntkomma geeft een scheiding aan binnen een zin. Je kunt hem vervangen door een punt. 

De puntkomna geeft aan dat er een nauwe band is met de volgende zin.

Van de zomer gaan we naar Zuid-Frankrijk; daar is het altijd lekker warm.

Dubbele punt

Een dubbele punt staat voor een opsomming.

Een kopje kerstgeluk bestaat uit: chocolademelk, marshmallows en een pepermuntstokje.

Een dubbele punt staat voor een verklaring.

Ik wil van de zomer niet naar Athene: het is me daar te warm.

Een dubbele punt staat voor een zin die iemand gaat zeggen (de directe rede).

Ik zei: ‘Ik wil van de zomer niet naar Athene.’

Zinnen

Een zin is een verzameling woorden die in de juiste volgorde een complete en begrijpelijke tekst opleveren.

Elke zin is een soort mededeling. Je wilt met elke zin iets zeggen. 

Een zin begint (bijna) altijd met een hoofdletter en eindigt altijd met een punt, vraagteken of uitroepteken.

Je moet weten wanneer je zinnen moet eindigen. Te lange zinnen zijn onduidelijk en lastig om te lezen. 

Zinnen

Je kunt zinnen aan elkaar verbinden door er een verbindingswoord tussen te plaatsen: de eerste zin +  komma + verbindingswoord + de tweede zin.

Ik ben vandaag moe. Ik ben te laat gaan slapen. 

Ik ben moe, omdat ik gisteren te laat ben gaan slapen. 

Ik ben gisteren te laat gaan slapen, daarom ben ik moe.

Je kan ook beginnen met een verbindingswoord. Dan komt de komma tussen de twee persoonsvormen.

Omdat ik gisteren te laat ben gaan slapen, ben ik moe.

Uitzondering: 'en' en 'of' kunnen met en zonder komma geschreven worden. 

Ik ben gisteren te laat gaan slapen en ben (nu) moe.

Ik ben gisteren te laat gaan slapen, en de nacht daarvoor trouwens ook, daarom ben ik nu moe.

Veel voorkomende fouten

Een nieuwe zin beginnen met een voegwoord

Mevrouw Hooi geeft online les. Omdat zij in quarantaine zit.

Mevrouw Hooi geeft online les, omdat zij in quarantaine zit.

Twee zelfstandige zinnen worden ten onrechte samengevoegd

Tijdens de lockdowns gaven verschillende scholen  geen onlinelessen, hier waren veel ouders boos over.

Tijdens de lockdowns gaven verschillende scholen geen online lessen. Hier waren veel ouders boos om.

Veel ouders waren boos, omdat verschillende scholen geen onlinelessen gaven tijdens de vorige lockdowns.

     

Waar is Wally?

Lesdoel

Aan het einde van deze les heb je geoefend met het correct begrenzen van zinnen.

Ik weet hoe ik zinnen correct moet begrenzen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback:
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?

Fijne dag allemaal!

Fijne dag en tot donderdag!