H2

Cijfers...

Welke cijfers krijgen jullie nog terug?

• Presentatie 'isme'
• Werkstuk slavernij

Toetsen de rest van het jaar?

• Diagnostische toetsen
• Misschien later 'echte toetsen', mondeling, opdracht, verslag??

NIEUW

4.4 'Macht en mensen in de Republiek'

Alleen verder...

• De Noordelijke Nederlanden hebben eerst nog geprobeerd een koning te vinden. Dat lukte niet. Daarom wordt besloten verder te gaan zónder koning, als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
• Dit was uniek in de wereld: "Geen koning?! Wie beschermt je dan?!"

Zelfbestuur

• Geen eenheid
• Elk gewest eigen regels, privileges, rechtspraak en bestuur.
  
• Bestuur gewest = Gewestelijke Staten 
• Vergadering vertegenwoordigers uit alle gewesten = Staten-Generaal

Gewestelijke Staten: Vergadering van adel, geestelijkheid en burgers. 

(staten --> standen)

Vrede van Munster

1648

In 1648 werd de Vrede van Munster gesloten:

• De Zuidelijke Nederlanden blijven bij Spanje.
• Spanje erkende de noordelijke Nederlanden als onafhankelijke staat.
  
• De Republiek zal de zuidelijke gwesten niet meer proberen te veroveren.
• De rivier de Schelde blijft gesloten. (einde haven Antwerpen --> Amsterdam nieuwe grote handelsstad)

EINDE TACHTIGJARIGE OORLOG

Generaliteitslanden

1. Brabant
2. Zeeuws-Vlaanderen
3. Delen van Limburg

Deze gebieden werden bestuurd door de Staten-Generaal. 

Gewesten die bij de Unie van Atrecht hoorden. Hadden gekozen voor de katholieke Spanjaarden. Zijn veroverd door stadhouder Maurits

Holland en Drenthe

Holland:

• was het machtigste gewest.
• betaalde 58% van de uitgaven Republiek
• 'Wie betaald, bepaald'

Drenthe:

• wel een eigen besuur van het gewest
• geen vertegw. in de Staten-Generaal
• betaalde 1% van de belastingen

Regenten

• Bestuur in de republiek lag in handen van regenten. 
• Ook wel patriciërs of als groep patriciaat. 
• Zowel adel als niet-adel. 
• Niet-adel = rijke burgers in steden.
• Niet-adelekijke regenten vooral veel macht in Holland. 
• Adel = grootgrondbezitters platteland. 

Van vader op zoon

• Bijna alle belangrijke banen waren in handen van de regenten.
• Veel regentenfamilies probeerden de mooie banen in hun eigen of bevriende families te houden.
• Zo erfden kinderen al op jonge leeftijd titels of kregen ze voorrang bij banen op basis van hun achternaam.
• Bij adelijke en niet-adelijke regentenfamilies. 

Gerard Bicker was een zoon van Andries Bicker, een van de machtigste koopmannen uit Amsterdam. Gerard had een goed leven. Hij hoefde dankzij de macht en rijkdom van zijn vader niet echt heel hard te werken. Hij zou zo'n 220 kilo hebben gewogen en werd in de volksmond ook wel "de dikke Bicker" genoemd.

Bevolkingslagen  

• Regenten of Patricïers
• Gegoede burgerij
• Kleine burgerij
• Het 'gemeen' (het gewone volk)

Sociale mobiliteit = door hard werken mogelijk

(Zie leerboek blz. 103)

(rechtsboven oranje blokje)

Vrouwen?

vrouw = is een goede moede, vrouw en huishoudster...

Vrouwen van Regenten en 
Gegoede burgerij --> Werken niet, toezicht bedienden.

Kleine burgerij en het 'gemeen' (het gewone volk) -- Werken wel 

Cijfers...

Welke cijfers krijgen jullie nog terug?

• Presentatie 'isme'
• Werkstuk slavernij

Toetsen de rest van het jaar?

• Diagnostische toetsen
• Misschien later 'echte toetsen', mondeling, opdracht, verslag??

NIEUW

4.4 'Macht en mensen in de Republiek'

Regenten

• Bestuur in de republiek lag in handen van regenten. 
• Ook wel patriciërs of als groep patriciaat. 
• Zowel adel als niet-adel. 
• Niet-adel = rijke burgers in steden.
• Niet-adelekijke regenten vooral veel macht in Holland. 
• Adel = grootgrondbezitters platteland. 

Raadspensionaris

• De raadspensionaris was de woordvoerder van het gewest Holland in de Staten- Generaal.
  
• Holland was veruit het rijkste gewest, dus de raadspensionaris was een hele machtige politcus. (Vooral op economisch gebied)
  
• De raadspensionaris bereidde de besluiten van de vergadering van de Staten- Generaal voor.
  
• Eigenlijk was de raadspensionaris de hoogste politicus van de Republiek.

Stadhouder

• De stadhouder was eerst de plaatsvervanger van de koning in de gwesten.
• Tijders de Nederlandse Opstand werd zijn belangrijkste taak het aanvoeren van het leger. 
• Stadhouders van Holland zijn het machtigst. --> Familie van Oranje. 

Johan van Oldebarneveldt

(raadspensionaris)

Prins Maurits van Oranje

(stadhouder)

Ruzie tussen machtige mannen

• Raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt wilde bezuinigen op het leger. Prins Maurits (huis van Oranje) wilde dat niet. 
• De ruzie loopt volledig uit de hand en in 1618 pleegde Maurits een staatsgreep en liet de raadspensionaris gevangen zetten.
• Een jaar later liet Maurits de raadspensionaris onthoofden.

De onthoofding van Johan van Oldenbarnevelt in Den Haag.

Johan de Witt

(raadspensionaris)

Prins Willem II

(stadhouder)

Rampjaar 1672

Rampjaar 1672