6.2 Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.2 Zelfstandige burgers

6.2 - Zelfstandige burgers

1. Je weet waardoor de verstedelijking kon ontstaan

2. Je weet op welke manieren Holland belangrijk werd.

3. Je weet hoe steden stadsrechten kregen.

4. Je weet hoe burgers hun stad bestuurden.

5. Je weet hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

1. Verstedelijking

1. Vanaf het jaar 1000 gingen boeren moerassen droogleggen en bossen kappen ->  ontginning

2. Verbetering van de landbouwtechnieken -> bijvoorbeeld de keerploeg, het halsjuk en de mest

Gevolg: landbouw brengt meer op -> mensen leven langer en gezonder -> bevolking kan groeien (verdubbeld tot 1300)

Gevolg: handel neemt toe

Indirect gevolg: nijverheid neemt toe (een deel van de bevolking kan ander werk gaan doen)

Marktplaatsen groeien uit tot steden (verstedelijking). De verstedelijking gaat het snelst in Noord-Italië, Vlaanderen en Holland

Er ontstaat weer een landbouw-stedelijke samenleving!

2. Holland wordt belangrijk

Het gebied dat nu Nederland, België en Luxemburg is was toen de Nederlanden

(17 gewesten, graafschappen en hertogdommen)

Holland was 1 van de belangrijkste gewesten en breidde het gebied flink uit.

Floris V liet de Ridderzaal bouwen.

In 1296 wordt hij vermoord door edelen, omdat hij teveel macht zou hebben.

3. Stadsrechten

Floris gaf bepaalde groepen (boeren en burgers) rechten om het volk tevreden te houden.

Stadsrechten (privilege van een stad)

- Recht om belasting te heffen

- Rechten om een stadsmuur te bouwen

- Marktrecht

- Recht om tol te heffen

- Eigen rechtsspraak

 Dordrecht was de eerste stad met stadsrechten in 1220. Amsterdam bijvoorbeeld in 1275.

Aan de slag

                Was de moord op Floris V een politieke moord?

Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord op de bovenstaande vraag.

Was de moord op Floris V een politieke moord?
Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord

4. Het stadsbestuur

'Stadslucht maakt vrij': horigen verloren de rechten en plichten als ze in de stad gingen wonen

Heren gaven meer rechten aan boeren om ze daar te houden, dus de horigheid verdween op veel plaatsen in Europa

Iemand kon na een jaar en een dag burger worden in een stad. Daarnaast moesten ze werken en een geldbedrag betalen-> burgerij (= de gezamenlijke burgers)

De schepenen zorgden voor het bestuur en de rechtspraak en ze maakten keuren (wetten). De heer had ook een vertegenwoordiger, namelijk de baljuw/schout. De burgemeester was de hoogste stadsbestuurder. Burgemeesters werden gecontroleerd door een vroedschap.

Misdadigers werden vooral gestraft met boetes, de schandpaal of met de doodstaf. Een bekentenis werd gezien als schuldig (vaak werd een bekentenis gedaan na marteling).

5. Steden en edelen

Steden betaalden geld voor stadsrechten aan (hoge) edelen en vorsten.

Daarnaast kregen hoge edelen en vorsten (militaire) steun van steden in hun strijd tegen de lage edelen.

Maar steden werden wel steeds zelfstandiger en zelfs machtiger dan de heer.

Bijvoorbeeld de Guldensporenslag in 1302.