10.1 Fossielen en hun ouderdom 5H 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 10.1 Fossielen en hun ouderdom

Lesdoel 10.1 Je kunt

1. beschrijven hoe fossielen ontstaan.
2. uitleggen hoe paleontologen de ouderdom van fossielen bepalen.

Fossielen

In oude aardlagen worden fossielen gevonden. Fossielen ontstaan door remming afbraak door micro-organismen

• Verstening – bedekking door zand of slik (zachte delen vergaan, onder grote druk worden de harde delen versteend)
  
• Verdroging – in woestijnen
  
• Kou

Onderzoek

Uit fossielen kunnen onderzoekers allerlei informatie halen over het uitgestorven dier:

Hoe zag het skelet er uit (-> hoe bewoog het dier zich voort)

Uiterlijk (veren/ huid/ schubben)

Welke kleur hadden de veren? (microscoop)

Dateren van fossielen

Gidsfossielen – relatieve leeftijd

C-14 methode - absolute leeftijd

Relatief: ten opzichte van iets anders

Absoluut: werkelijke leeftijd

Relatieve ouderdomw bepaling

Van gidsfossielen is bekend uit welke periode ze komen. Bijvoorbeeld Trilobieten (521-250 milj. jaar geleden). 

C-14 methode/ koolstofdatering

Bepalen van de absolute ouderdom van fossielen aan de hand van isotopen.

Isotopen: chemische elementen die zich chemisch hetzelfde gedragen maar met een verschillende atoommassa.

C-14 methode/ koolstofdatering

Koolstof kent 3 isotopen: C12, C13 en C14

C12 en C13 zijn stabiel, C14 is radioactief

C-14 methode/ koolstofdatering

Koolstof(14) ->  Stikstof(14) + radioactief deeltje

Dit heet radioactief verval.

C-14 methode/ koolstofdatering

C14 verdwijnt doordat het 

'vervalt' tot Stikstof. 

Hierdoor verandert de 

verhouding C14/C12.

C-14 methode/ koolstofdatering

Elke 5730 jaar is de helft van de C-14 vervallen tot stikstof (N). De halfwaardetijd is dus 5730 jaar.

5730 jaar

Vraag

Een archeologe heeft een schedel van een sabeltandtijger gevonden waarvan zij de ouderdom wil weten. In het laboratorium meet ze dat de hoeveelheid C14 precies een kwart is van die van levende dieren.

Hoe oud is de schedel?

5730 jaar

Lesdoel 10.1 Je kunt

1. beschrijven hoe fossielen ontstaan.
2. uitleggen hoe paleontologen de ouderdom van fossielen bepalen.

HUISWERK

Maak opdrachten van 10.1